Bộ GTVT vừa có Thông báo số 191/TB – BGTVT thông báo kết luận của Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông tại cuộc họp tình hình thực hiện Dự án cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn đoạn từ cầu đường sắt Bình Lợi đến cảng Bến Súc theo hình thức BOT được tổ chức hôm 4/5.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông, Dự án cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn đoạn từ cầu đường sắt Bình Lợi đến cảng Bến Súc là dự án kết hợp giữa 2 lĩnh vực cải tạo cầu đường sắt và cải tạo luồng sông đường thủy nội địa, việc tổ chức thực hiện theo hình thức hợp đồng BOT còn rất mới.
Quá trình chuẩn bị dự án, các đơn vị liên quan đã nghiên cứu kỹ lưỡng hình thức đầu tư, phương án thu phí và đã được các bộ, ngành, địa phương thống nhất cao. Tuy nhiên, quá trình triển khai dự án gặp nhiều khó khăn vướng mắc do nhiều nguyên nhân chủ quan, khách quan, dẫn đến chưa đạt được mục tiêu theo dự kiến. Đặc biệt hạng mục cải tạo luồng sông Sài Gòn đoạn từ cầu đường sắt Bình Lợi đến cảng Bến Súc chưa triển khai thực hiện.
Lãnh đạo Bộ GTVT cho rằng, công tác theo dõi quản lý dự án của Ban Quản lý dự án 7 - PMU7 (đơn vị được giao nhiệm vụ đại diện cơ quan Nhà nước có thẩm quyền) chưa sát sao, chưa tập trung chỉ đạo, giải quyết dứt điểm các khó khăn, vướng mắc để hoàn thành toàn bộ dự án; chưa kịp thời báo cáo Bộ GTVT các khó khăn, vướng mắc và đề xuất xử lý trách nhiệm của các bên liên quan.
Các đơn vị tham mưu của Bộ chưa theo dõi sát sao và kịp thời đôn đốc, dẫn đến dự án còn một số tồn tại như: chưa hoàn thành toàn bộ dự án như mục tiêu ban đầu (chưa thực hiện hạng mục cải tạo luồng sông Sài Gòn; Phần cầu đường sắt còn một số hạng mục chưa hoàn thành: Hệ thống điện chiếu sáng, 300 m đường gom đầu cầu phía Nơ Trang Long, công tác thanh quyết toán và xử lý vật tư thu hồi); công tác thu xếp vốn của nhà đầu tư gặp khó khăn, chưa giải ngân được vốn vay thương mại; nhà đầu tư chưa thực hiện đầy đủ vai trò, trách nhiệm, chưa kịp thời báo cáo cấp thẩm quyền và đề xuất phương án xử lý.
Để giải quyết các khó khăn, vướng mắc và kết thúc dự án, Bộ GTVT yêu cầu PMU7 nghiêm túc rút kinh nghiệm trong quá trình quản lý dự án đã không sát sao,chỉ đạo trong thời gian dài từ tháng 3/2020 đến nay, chưa đề xuất giải pháp xử lý các khó khăn, vướng mắc, cũng như xử lý nhà đầu tư/doanh nghiệp dự án theo quy định của Hợp đồng.
PMU7 phải khẩn trương kiện toàn bộ máy quản lý dự án, phân công nhiệm vụ cụ thể cho lãnh đạo Ban, Phòng quản lý, điều hành dự án trước ngày 10/5/2022; tiến hành lập báo cáo giám sát đầu tư và có kiến nghị cụ thể về phương án thực hiện tiếp theo đối với dự án; phương án thu xếp nguồn vốn để hoàn trả cho tỉnh Bình Dương; đánh giá các nguyên nhân chủ quan, khách quan dẫn đến việc không hoàn thành dự án theo mục tiêu ban đầu; đánh giá lại hiệu quả đầu tư của dự án.
“Trong trường hợp không tiếp tục đầu tư, PMU7 phải làm rõ cơ sở pháp lý và đề xuất kiến nghị cụ thể phương án xử lý; đánh giá về khả năng thu phí và phương án thu phí; căn cứ các điều khoản Hợp đồng để tham mưu xử lý theo quy định. Báo cáo gửi về Bộ GTVT trước ngày 25/5/2022”, Thứ trưởng Bộ GTVT chỉ đạo. Lãnh đạo Bộ GTVT cũng giao Vụ PPP nghiên cứu các đề xuất của nhà đầu tư và PMU7, để báo cáo cấp thẩm quyền xử lý chung đối với các dự án BOT.
Dự án BOT cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn từ cảng Bến Súc đến cầu Bình Lợi được khởi động từ năm 2016 với nhà đầu tư được lựa chọn là liên danh Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đô thị xanh (GUD) và Công ty cổ phần Đầu tư & Xây dựng STD Việt Nam (Liên danh GUD- STD). Các nhà đầu tư này sau đó đã lập doanh nghiệp dự án là Công ty TNHH Đầu tư BOT Bình Lợi để triển khai Dự án.
Theo hợp đồng ký với Bộ GTVT, Dự án BOT cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn từ cảng Bến Súc đến cầu Bình Lợi có tổng mức đầu tư là 1.302 tỷ đồng, chi phí xây dựng 838 tỷ đồng, bao gồm việc thi công mới cầu sắt Bình Lợi để nâng tĩnh không thông thuyền của cầu hiện nay từ 1,5 m lên 7 m và cải tạo, bảo trì luồng sông Sài Gòn có độ dài khoảng 71 km. Sau khi công trình hoàn thành sẽ cho phép sà lan tải trọng trên 300 tấn lưu thông từ Bình Dương về các cảng ở TP.HCM, giảm áp lực cho giao thông đường bộ.
Để hoàn vốn, nhà đầu tư được phép tiến hành thu phí các phương tiện trên 300 tấn lưu thông trên sông Sài Gòn từ cảng Bến Súc về để hoàn vốn cho dự án trong vòng 20 năm 9 tháng.
Sau hơn 3 năm chật vật thi công, đến giữa tháng 9/2019, doanh nghiệp dự án và Công ty TNHH Đầu tư BOT Bình Lợi đã hoàn thành và đưa vào khai thác cầu đường sắt Bình Lợi. Riêng hạng mục nạo vét luồng sông Sài Gòn, doanh nghiệp dự án mới chỉ hoàn thành công tác thiết kế, chưa triển khai thi công vì không có vốn.
Tính đến cuối tháng 4/2022, Dự án mới giải ngân được 441 tỷ đồng, trong đó vốn chủ sở hữu là 158 tỷ đồng; giải ngân từ nguồn hoàn thuế VAT là 33,98 tỷ đồng; vốn vay từ UBND tỉnh Bình Dương là 248,48 tỷ đồng. Hiện Công ty TNHH Đầu tư BOT Bình Lợi vẫn còn nợ các nhà thầu gần 150 tỷ đồng và đang bắt đầu bị tính lãi trả chậm.
