Tăng theo lộ trình
Từ ngày 1/1/2016, Trạm thu phí cầu Bến Thủy (Nghệ An) đã chính thức tăng giá vé. Theo đó, giá vé đối với xe dưới 12 ghế ngồi, xe tải có tải trọng dưới 2 tấn và các loại xe buýt vận tải khách công cộng tăng từ 30.000 đồng/lượt lên 45.000 đồng/lượt. Xe từ 12-30 ghế ngồi, xe tải có tải trọng từ 2 đến dưới 4 tấn tăng từ 40.000 đồng/lượt lên 60.000 đồng/lượt. Xe 31 ghế ngồi trở lên, xe tải có tải trọng từ 4 đến dưới 10 tấn tăng từ 50.000 đồng/lượt lên 75.000 đồng/lượt.
Xe tải có tải trọng từ 18 tấn trở lên và xe chở hàng bằng container 40 feet tăng từ 160.000 đồng/lượt lên 180.000 đồng/lượt. Đại diện trạm thu phí cầu Bến Thủy cho biết, đơn vị tăng phí đúng theo Thông tư quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ Trạm thu phí cầu Bến Thủy và Trạm thu phí cầu Bến Thủy II của Bộ tài chính.
Ngoài ra, Công ty CP Đầu tư xây dựng 194 cũng vừa có văn bản gửi Bộ GTVT xin thu phí đường bộ tại Trạm thu phí Cam Thịnh để hoàn vốn cho Dự án mở rộng QL1 đoạn qua tỉnh Khánh Hòa. Cũng trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, Công ty CP Đầu tư BOT đèo Cả Khánh Hòa vừa kiến nghị Bộ GTVT cho phép thu phí đường bộ tại Trạm thu phí Ninh An từ ngày 10-1-2016 để hoàn vốn cho Dự án.
Còn trên tuyến QL5 Hà Nội - Hải Phòng, mức phí đường bộ cũng đã tăng vọt kể từ ngày 1-12-2015, thấp nhất là 30.000 đồng/lượt và cao nhất là 160.000 đồng/lượt. Đáng nói, theo thông tư mới của Bộ Tài chính, mức phí trên QL5 sẽ tiếp tục tăng sau ngày 30-3-2016, thấp nhất là 45.000 đồng, cao nhất là 200.000 đồng/lượt.
Đảm bảo tài chính cho doanh nghiệp
Trước đó, ngày 25-12-2015, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng đã có văn bản gửi Bộ Tài chính và các nhà đầu tư BOT đề nghị, đối với các trạm có lộ trình tăng phí từ 1-1-2016 lùi đến 1-6-2016. Tuy nhiên, ngày 31-12-2015, Bộ Tài chính đã có văn bản “bác” đề nghị này và cho rằng, hiện có 23 trạm BOT hiện hoạt động (có lộ trình điều chỉnh từ ngày 11-1-2016) được đề nghị lùi thời gian tăng phí. Tuy nhiên, Bộ GTVT không đề cập đến 10 trạm thu phí hoàn vốn các dự án sẽ hoàn thành và đưa vào sử dụng từ năm 2016 được áp dụng mức thu phí 35.000 đồng/lượt/xe (có hiệu lực từ 1-1-2016 trở đi). Như vậy là không đảm bảo công bằng giữa các nhà đầu tư trong việc điều chỉnh thời gian thu phí của các dự án BOT.
Do đó, Bộ tài chính đề nghị Bộ GTVT cần đánh giá tổng thể tình hình thu phí các dự án, như: mức phí, thời gian thu, tác động đến hoạt động kinh doanh vận tải, khả năng đóng góp của người dân... Đồng thời đề xuất, sửa đổi, bổ sung chính sách cần phân tích tác động trước mắt và lâu dài, đảm bảo tính phù hợp của chính sách.
Nhà đầu tư kể khổ
Trước kiến nghị của Bộ GTVT, nhiều nhà đầu tư đồng loạt kêu khó khăn nếu thực hiện lùi thời hạn tăng phí và vẫn tiếp tục tăng mức thu từ ngày 1-1-2016 theo đúng lộ trình. Đại diện Tập đoàn Trường Thịnh (đơn vị thu phí trạm Quán Hàu hoàn vốn dự án đường tránh TP Đồng Hới, Quảng Bình) cho rằng, việc lùi thời hạn tăng phí sẽ ảnh hưởng đến tín dụng của ngân hàng và doanh nghiệp dự án. Bởi, từ ngày dự án được đưa vào thu phí thì nhà đầu tư phải thực hiện nghĩa vụ trả lãi và gốc cho ngân hàng. Nếu nguồn thu sụt giảm, không đảm bảo thì sẽ bị nợ quá hạn, nợ xấu làm ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Hơn nữa, nếu lùi thời hạn thu phí thì cũng không đủ thời gian để in vé mới và làm ảnh hưởng đến công tác thu.
