Hợp đồng bảo hiểm và những thông tin mấu chốt
Trao đổi với Đầu tư Chứng khoán, ông Nguyễn Đức Thắng, Chủ tịch GAMA Việt Nam cho biết, tại Việt Nam, chỉ khi các cơ quan chức năng phê duyệt, thì doanh nghiệp bảo hiểm mới được đưa sản phẩm ra giới thiệu cho người dân.
Khi đó, người dân chỉ cần nắm vững các điểm mấu chốt quan trọng: Thứ nhất là thời hạn hợp đồng, tức là thời hạn đóng phí; thứ hai là ngày đóng phí, số phí phải đóng, tổng phí sẽ đóng. Điều này giúp khách hàng có được kế hoạch chuẩn bị tiền đóng phí theo kế hoạch đã định; Thứ ba là khách hàng sẽ được bảo hiểm chi trả những trường hợp nào và không được bảo hiểm trong những trường hợp nào (điều này rất quan trọng, vì không có sản phẩm bảo hiểm nào lại chi trả tất cả, luôn có những trường hợp mà bảo hiểm sẽ không chi trả theo quy định pháp luật, theo thiết kế sản phẩm); cuối cùng là thông tin liên hệ với ai khi cần (kể cả hướng dẫn đâu là các nguồn thông tin hữu ích, chính thống và chuẩn mực để khách hàng tham khảo khi cần).
Theo ông Thắng, những thông tin này là mấu chốt trong hợp đồng, nếu không nắm chắc, chúng sẽ dễ bị hiểu sai, dễ gây hiểu lầm và từ đó có thể xảy ra các sự việc đáng tiếc.
 |
Ông Nguyễn Đức Thắng, Chủ tịch GAMA Việt Nam |
“Một bản hợp đồng thì các điều khoản phải được diễn đạt bằng một thứ ngôn ngữ đặc biệt: không thể suy diễn, vì thế nó nhiều chữ là tất yếu. Còn khó hiểu vì bảo hiểm là ngôn ngữ chuyên ngành, đó là lý do cần có vai trò của cơ quan quản lý nhà nước, ở ta là Cục Quản lý Giám sát bảo hiểm, ở các nước là Cơ quan Quản lý Bảo hiểm, hoặc cũng có thể là Ngân hàng Trung ương tùy theo quốc gia quy định”, ông Thắng chia sẻ.
Ông Thắng cho biết, chỉ cần tra cứu tìm kiếm qua Internet thì bất cứ ai cũng có thể tham khảo các bộ điều khoản hợp đồng (Terms & Conditions) các sản phẩm của các công ty bảo hiểm nhân thọ. Ở Việt Nam hiện nay, các điều khoản hợp đồng cũng đã được các công ty thiết kế đơn giản đi rất nhiều.
Theo ông Thắng, một vài bộ điều khoản hợp đồng của một số công ty mà ông biết như Generali Vietnam có sản phẩm với 37 trang điều khoản hợp đồng (gồm 7 trang Phụ lục), Aviva Vietnam (MVI Life) là 19 trang (gồm 1 trang Phụ lục), Bảo Việt Nhân thọ là 51 trang (gồm 9 trang Phụ lục), AIA Vietnam là 25 trang, FWD Vietnam là 44 trang, Manulife Vietnam là 25 trang (gồm 5 trang Phụ lục)…
“Không hề có cái gọi là điều khoản hợp đồng dài hàng trăm trang. Đó là do nhiều người không phân biệt rõ khái niệm Bộ Điều khoản Hợp đồng và Bộ Hợp đồng Bảo hiểm nhân thọ. Một Bộ Hợp đồng Bảo hiểm nhân thọ gồm rất nhiều tài liệu liên quan như: Bộ Điều khoản Hợp đồng, bản photo Hồ sơ yêu cầu bảo hiểm, Minh họa Quyền lợi Bảo hiểm (khá dài vì phải in rõ từng năm phí đóng của khách hàng kèm các quyền lợi tương ứng…)”, ông Thắng nhấn mạnh.
Linh hoạt đóng phí không có nghĩa là không phải đóng nữa
Bảo hiểm nhân thọ thông thường có 3 dòng sản phẩm chính yếu (truyền thống, liên kết chung và liên kết đơn vị). Về cơ bản, sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư (bao gồm liên kết chung và liên kết đơn vị) thường được thiết kế là sản phẩm bảo hiểm dài hạn, có thời hạn hợp đồng đến tuổi 99, 100. Thời hạn đóng phí tối đa của các sản phẩm này có thể bằng thời hạn hợp đồng (thời hạn bảo hiểm), nhưng khách hàng không bắt buộc phải đóng phí đến tuổi 99.
