Phó thủ tướng Vũ Đức Đam tham gia trả lời chất vấn trước Quốc hội, sáng 11/11.
Các nước đều có gói hỗ trợ đặc biệt cho người lao động quay lại nơi làm việc, Việt Nam đã có một số gói hỗ trợ rồi, nhưng đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội xem xét có gói hỗ trợ riêng cho những lao động quay trở lại, đặc biệt lưu ý người nhà đi theo, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam tham gia trả lời chất vấn trước Quốc hội, sáng 11/11.
Là Phó thủ tướng phụ trách lĩnh vực, trong cả hai phiên chất vấn về các nhóm vấn đề y tế và lao động, ông đều tham gia giải trình những vấn đề được đại biểu quan tâm chất vấn.
Chỉ được dành tối đa 10 phút, Phó thủ tướng đã làm rõ thêm về làn sóng người lao động rời TP.HCM và các tỉnh phía Nam về các địa phương, vấn đề trước đó Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đã trả lời đi trả lời lại với nhiều thông tin.
Đặt vấn đề làm sao cho người lao động quay trở lại để giải quyết câu chuyện phục hồi sản xuất và đảm bảo quyền lợi cho công nhân cũng như gia đình họ, Phó thủ tướng nhấn mạnh, hiện nay, địa phương và nhân dân quan tâm nhất, đó là phải giải quyết ngay những vấn đề trước mắt.
Với 1,3 triệu lao động vừa dịch chuyển, Phó thủ tướng phân tích, nhóm thứ nhất là người lao động có hợp đồng chính quy, tương đối ổn định và dài hạn, làm việc ở các doanh nghiệp lớn, đặc biệt khu chế xuất, khu công nghiệp.
“Trong đợt dịch vừa qua, số lao động này ở TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương và một phần Long An vẫn được doanh nghiệp trả một phần lương tỷ lệ quay lại tương đối tốt, còn những người chưa muốn quay lại phần nhiều do muốn chuyển dịch lao động”, ông Vũ Đức Đam phân tích.
Hai là, những người lao động, công nhân làm việc ở xí nghiệp nhỏ, công trường, lao động thời vụ. Số này khi dịch đến thì người thuê lao động không có cam kết dài hạn, không biết khi nào quay lại.
Ba là, lao động tự do, số này ở miền Nam, đặc biệt ở TP.HCM rất lớn.
Với nhóm những người đi theo, lãnh đạo Chính phủ chia sẻ: “Tôi đã đi tất cả khu vực dịch lớn, có rất nhiều người nhà vào trông con, trông cháu cho người lao động đi làm. Số này không phải lao động chính thức, nhưng cũng phải giải quyết”.
Bên cạnh nhóm lao động làm việc ổn định trong các doanh nghiệp lớn, Phó thủ tướng cũng đặc biệt quan tâm đến chính sách giải quyết cho những nhóm lao động còn lại.
Giải pháp đầu tiên mà Phó thủ tướng nhấn mạnh là phải kiểm soát dịch tốt, vì tâm lý người lao động sợ nhất là quay lại làm rồi rơi vào vòng phong tỏa nếu dịch bùng phát.
Do đó, theo Phó thủ tướng, phải có kế hoạch cụ thể, chi tiết trong một tháng tới đây để kiểm soát dịch tốt.
Tiếp đó, rất cần phải mở cửa lại trường học, nhất là mẫu giáo và tiểu học, vì đa phần công nhân có con nhỏ học mẫu giáo và tiểu học. Ông cho rằng, đây không phải chỉ vấn đề giáo dục, mà còn giải quyết cho lao động.
Với người lao động, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nêu rõ khi quay trở lại, họ muốn được hỗ trợ về nhà trọ trong một thời gian, và với sự can thiệp, phối hợp của chính quyền, những người thuê lao động dù lớn hay nhỏ, vẫn trả một phần lương khi có dịch.
Với giải pháp ở tầm Trung ương, Phó thủ tướng cho rằng, cần rà soát tất cả quy định về phòng chống dịch sao cho an toàn và không quá phức tạp, đặc biệt là việc xét nghiệm, xử lý F1, F0 phát sinh trong doanh nghiệp sao cho linh hoạt.
“Việc này rất cần sự phối hợp của doanh nghiệp, anh phải lo cho công nhân chứ đừng làm hình thức, khi có ca nhiễm thì đưa hết trách nhiệm về phía chính quyền”, Phó thủ tướng nói.
Ông cũng cho rằng, cần đưa ra một số quy định có tính chất tạm thời nhưng thiết thực cho doanh nghiệp, như xem xét quy định tạm thời về số giờ làm việc.
Phó thủ tướng cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của các địa phương trong việc chủ động kết nối giúp người lao động quay trở lại. "Chúng ta cứ giải quyết trước số lao động muốn kết nối với chính quyền bằng cách cung cấp thông tin đầy đủ, chủ động tiêm vaccine trước và có đưa đón. Một số tỉnh đã đưa đón người từ vùng dịch về. Tôi nói chuyện với lãnh đạo một số tỉnh, họ sẵn sàng bỏ chi phí đưa lao động quay trở lại nơi làm việc", ông nói.
Vẫn theo Phó thủ tướng, không nói tới các nước lớn và các nước đang phát triển, nhiều quốc gia đang ở trong tình trạng giống Việt Nam. “Thái Lan, Malaysia cũng lâm vào tình trạng này với việc thiếu gần 1 triệu lao động. Họ còn phải có kế hoạch mở cửa cho lao động nước ngoài vào, còn chúng ta chưa phải đối mặt với cái đó, chỉ mở ra cho các tỉnh khác đến”, Phó thủ tướng thông tin.
Ông cũng nhấn mạnh là các nước đều có gói hỗ trợ đặc biệt cho người lao động quay trở lại nơi làm việc. Ông đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cùng với các địa phương xem xét có gói hỗ trợ riêng cho người lao động quay lại làm việc, đặc biệt lưu ý với người nhà đi theo để trông con cho người lao động yên tâm làm việc.
Về lâu dài, Phó thủ tướng nêu giải pháp về chương trình xây dựng nhà ở cho công nhân, vì thực tế chống dịch vừa qua cho thấy có những khu công nhân tập trung quá đậm đặc, gây khó khăn trong chống dịch.
Đồng thời, phải từng bước cơ cấu lại sản xuất và lao động, chấp nhận từ bỏ dần lao động giá rẻ để đi vào chỗ có giá trị gia tăng cao hơn.
Đợt chống dịch lần này đương nhiên sẽ có ảnh hưởng lớn tới chiến lược thu hút lao động, thu hút đầu tư nước ngoài sau này. Nếu có sự chuẩn bị đúng thì vẫn giữ chân được nhà đầu tư nước ngoài nhưng vẫn dịch chuyển được cơ cấu lao động, Phó thủ tướng khái quát.
Phó thủ tướng dừng lời, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhắc lại yêu cầu ông đã nói trước đó, là các thành viên Chính phủ khác từ nay đến hết hoạt động chất vấn ở kỳ họp này phải trả lời rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan cho tình trạng làn sóng lao động dịch chuyển, và trách nhiệm quản lý Nhà nước thế nào khi để dân đi về tự phát 3 đợt cùng lời cam kết tới đây có để tái diễn tình trạng này nữa hay không.
Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị các thành viên Chính phủ đưa ra giải pháp giải quyết thiếu hụt lao động ở nơi rời đi và sinh kế lao động ở nơi đến.
“Đây là vấn đề đại biểu, cử tri rất quan tâm và đòi hỏi phải có câu trả lời thỏa đáng cho vấn đề này”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh từ vị trí điều hành.
