Trong văn bản này, PwC cho biết:
Về nội dung các giao dịch mua và bán cổ phiếu:
Trong tháng 6/2012, STB đã ký một số thoả thuận mua và bán lại cổ phiếu của CTCP Chứng khoán Beta, CTCP chứng khoán Phương Nam và Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt với 7 cá nhân và thời hạn bán lại là 6 tháng hoặc 12 tháng kể từ ngày ký thoả thuận. Theo các thoả thuận, trong thời gian hiệu lực của hợp đồng, nếu giá trị thị trường của các cổ phiếu giảm 75% so với giá mà Ngân hàng đã mua ban đầu, ngân hàng có quyền yêu cầu đối tác thực hiện 1 trong 3 yêu cầu sau đây:
i) Mua lại trước hạn toàn bộ số chứng khoán đã bán theo giá trị bán được thoả thuận trong hợp đồng (bằng giá Ngân hàng đã mua cộng chi phí sử dụng vốn);
ii) Ký quỹ với số tiền tương ứng với giá trị sụt giảm của các cổ phiếu này so với giá mà Ngân hàng đã mua trước đây;
iii) Bán chứng khoán cho bên thứ ba để thu hồi vốn nhằm hạn chế thiệt hại cho 2 bên.
Cơ sở của việc xây dựng chính sách áp dụng cho các hoạt động kinh doanh này:
Hiện tại chưa có quy định kế toán về các giao dịch mua và bán lại cổ phiếu có kỳ hạn. Do vậy, STB đã tự xây dựng chính sách kế toán của mình và áp dụng cho nghiệp vụ này.
Như STB đã trình bày trong công văn giải trình ngày 11/9, theo thoả thuận giữa Ngân hàng và 7 cá nhân thì các cổ phiếu không chuyển quyền sở hữu, nhưng Ngân hàng vẫn ràng buộc các điều kiện để đảm bảo kiểm soát an toàn và thu được lợi ích kinh tế trong tương lai. Vì vậy, STB không ghi nhận các cổ phiếu này trong khoản mục đầu tư chứng khoán. Thay vào đó, số tiền đã trả được ghi nhận là các khoản phải thu và được theo dõi để lập dự phòng.
Tại ngày 30/6/2012, STB chưa ghi nhận dự phòng cho các khoản này với lý do là các khoản phải thu này đang trong hạn.
Các ảnh hưởng của các thoả thuận nêu trên đến tình hình tài chính và kết quả kinh doanh của Ngân hàng đến 30/6/2012 như sau:
- Đối với tình hình tài chính: Tại 30/6/2012, tổng giá trị tài sản không thay đổi do giảm số tiền đã trả để mua cổ phiếu và tăng tài sản có khác tương ứng.
- Đối với Kết quả kinh doanh: Theo chính sách kế toán mà ngân hàng áp dụng, tài ngày 30/6/2012, các khoản phải thu này vẫn còn đang trong hạn, giá các cổ phiếu này chưa giảm tới mức 75% so với giá mua ban đầu của ngân hàng. Do vậy, ngân hàng chưa lập dự phòng.
Tuy nhiên, PWC cũng đã có khuyến nghị với ngân hàng về quy trình quản trị rủi ro đối với nghiệp vụ này. Ví dụ: việc xác định mức độ suy giảm giá trị 75% so với giá trị mua ban đầu có thể là quá cao dẫn đến tổn thất tài chính không được ghi nhận một cách kịp thời.
Đây là lần đầu tiên STB sử dụng nghiệp vụ mới, có giá trị trọng yếu, mức độ rủi ro cao, trong khi lại chưa có các hướng dẫn từ các cơ quan có thẩm quyền, nên PwC đã lưu ý vấn đề này trên Báo cáo soát xét 6 tháng và có những khuyến nghị cụ thể tới STB về việc hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ và quản trị rủi ro Ngân hàng.
