Delta Capital, Anthem Asia và các quỹ đầu tư khác thay vì chỉ tập trung vào Myanmar đang áp dụng cách tiếp cận “chờ đợi và quan sát” diễn biến tiếp theo. Mặt khác, những quỹ đầu tư có phạm vi hoạt động rộng hơn đang chuyển tiền đến các nơi khác như Campuchia và Việt Nam.
"Sau khi biên giới mở cửa trở lại sau đại dịch, các nhà đầu tư châu Á sẽ quay trở lại Việt Nam", Field Pickering, người đứng đầu quỹ đầu tư mạo hiểm Vulpes Investment Management cho biết.
"Tôi tin rằng đó sẽ là một giai đoạn khởi đầu và bạn sẽ thấy các hoạt động thỏa thuận nổ ra, đưa Việt Nam đứng đầu danh sách các thị trường mới nổi thu hút nhà đầu tư nước ngoài”, ông nhận định.
Trong 5 năm qua, 4 quốc gia Campuchia, Lào, Myanmar, Việt Nam đã có tăng trưởng GDP hàng năm khoảng 6%, cao hơn nhiều so với các quốc gia khác trong khu vực Đông Nam Á.
Các nhà đầu tư đã tìm cách tận dụng tối đa điều này. Theo Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các quốc gia này đã tăng 6,3% trong năm 2019. Trong khi Việt Nam đứng đầu về giá trị dòng vốn thu hút FDI với 16,1 tỷ USD thì Myanmar là quốc gia có mức tăng trưởng FDI cao nhất 55,9% trong năm 2019.
Tuy nhiên, chính biến ở Myanmar tháng 2/2021 rất có thể đã làm dừng phần lớn dòng chảy này.
Dave Richards, nhà đồng sáng lập quỹ Capria Ventures của Mỹ nói với DealStreetAsia: “Dòng tiền của nhà đầu tư đáng lẽ có thể đã đổ vào Myanmar sẽ không vào quốc gia này nữa. Các quốc gia xung quanh khu vực sẽ được hưởng lợi”.
DealStreetAsia đã báo cáo vào tháng 2/2020 rằng Capria Ventures sẽ đầu tư lên đến 8 triệu USD vào các quốc gia được chọn và chủ yếu tập trung vào Myanmar và Nepal.
Quỹ đầu tư này cho biết: “Những nỗ lực của Capria Ventures sẽ tập trung vào việc hỗ trợ các nhà quản lý quỹ địa phương tại Myanmar củng cố hoạt động kinh doanh, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng và xây dựng các hoạt động đầu tư đẳng cấp thế giới”.
Nhiều kế hoạch trong số đó hiện đang bị tạm dừng và Capria Ventures đang chuẩn bị thực hiện khoản đầu tư đầu tiên vào Việt Nam trong năm nay, đồng thời tìm kiếm cơ hội ở Campuchia, Bangladesh và Nepal.
Nhiều nhà đầu tư tập trung vào Myanmar hiện có thể mở rộng quy mô hơn. Andrew Durke, Giám đốc hoạt động của Obor Capital cho biết: “Tôi mong đợi nhiều nhà đầu tư rời Myanmar sẽ chuyển từ chiến lược chỉ dành cho Myanmar sang chiến lược khu vực”.
Trong khi đó, giới doanh nhân Myanmar có thể chuyển đến các nước khác và sau đó xây dựng, phát triển các công ty từ những nơi khác trong khu vực.
"Đó sẽ là mất mát của Myanmar và được lợi của các nước khác trong khu vực Đông Nam Á", ông Pickering nhận định.
Cùng quan điểm với ông Pickering, ông Durke cũng đánh giá cao về Việt Nam.
“Đối với các nhà đầu tư có hoạt động đầu tư chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á và hoàn toàn vì mục tiêu kiếm lợi nhuận, Việt Nam vẫn là một lựa chọn mạnh mẽ vì những lý do đã làm cho Việt Nam trở nên hấp dẫn trong vòng 5 đến 10 năm qua”, ông nhận định.
“Ngoài ra, nếu nhu cầu đối với các dự án cơ sở hạ tầng ở các nước như Campuchia và Lào tạo cơ hội cho đầu tư vốn tư nhân, Việt Nam cũng sẽ nổi bật nhờ vào nguồn nhân tài và hệ sinh thái mà vốn đầu tư mạo hiểm cần để hỗ trợ đổi mới ở quy mô lớn”, theo Richards của Capria Ventures.
