Trong báo cáo từ công ty nghiên cứu blockchain Chainalysis công bố hôm thứ Năm (13/2), các ví tiền điện tử có liên quan đến các vụ lừa đảo đã nhận được 9,9 tỷ USD tiền điện tử vào năm 2024 theo ước tính ban đầu. Nhưng Chainalysis dự đoán con số năm 2024 sẽ tăng lên mức kỷ lục là 12,4 tỷ USD khi họ xác định được nhiều ví lừa đảo hơn.
Ước tính của Chainalysis về hoạt động lừa đảo liên quan tới tiền điện tử đã tăng trung bình 24% mỗi năm giữa các kỳ báo cáo hàng năm kể từ năm 2020.
Theo báo cáo năm 2024, một lý do chính khiến doanh thu từ lừa đảo tăng là sự gia tăng tình trạng lừa đảo tình cảm thường được gọi là “pig butchering” (mổ lợn).
Pig butchering là một thuật ngữ dùng để chỉ loại lừa đảo đầu tư hoặc tình cảm trong đó kẻ gian xây dựng mối quan hệ với nạn nhân thông qua phương tiện truyền thông xã hội hoặc ứng dụng hẹn hò, với mục đích lừa tiền thông qua một cơ hội đầu tư giả mạo. Từ này xuất phát từ ý tưởng rằng kẻ lừa đảo trước tiên phải “vỗ béo” nạn nhân bằng lời nịnh hót và bịa đặt trước khi “làm thịt” hoặc đánh cắp tiền của nạn nhân.
Theo Chainalysis, vào năm 2024, doanh thu từ “pig butchering” tăng gần 40% so với cùng kỳ năm trước, với số tiền gửi vào các vụ lừa đảo này tăng gần 210% trong cùng kỳ. Tỷ lệ tăng trưởng khác nhau đó cho thấy nhóm nạn nhân đang mở rộng, kẻ lừa đảo đang ưu tiên nhiều nạn nhân hơn để lấy các khoản tiền nhỏ hơn.
Mặc dù các vụ lừa đảo này chủ yếu bắt nguồn từ các tổ hợp lừa đảo lớn ở Đông Nam Á, nhưng có dấu hiệu cho thấy các trung tâm lừa đảo như vậy đã bắt đầu phân tán về mặt địa lý hơn.
Tháng 12/2024, cơ quan chống tham nhũng của Nigeria đã công bố bắt giữ 792 người trong một cuộc đột kích vào một tòa nhà mà những nghi phạm được cho là đang điều hành các vụ lừa đảo tình cảm nhắm vào những người chủ yếu đến từ châu Âu và châu Mỹ.
Các vụ lừa đảo tình cảm thường dựa vào nạn nhân buôn người để thực hiện hành vi gian lận. Một cuộc điều tra của Tổ chức báo chí điều tra phi lợi nhuận ProPublica vào năm 2022 đã phác thảo cách các tổ chức tội phạm Trung Quốc đang buôn bán nạn nhân đến các trung tâm ở Campuchia, Lào và Myanmar, buộc họ phải thực hiện hành vi gian lận mạng dưới sự đe dọa của bạo lực.
Theo Eric Heintz, nhà phân tích toàn cầu tại International Justice Mission, mặc dù những tổ hợp lừa đảo đó thường được biết đến với các vụ lừa đảo pig butchering, nhưng chúng cũng hoạt động như nơi ẩn náu cho các loại gian lận khác có thể được thực hiện qua internet.
"Không có gì lạ khi có nhiều nhóm tội phạm hoạt động trong cùng một tổ hợp tập trung vào các vụ lừa đảo khác nhau", ông cho biết.
Hệ sinh thái lừa đảo được chuyên nghiệp hóa
Theo Chainalysis, động lực của nhiều nhóm tội phạm hoạt động trong một khu phức hợp cũng đã hiện hữu trực tuyến thông qua việc tạo ra các thị trường và mạng lưới tiền điện tử bất hợp pháp.