Tương tự, Công ty CP BOT và BT Đức Long Đắk Nông (thu phí 2 trạm BOT Km 1877+600 và trạm Km 1945+440 hoàn vốn dự án nâng cấp mở rộng QL14 (đường Hồ Chí Minh) qua Đắk Nông) cho rằng, khi nhận được văn bản của Bộ GTVT về việc lùi thời gian thu phí thì đơn vị này đã in vé đường bộ với mệnh giá theo lộ trình tăng phí. Như vậy, từ 1-1-2016, 2 trạm thu phí trên địa bàn tỉnh Đắk Nông tăng với mức 35.000 đồng-280.000 đồng/lượt.
"Nếu lùi thời hạn tăng phí, ảnh hưởng quá trình thu hồi nợ"
Ông Nguyễn Hồng Trường, Thứ trưởng Bộ GTVT
Thứ trưởng nhìn nhận như thế nào về tình trạng các trạm thu phí BOT ồ ạt tăng mức thu phí từ đầu năm 2016?
Ông Nguyễn Hồng Trường, Thứ trưởng Bộ GTVT: Thực ra, từ năm 2002 đến 2015, chúng ta mới tăng phí đường bộ qua các trạm BOT 2 lần. Một lần là 10.000 đồng/xe tiêu chuẩn, lần thứ 2 là tăng lên 20.000 đồng/xe tiêu chuẩn và hiện tại là 30.000 đồng/xe tiêu chuẩn. Về chủ trương, Bộ GTVT thống nhất, tất cả các trạm thu phí BOT trên cả nước nên duy trì một mức giá chung để có sự cân bằng giữa các doanh nghiệp vận tải khi lưu thông trên các tuyến đường.
Tại sao Bộ GTVT lại kiến nghị Bộ tài chính và các nhà đầu tư BOT xem xét, lùi thời hạn tăng phí đối với các trạm có lộ trình tăng từ 1/1/2016?
Sau khi cân đối, Bộ GTVT thấy tốc độ tăng trưởng kinh tế mấy năm qua khá ổn định, đặc biệt là giá xăng dầu giảm nên chi phí vận tải cũng giảm. Tăng giá vé qua các trạm BOT trong bối cảnh này sẽ tạo sức ép ảo cho người dân. Nhưng thực chất việc tăng này là hợp lý.
Tuy nhiên Bộ Tài chính đã “bác” kiến nghị này!
Bộ Tài chính cũng có cái lý của mình. Tất cả phương án thu phí qua trạm BOT đã được thống nhất với nhà đầu tư từ khi ký kết hợp đồng xây dựng Dự án, nếu lùi thời hạn thì sẽ phá vỡ phương án tài chính của họ, ảnh hưởng đến quá trình thu hồi nợ của các ngân hàng.
Có nghĩa là 23 trạm BOT có lộ trình tăng phí từ 1-1-2016 và 10 trạm BOT có lộ trình thu phí từ 1-1-2016 sẽ tăng và thu phí bình thường?
Các trạm nằm trong lộ trình tăng phí vẫn tăng bình thường. Việc tăng là cần thiết và hợp lý, nhưng tăng như thế nào để phù hợp với tình hình thực tế hiện nay thì phải cân nhắc 3 điều kiện: việc hoàn vốn của nhà đầu tư, sức chịu đựng của người dân và tốc độ phát triển của nền kinh tế.
Hiện còn tồn tại một số trạm thu phí “đặt nhầm chỗ” như Bắc Thăng Long - Nội Bài, Quốc lộ 5… Bộ có tính toán đến việc mua lại các trạm này?
Trong chủ trương có tính đến phương án mua lại, nhưng thời điểm nào mua thì còn phụ thuộc vào sự phát triển của nền kinh tế. Kêu gọi các nhà đầu tư tham gia xây dựng hạ tầng giao thông, thu phí trạm BOT hoàn vốn, khi Nhà nước có đủ năng lực tài chính sẽ mua lại các trạm này.
