Phương pháp kinh doanh cổ phiếu của William J.O’Neil

William J.O’Neil là một nhà kinh doanh chứng khoán thành công tại Mỹ với chiến lược CANSLIM nổi tiếng của mình. Ông đã sáng lập tờ Investor’s Business Daily và viết nhiều sách về đầu tư và kinh doanh cổ phiếu. Trong bài này, người viết đã đúc kết những phương pháp và kinh nghiệm đầu tư, thực chất là kinh doanh, của William J.O’Neil. Phần lớn những kinh nghiệm và lời khuyên của ông có thể áp dụng để kinh doanh cổ phiếu thành công tại thị trường chứng khoán Việt Nam.

Nguyên tắc thành công

Đừng bao giờ đợi cổ phiếu xuống giá và có vẻ như rẻ mới mua mà hãy mua khi nó đang lên giá và bán khi giá đã tăng khoảng 20-25%. Phải nhận biết được mức nào là đỉnh điểm và bán ngay cổ phiếu trước khi nó đến đỉnh và chuẩn bị xuống dốc. Hãy quyết đoán và cắt lỗ càng sớm càng tốt, nếu chần chừ, mức thua lỗ sẽ ngày càng lớn hơn. Đừng bao giờ để mức thua lỗ lên đến 8%. Cần xác định tỷ lệ lợi nhuận và thua lỗ cố định, ví dụ 3-1. Nghĩa la, nếu bạn bị thua lỗ một cổ phiếu là 3%-5%, thì hãy đạt lợi nhuận từ cổ phiếu khác ở mức gấp 3 lần, tức là 9%-15%. Không nên quan tâm đến những chỉ số của các nhà phân tích cơ bản, đầu tư theo giá trị như P/E, cổ tức, giá trị sổ sách…

 

Hãy sử dụng đồ thị

Không phải nhà phân tích kỹ thuật nào cũng thành công, nhưng điều đó không có nghĩa là công cụ phân tích kỹ thuật là không hiệu quả. Đồ thị biểu thị giá và lượng giao dịch là một công cụ tuyệt vời trong kinh doanh cổ phiếu. Bạn hãy học kỹ năng đọc đồ thị và từ đó tập xác định, phán đoán xu hướng giá của cổ phiếu. Có một số định dạng đồ thị tiêu biểu mà khi chúng xảy ta thì bạn nên mua vào, đó là:

Cốc nước có tay cầm: Giá cổ phiếu xuống, chạm đáy, bình ổn trong một thời gian rồi sau đó tăng trở lại. Khoảng thời gian bình ổn hiển thị trên đồ thị như là tay cầm của cốc nước và đó chính là điểm chúng ta nên mua vào.

Hai đáy: Đồ thị này có dạng chữ W, trong đó đáy bên phải sâu hơn đáy bên trái. Hãy mua vào khi giá cổ phiếu ở mức thấp hơn mức cao trước đó, từ 5-15%.

Bằng phẳng: Sau khi giá đi lên, nó bình ổn trong thời gian khá lâu. Thông thường đây là dấu hiệu cổ phiếu củng cố trước khi nó đi lên tiếp.

Những đồ thị kiểu như vậy có xác suất thành công khá cao, nhưng đôi khi đồ thị thay đổi rất nhanh, nhất là khi thị trường đang trong giai đọan giảm giá. Do đó, không bao giờ kinh doanh cổ phiếu vào thời kỳ suy thoái của thị trường.

 

Hệ thống CANSLIM

C - Current Quarterly Earnings: Lợi nhuận trong quý hiện tại. Hãy so sánh lợi nhuận của công ty trong quý năm nay so với cùng quý đó năm trước, nếu nó tăng 25% hoặc ngày càng tăng thì nên mua vào. Tuy nhiên, chú ý đến tính bền vững của nó. Ngoài phần trăm, cần chú ý đến con số tuyệt đối. Công ty với mức lợi nhuận 100 triệu USD tăng 20% sẽ có ý nghĩa hơn công ty có lợi nhuận 10 triệu USD tăng 30%.

A - Annual Earnings: Lợi nhuận năm hiện tại. Chỉ nên đầu tư vào công ty có lợi nhuận tăng trưởng trong 3 năm gần nhất. Mức tăng trưởng tối thiểu là 25%. Kiểm tra tính xác thực của tăng trưởng bằng việc xem xét tỷ lệ ROE (lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu). ROE phải đạt ít nhất 15%, lý tuởng nhất là trong khoảng 20-25%.

S - Supply and Demand: Cung và cầu. Khi giá giao động mà khối luợng giao dịch nhỏ thì cũng không nói được điều gì. Chỉ khi giá lên xuống kèm theo khối luợng giao dịch ngày càng tăng thì đó mới thực sự là dấu hiệu quan trọng.

L - Leader and Lagger: Cổ phiếu “xịn” và cổ phiếu “hạng hai”. Chỉ mua cổ phiếu hàng đầu. Tập trung vào những ngành làm ăn tốt nhất và những cổ phiếu dẫn đầu trong ngành đó. Dẫn đầu nghĩa là phải vuợt qua mức 70% số cổ phiếu còn lại trong ngành (đây chính là cổ phiếu hạng hai). Nếu có cổ phiếu hạng hai thì nên bán ra.

I - Instiutions - Nhà đầu tư tổ chức. Nên mua cổ phiếu mà các nhà đầu tư tổ chức có ít nhất 25% sở hữu. Lý do thứ nhất đó là nhà đầu tư tổ chức không bao giờ mua cổ phiếu mà không nghiên cứu, điều tra tình hình kinh doanh cũng như năng lực Ban điều hành của công ty đó. Lý do thứ hai là khi chúng ta muốn bán, thì đã có sẵn một thị trường lớn sẵn sàng mua (không có rủi ro thanh khoản).

M - Market Direction: Xu hướng thị trường. Thị trường luôn luôn đúng và là người duy nhất đúng. Do đó, những người kinh doanh thành công không bao giờ tìm cách đi ngược lại thị trường. Hãy theo dõi tin tức, đọc những báo phân tích chuyên nghiệp để nắm vững xu hướng thị trường. Lịch sử đã minh chứng rằng, những độc giả thường xuyên của các tờ báo chuyên về đầu tư đã tránh được được bong bóng IT thời gian vừa qua.

 

Một số dấu hiệu mua khác

- Dòng tiền mặt tăng nhanh hơn lợi nhuận (đặc biệt đối với cổ phiếu ngành công nghiệp).

- Cổ phiếu xếp hàng top 10% trong thị trường đang tăng trưởng.

- Cổ phiếu được đưa vào danh mục của quỹ đầu tư có kết quả tốt nhất trong vòng 2 quý gần nhất.

- Công ty mua lại cổ phiếu với tỷ lệ ít nhất là 5%.