Tuyên án “vênh” với tranh tụng
Sau thời gian khá dài tạm hoãn theo yêu cầu của nguyên đơn, ngày 15/4, Tòa án nhân dân TP. Hà Nội đã đưa vụ án hành chính sơ thẩm khiếu kiện Quyết định số 10498/QĐ-CT-KTNB ngày 11/4/2013 của Cục Thuế TP. Hà Nội về việc giải quyết khiếu nại lần thứ nhất của S99. Đại diện cho bên nguyên đơn là ông Chu Danh Phương, Kế toán trưởng của S99. Đại diện cho bên bị đơn là ông Lê Hữu Đông, Trưởng phòng Pháp chế, Cục Thuế TP. Hà Nội
Đáng nói là trong số rất nhiều DN niêm yết đã và đang có nguy cơ bị truy thu thuế liên quan đến áp dụng chính sách ưu đãi thuế đối với DN niêm yết lần đầu trên TTCK giai đoạn 2004 - 2006, thì S99 là trường hợp đầu tiên khởi kiện cơ quan thuế và được tòa án đưa ra xét xử công khai.
Theo nội dung vụ kiện, S99 khởi kiện Quyết định 10498/QĐ-CT-KTNB của Cục Thuế TP. Hà Nội. Theo đó, Cục Thuế TP. Hà Nội tiến hành thanh tra thuế tại S99 và đi đến kết luận: không chấp nhận điều kiện ưu đãi giảm 50% số thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) phải nộp năm 2009 cho S99 niêm yết lần đầu (giai đoạn 2004 - 2006), dẫn đến tăng số thuế TNDN phải nộp là hơn 2,77 tỷ đồng. Trên cơ sở kết quả thanh tra này, Cục Thuế TP. Hà Nội ra quyết định truy thu thuế TNDN bổ sung năm 2009 đối với S99 là hơn 2,77 tỷ đồng.
Cái lý mà Cục Thuế TP. Hà Nội đưa ra quyết trên là căn cứ vào Công văn 2924/2011 của Tổng cục Thuế về ưu đãi thuế TNDN do niêm yết chứng khoán lần đầu giai đoạn 2004 - 2006 với quy định: trong thời gian hưởng ưu đãi miễn, giảm thuế TNDN theo quy định tại Luật Thuế TNDN, nhưng đến năm 2008, DN vẫn chưa kê khai hưởng ưu đãi giảm 50% số thuế TNDN phải nộp do có chứng khoán niêm yết lần đầu, thì từ năm 2009 theo quy định của Luật Thuế TNDN sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/1/2009, DN không được hưởng ưu đãi giảm 50% số thuế TNDN phải nộp do có chứng khoán niêm yết lần đầu giai đoạn 2004 - 2006.
Tranh luận tại tòa, đại diện S99, ông Chu Danh Phương nhấn mạnh, căn cứ Luật Thuế TNDN các năm 1997, 2003, 2008, Nghị định 124/2008/NĐ-CP và Thông tư 130/2008/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế TNDN 2008 có hiệu lực từ 1/1/2009, thì không có quy định nào về việc ưu đãi miễn, giảm thuế TNDN do niêm yết chứng khoán. Do đó, việc ưu đãi miễn, giảm thuế TNDN do niêm yết chứng khoán không thuộc đối tượng điều chỉnh của Luật Thuế TNDN hiện hành. Vì Luật Thuế TNDN không điều chỉnh việc miễn giảm thuế do niêm yết chứng khoán, nên Chính phủ đã ban hành Quyết định 39/2000 để quy định tạm thời ưu đãi về thuế đối với hoạt động kinh doanh chứng khoán, nhưng Quyết định này hết hiệu lực từ ngày 27/3/2003. Để tiếp tục thúc đẩy TTCK phát triển, Chính phủ ra Nghị quyết số 01/2004 và giao Bộ Tài chính sửa đổi, bổ sung các quy định về ưu đãi thuế do niêm yết chứng khoán. Do đó, Bộ Tài chính đã ban hành Công văn 11294/TC-CST ngày 20/10/2004 và Công văn 10997/BTC-CST ngày 8/9/2006 (Công văn 10997 bãi bỏ Công văn 11294). Kể từ khi Công văn 10997/2006 được ban hành cho đến nay, Bộ Tài chính cũng như các cơ quan có thẩm quyền khác chưa ban hành văn bản nào sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ hoặc bãi bỏ văn bản này.
“Do đó, việc Cục Thuế TP. Hà Nội áp dụng Công văn 2924/2011 của Tổng cục Thuế để truy thu thuế TNDN đối với S99 với số tiền hơn 2,77 tỷ đồng là không đúng với các quy định”, ông Phương nói.
