Phiên đàm phán lần thứ 8 nâng cấp Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Trung Quốc (ACFTA) đang diễn ra tại Hạ Long, Quảng Ninh, Việt Nam, dự kiến kéo dài trong 5 ngày, từ 5-9/8/2024, với sự tham gia của hơn 180 đại biểu đến từ 10 nước thành viên ASEAN, Trung Quốc và Ban Thư ký ASEAN.
Tham gia Đoàn đàm phán nâng cấp Hiệp định ACFTA của Việt Nam, có các đại diện Bộ Công thương (vai trò Trưởng đoàn đàm phán) và các Bộ, ngành liên quan như: Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tư pháp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Tài nguyên và Môi trường và Ngân hàng Nhà nước.
Từ khi Hiệp định ACFTA có hiệu lực vào năm 2005, thương mại giữa ASEAN và Trung Quốc đã tăng gấp bảy lần, đạt lần lượt 722 tỷ USD và 702 tỷ USD trong 2 năm 2022 - 2023.
Trung Quốc duy trì vị trí đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN kể từ năm 2009. Năm 2020, ASEAN vượt qua EU để trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc và duy trì vị trí này trong các năm tiếp theo.
Thứ trưởng Công thương Phan Thị Thắng khẳng định: "Hiệp định ACFTA có vai trò lớn đối với sự phát triển quan hệ thương mại, đầu tư giữa ASEAN và Trung Quốc trong những năm qua. Theo đó, việc nâng cấp FTA này là cần thiết, góp phần cải thiện các cam kết, đem lại các lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp và nhân dân các nước thành viên ASEAN và Trung Quốc trong giai đoạn tới".
Tại hội nghị cấp cao ASEAN-Trung Quốc lần thứ 25 vào tháng 11/2022, hai bên tuyên bố khởi động đàm phán nâng cấp ACFTA lên phiên bản 3.0.
Nâng cấp FTA góp phần làm sâu sắc và mở rộng hơn nữa quan hệ kinh tế ASEAN-Trung Quốc. Bên cạnh các lĩnh vực truyền thống như thương mại hàng hóa và đầu tư, Hiệp định ACFTA nâng cấp dự kiến bao gồm các lĩnh vực mới như kết nối chuỗi cung ứng, kinh tế xanh, kinh tế số...
Thời gian qua, các đoàn đàm phán các nước ASEAN và Trung Quốc đã kết thúc đàm phán 04 chương, hoàn thành khoảng 70% tiến độ công việc sau 07 phiên đàm phán.
Thứ trưởng Phan Thị Thắng đề nghị, các đoàn đàm phán tiếp tục tích cực trao đổi, giải quyết các vấn đề tồn đọng để hướng tới mục tiêu kết thúc đáng kể đàm phán vào tháng 9/2024, hoàn thành một trong những sáng kiến ưu tiên kinh tế của Lào trong năm Chủ tịch ASEAN 2024.
Dữ liệu từ Báo cáo Xuất nhập khẩu Việt Nam 2023, tình hình sử dụng Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) ưu đãi xuất khẩu theo các FTA của nước ta tiếp tục khởi sắc, đứng đầu là thị trường Trung Quốc.
Năm qua, hàng hóa xuất khẩu sang Trung Quốc được cấp C/O mẫu E theo ACFTA đạt 17,58 tỷ USD, bằng 28,7% tổng kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này. Mặt hàng xuất khẩu có tỷ lệ sử dụng ưu đãi (theo C/O mẫu E) tốt năm 2023 bao gồm rau quả, xơ sợi dệt, cao su và các sản phẩm từ cao su, giày dép.
ASEAN và Trung Quốc ký Hiệp định khung về Hợp tác kinh tế toàn diện vào tháng 11/2002. Trên cơ sở Hiệp định khung, hai bên tiếp tục đàm phán và ký kết các Hiệp định về Thương mại Hàng hóa (có hiệu lực từ tháng 7/2005), Hiệp định về Thương mại Dịch vụ (có hiệu lực từ tháng 7/2007), Hiệp định về Đầu tư (có hiệu lực từ tháng 2/2010) nhằm thiết lập Khu vực thương mại tự do ASEAN – Trung Quốc, gọi tắt là Hiệp định ACFTA. ACFTA là một trong những hiệp định thương mại tự do có tỷ lệ tận dụng tốt của Việt Nam, góp phần nâng cao tỷ trọng xuất, nhập khẩu hàng hóa giữa Việt Nam-Trung Quốc.
Theo Tổng cục Hải quan, năm 2023, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch 2 chiều lên tới 171,9 tỷ USD.