Xu hướng này chủ yếu được thúc đẩy bởi Huione Guarantee - một diễn đàn trực tuyến và thị trường ngang hàng mà Chainalysis cho biết hoạt động như một "cửa hàng một điểm đến" cho những kẻ bất hợp pháp đang tìm kiếm công nghệ, cơ sở hạ tầng và nguồn lực để thực hiện các vụ lừa đảo.
Nền tảng này được kết nối với Huione Group - một tập đoàn Campuchia cung cấp các dịch vụ hợp pháp như kiều hối, bảo hiểm, thậm chí trước đây thậm chí là các dịch vụ du lịch xa xỉ.
Theo Chainalysis, hoạt động của Huione Guarantee trên blockchain cho thấy nền tảng này được sử dụng rất nhiều để hỗ trợ lừa đảo pig butchering và giao dịch bất hợp pháp các sản phẩm và dịch vụ công nghệ lừa đảo dựa trên tiền điện tử.
Một trong những dịch vụ chính có thể tìm thấy trên nền tảng này là rửa tiền, mà những kẻ lừa đảo sử dụng để che giấu hoạt động bất hợp pháp của chúng.
Trong khi đó, một số sản phẩm bất hợp pháp được tìm thấy trên trang web bao gồm danh sách dữ liệu mục tiêu, dịch vụ lưu trữ web, tài khoản mạng xã hội và phần mềm AI.
"Tóm lại, Huione Guarantee đã thúc đẩy và tạo điều kiện cho một hệ sinh thái lừa đảo khổng lồ, đang phát triển và kết nối chặt chẽ", Chainalysis cho biết trong báo cáo.
Trí tuệ nhân tạo (AI) tạo điều kiện cho các vụ lừa đảo
Theo dữ liệu của Chainalysis, một số nhà cung cấp thành công nhất trên nền tảng Huione Guarantee là các nhà cung cấp dịch vụ AI. Sự tăng trưởng này cho thấy sự bùng nổ trong việc sử dụng công nghệ AI tạo ra để tạo điều kiện cho các vụ lừa đảo tiền điện tử, thường liên quan đến việc những kẻ lừa đảo sử dụng công nghệ để mạo danh người khác hoặc tạo ra nội dung thực tế để lừa nạn nhân thực hiện các khoản đầu tư giả mạo.
Có hàng chục nhà cung cấp phần mềm được lưu trữ trên Huione Guarantee bán loại phần mềm AI lừa đảo này.
Elad Fouks, Giám đốc sản phẩm chống gian lận tại Chainalysis và đồng sáng lập ứng dụng phát hiện gian lận Alterya cho biết, AI tạo sinh có thể được sử dụng để khuếch đại và mở rộng quy mô gian lận và tội phạm tiền điện tử.
"AI tạo sinh cho phép tạo ra nội dung giả mạo thực tế, bao gồm các trang web và danh sách để thúc đẩy các vụ lừa đảo đầu tư, lừa đảo mua hàng… khiến các cuộc tấn công này trở nên thuyết phục hơn và khó phát hiện hơn", ông Elad Fouks nói.
Kể từ khi ChatGPT ra mắt vào năm 2022 và chứng kiến sự phổ biến ngày càng tăng, đã có ngày càng nhiều trường hợp các công ty lớn mất hàng triệu đô la vì các vụ lừa đảo deepfake. Những vụ lừa đảo như vậy sử dụng AI tạo sinh để tạo ra danh tính và giọng nói tổng hợp và giả mạo cho phép kẻ gian mạo danh người thật và vượt qua các biện pháp xác minh danh tính.
Chainalysis cho biết, tiềm năng của công nghệ AI trong việc mở rộng quy mô các vụ lừa đảo tiền điện tử theo cấp số nhân làm tăng thêm những thách thức liên quan đến việc chống lại những tội phạm đó. Và việc giải quyết các vụ lừa đảo tiền điện tử ở quy mô lớn sẽ đòi hỏi những nỗ lực bền bỉ từ các cơ quan chính phủ, cơ quan quản lý và tổ chức.