Trong khi S99 khẳng định, việc Công ty được hưởng ưu đãi thuế theo các văn bản dưới luật mang tính tạm thời theo quy định của Chính phủ và Bộ Tài chính, chứ không theo quy định của Luật Thuế TNDN cũng như các văn bản hướng dẫn, thì đại diện bị đơn, ông Lê Hữu Đông cho rằng, theo quy định của Luật Thuế TNDN năm 2008, Nghị định 124/2008/NĐ-CP và Thông tư 130/2008/TT-BTC của Bộ Tài chính (về hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế TNDN 2008), Tổng cục Thuế đã ban hành Công văn 2924/2011 để hướng dẫn việc áp dụng chính sách ưu đãi thuế đối với các DN niêm yết giai đoạn 2004 - 2006 cho phù hợp với các quy định mới. Hơn nữa, việc Tổng cục Thuế ban hành Công văn 2924/2011 cũng là để thực hiện kiến nghị của Thanh tra Chính phủ. Năm 2008, Thanh tra Chính phủ thực hiện thanh tra ngành thuế với niên độ thanh tra từ 2005 - 2007. Kết luận thanh tra tại Tổng cục Thuế số 2955/KL-TTCP-V.II ngày 31/12/2008 của Thanh tra Chính phủ đã nêu việc xử lý ưu đãi thuế TNDN đối với DN niêm yết chứng khoán lần đầu trong giai đoạn 2004 - 2006 là trái quy định, gây thất thu ngân sách nhà nước và kiến nghị truy thu thuế các DN này.
Trong phần tranh tụng, trả lời câu hỏi của Thẩm phán Bùi Thị Loan, Chủ tọa phiên tòa về việc Cục Thuế TP. Hà Nội nhận thức thế nào về nội dung của Công văn 10997/2006 của Bộ Tài chính và Công văn 2924/2011 của Tổng cục Thuế, liệu các văn bản này có sự không rõ ràng khiến DN không hiểu, hay do DN cố tình không hiểu, nên mới dẫn đến vụ kiện này, ông Đông cho rằng, có thể có sự không chặt chẽ trong các văn bản hướng dẫn, nhưng với vai trò là cơ quan chấp hành các quy định của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Cục Thuế TP. Hà Nội không thể làm khác.
Khi trả lời câu hỏi của đại diện Viện Kiểm sát nhân dân rằng, chỉ vì S99 không kê khai thuế năm 2008, nên năm 2009 mới không được hưởng ưu đãi thuế, trong khi các DN khác nếu kê khai vẫn được hưởng; hơn nữa, nếu xác định năm 2008 là thời hạn cuối cùng DN phải kê khai thì mới được ưu đãi thuế, thì tại sao cơ quan thuế không có văn bản nào hướng dẫn nội dung này, mà mãi đến năm 2011, khi Tổng cục Thuế ban hành Công văn 2924/2011 thì áp dụng hồi tố các trường hợp này, ông Đông vẫn đưa ra lý do: là cơ quan thuế địa phương, Cục Thuế TP. Hà Nội phải thực hiện theo quy định và chỉ đạo của các cơ quan chức năng.
Nhiều người tham dự phiên tòa chia sẻ, qua phần tranh tụng, S99 có hy vọng thắng kiện, trong khi cơ quan thuế phải chịu trách nhiệm về việc thiếu chặt chẽ, không rõ ràng trong ban hành và thực thi chính sách ưu đãi thuế.
Tuy nhiên, sau khi nghị án, Chủ tọa phiên tòa bất ngờ tuyên án bác yêu cầu khởi kiện của S99 về hủy Quyết định 10498/QĐ-CT-KTNB ngày 11/4/2013 của Cục Thuế TP. Hà Nội. Lý do là bởi Thông tư 130/2008/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định: bãi bỏ các nội dung hướng dẫn về thuế TNDN do Bộ Tài chính và các ngành ban hành không phù hợp với hướng dẫn tại Thông tư này. Trên cơ sở đó, Tổng cục Thuế ban hành Công văn 2924/2011 hướng dẫn: trường hợp các DN đến năm 2008 vẫn chưa kê khai hưởng ưu đãi giảm 50% số thuế TNDN phải nộp do có chứng khoán niêm yết lần đầu trong giai đoạn 2004 - 2006, thì từ năm 2009, theo quy định của Luật Thuế TNDN sửa đổi có hiệu lực từ 1/1/2009, DN không được hưởng ưu đãi giảm 50% số thuế TNDN phải nộp. Do đó, Quyết định 10498/QĐ-CT-KTNB ngày 11/4/2013 của Cục Thuế TP. Hà Nội là có căn cứ pháp luật, nên S99 khởi kiện là không có cơ sở.
“Nếu dựa theo thực tế diễn biến tại tòa, thì lời tuyên án của tòa có phần ‘vênh’ với những gì diễn ra trong phần xét hỏi và tranh tụng. Chúng tôi có cảm giác bị xử ép”, ông Phương nói sau khi phiên tòa kết thúc.
S99 sẽ kháng cáo
“S99 không đồng ý với phán quyết của tòa sơ thẩm. Bởi vậy, Công ty sẽ làm đơn kháng cáo lên Tòa án nhân dân Tối cao, cũng như kiến nghị các cơ quan liên quan của Quốc hội vào cuộc giám sát, để bảo vệ quyền và lợi ích cho S99, cũng như các cổ đông của Công ty”, ông Phương nói và chia sẻ, nỗ lực theo kiện của S99 không chỉ thuần túy là vì lợi ích của DN, mà còn vì mong muốn cơ quan thuế, cũng như các cơ quan quản lý nhà nước khác cần có hành xử rõ ràng, nhất quán trong ban hành và thực thi chính sách, để tránh tác động tiêu cực đến hoạt động của các DN, ảnh hưởng đến quyền lợi của hàng vạn nhà đầu tư.