Ngân hàng phát triển Hà Lan FMO cho biết, Việt Nam đã xây dựng một hệ sinh thái kinh doanh có thể tạo điều kiện thuận lợi cho các khoản đầu tư từ các công ty chuyển một phần chuỗi cung ứng của họ ra khỏi Trung Quốc.
"Một chính sách thân thiện với doanh nghiệp của chính phủ sẽ giúp thuyết phục các nhà đầu tư nước ngoài tăng vốn phân bổ vào khu vực này", một đại diện của FMO nói với DealStreetAsia.
Mặc dù Việt Nam có nhiều cạnh tranh hơn trong các giao dịch vì nhiều quỹ đầu tư, nhưng các nhà quản lý quỹ tin rằng đang tồn tại một động lực "những nhà đầu tư mới tiếp theo đang tìm kiếm cơ hội đầu tư, điều chưa từng có ở Myanmar", Pickering cho biết.
“Nhiều nhà đầu tư hơn có nghĩa là có nhiều giao dịch hơn, quy mô lớn hơn và đặc biệt dễ dàng cho những quỹ có thể thoái vốn khỏi khoản đầu tư ban đầu. Tất cả nhưng yếu tố trên giúp Việt Nam hấp dẫn hơn trong khu vực”, Durke cho biết.
Campuchia là điểm hấp dẫn mới
Quỹ Obor Capital có trụ sở tại Phnom Penh, đã đầu tư vào 5 doanh nghiệp Campuchia và một công ty Việt Nam có hoạt động tại Việt Nam và Lào, đang đặt cược vào Campuchia như một điểm đến đầu tư ưa thích của họ.
Durke kỳ vọng Campuchia sẽ viết nên một câu chuyện tương tự như Việt Nam. Campuchia có thể thu hút nhiều vốn hơn, đặc biệt là đối với các giao dịch trong khoảng 0,5 - 3 triệu USD.
Ông nói: “Xem xét các đặc điểm khiến Myanmar trở nên hấp dẫn đối với các nhà đầu tư, tôi nghĩ Campuchia là giống Myanmar nhất”.
Hầu hết các khoản đầu tư vào Campuchia trong lĩnh vực bất động sản và cơ sở hạ tầng. Trong khi đó, đầu tư vào lĩnh vực tiêu dùng và công nghệ vẫn chưa theo kịp tốc độ tăng trưởng kinh tế của quốc gia này.
Kinh tế Campuchia đã tăng trưởng với tốc độ trên 7% kể từ năm 2011 và tỷ lệ người nghèo đã giảm hơn một nửa trong thập kỷ qua, theo Chương trình Phát triển Liên hợp quốc. Mục tiêu đến năm 2030 trở thành quốc gia có thu nhập trên trung bình và năm 2050 trở thành quốc gia có thu nhập cao.
Chương trình Phát triển Liên hợp quốc cho biết công nghệ kỹ thuật số tại 90% doanh nghiệp Campuchia vẫn ở mức cơ bản. Nhưng, kinh tế đang trong quá trình phát triển, với dòng vốn FDI ngày càng tăng và dân số trẻ, có thể tạo ra cơ hội để khai thác công nghệ mới và cho phép đất nước đạt được các mục tiêu thu nhập quốc gia trong tương lai.
Tuy nhiên, lựa chọn từ Vulpes Investment Management lại bị nghi ngờ vì quy mô thị trường nhỏ tại Campuchia, Lào thậm chí còn nhỏ hơn.
“Khó có thể tưởng tượng các công ty ở hai quốc gia này có thể mở rộng quy mô để tạo ra lợi nhuận lớn hơn, điều này sẽ là mạo hiểm đối với quỹ đầu tư”, Durke cho biết.
Tuy nhiên, khi các tổ chức tài chính có thể rút lui khỏi Myanmar, Campuchia có thể sẽ nhận được nhiều vốn hơn, theo Durke nhận định.
“Các thị trường cận biên như Campuchia vẫn còn rất mới đối với vốn tư nhân và đầu tư mạo hiểm, vì vậy đầu tư vào đây là đầu tư vào tương lai. Có một lợi thế lớn đối với các quỹ đi đầu là trở thành người đi đầu trong thị trường này và nhận được mức định giá hấp dẫn ở hiện tại", Durke nhận định.
Theo Giám đốc điều hành Joshua Morris của Emerging Markets Investment Advisers, quỹ đầu tư phần lớn vốn tại Campuchia cho biết, họ tiếp tục nhận được nhiều sự quan tâm từ nhà đầu tư hiện tại và nhà đầu tư mới. Công ty đang huy động quỹ thứ ba với quy mô lên tới 120 triệu USD để mở rộng đầu tư tại Campuchia.