Ưu điểm đặc biệt của dòng sản phẩm này là tính linh hoạt. Ngoài việc phải đóng phí tối thiểu 3 đến 5 năm đầu, khách hàng có thể linh hoạt lựa chọn số năm đóng phí (ví dụ: 10, 15 hoặc 20 năm) tùy thuộc vào nhu cầu và khả năng tài chính của mình. Trong suốt thời hạn hợp đồng, nếu có nhu cầu, khách hàng có quyền rút tiền từ Giá trị tài khoản hợp đồng sau khi hợp đồng đã hình thành Giá trị tài khoản hợp đồng, hoặc chấm dứt Hợp đồng trước thời hạn và nhận giá trị hoàn lại của Hợp đồng (phụ thuộc và thời gian đã tham gia bảo hiểm).
Trong trường hợp ngưng đóng phí hoặc rút tiền từ Giá trị tài khoản hợp đồng, khách hàng vẫn được bảo hiểm với điều kiện Giá trị tài khoản hợp đồng đủ để khấu trừ cho các chi phí cần thiết. Nếu Giá trị tài khoản hợp đồng không đủ trừ chi phí liên quan, Hợp đồng sẽ mất hiệu lực sau 60 ngày gia hạn.
Còn đối với các sản phẩm bảo hiểm truyền thống như bảo hiểm hỗn hợp, thời hạn đóng phí và thời hạn hợp đồng thường có độ dài như nhau (>= 10 năm) và không thay đổi. Trong suốt thời hạn hợp đồng, khách hàng có quyền vay từ giá trị hoàn lại, hoặc dừng hợp đồng trước thời hạn và nhận giá trị hoàn lại của hợp đồng (nếu có). Trong thời hạn đóng phí, nếu khách hàng ngưng đóng phí, hợp đồng có thể mất hiệu lực khi chưa có giá trị hoàn lại, hoặc tiếp tục được bảo hiểm đến khi giá trị hoàn lại không đủ để đóng cho kỳ phí tiếp theo.
Theo ông Thắng, đang có quan niệm sai lầm khi tham gia bảo hiểm nhân thọ, là coi nó là một “kênh đầu tư” và chỉ muốn nhanh lấy tiền về. Với các chương trình bảo hiểm nhân thọ ngắn 10, 15, 20 năm, khách hàng có các Hợp đồng bảo hiểm này chỉ cần đóng đủ phí bảo hiểm trong vòng 10, 15 hay 20 năm. Sau đó, có muốn đóng tiền tiếp cũng không được, mà bắt buộc phải thực hiện thủ tục hết hạn hợp đồng và lấy tiền về.
Tuy nhiên, lúc đó, tuổi tác đã cao, sức khỏe đã giảm, khách hàng muốn bảo vệ thêm thì phải mua lại mới từ đầu, đóng tiền lại từ đầu với mức phí cao hơn (do tuổi tác cao, sức khỏe giảm), thậm chí, có trường hợp không đủ điều kiện sức khỏe còn bị từ chối bảo hiểm. Do đó, ngành bảo hiểm nhân thọ đã cho ra đời các sản phẩm mà khách hàng có quyền đóng phí và được bảo vệ trọn đời, đến năm 99, 100 tuổi.
Phải biết rằng, quyền khác với nghĩa vụ. Với các hợp đồng trọn đời hiện đại ngày nay, khách hàng thường chỉ có nghĩa vụ bắt buộc đóng đủ 3-5 năm đầu tiên. Các năm tiếp theo là "linh hoạt đóng phí".
“Linh hoạt đóng phí không có nghĩa là không phải đóng nữa, mà là có nhiều đóng nhiều, làm gia tăng giá trị tích lũy, đầu tư, hoặc có ít đóng ít, miễn là trong tài khoản còn tiền. Các công ty bảo hiểm nhân thọ hiện nay đang cung cấp rất nhiều công cụ trực tuyến hữu ích, chỉ cần cài ứng dụng vào điện thoại di động, khách hàng ngay lập tức có thể xem giá trị tài khoản của mình là bao nhiêu, tình trạng hợp đồng, hướng dẫn đóng phí, đóng tối thiểu bao nhiêu để duy trì hợp đồng ...”, ông Thắng cho biết.
