Vào thời điểm đó, TTCK đang trong giai đoạn bùng nổ từ hiệu ứng Việt Nam gia nhập Tổ chức thương mại quốc tế (WTO), dòng vốn đổ vào TTCK tăng rất mạnh, cổ phiếu của những DN vừa được thành lập cũng có thể tăng giá 5-7 lần, thậm chí quyền góp vốn vào dự án thủy điện xa xôi đều dễ dàng chuyển thành tiền mặt...
Trong bối cảnh đó, làm thế nào để thị trường bình tâm hơn và nhà đầu tư ngày càng định giá sản phẩm tài chính một cách hợp lý hơn trở thành nỗi trăn trở của nhiều chủ thể, trong đó có Báo Đầu tư Chứng khoán, ấn phẩm ra đời từ năm 1999, nhằm góp sức xây dựng TTCK lành mạnh tại Việt Nam.
Để thị trường có căn cứ định giá cổ phiếu, yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất là DN niêm yết phải minh bạch. Tôi nhận ra sự đồng cảm rất lớn trong ý tưởng tổ chức Cuộc bình chọn Báo cáo thường niên mà Dragon Capital và Sở GDCK TP. HCM gợi mở và đang tìm sự hợp tác của Báo Đầu tư.
Việc sẽ cùng khởi xướng và tổ chức Cuộc bình chọn Báo cáo thường niên (ARA) tại Việt Nam nhanh chóng được Báo Đầu tư đưa ra bàn thảo ở cấp Ban Biên tập và đạt được sự thống nhất tuyệt đối về chủ trương.
Năm 2008, Cuộc bình chọn BCTN tốt nhất lần đầu tiên được tổ chức trên TTCK Việt Nam với 33 DN đầu tiên gửi báo cáo đi chấm điểm. Lúc đó, TTCK Việt Nam mới có 7 năm hoạt động. Khái niệm chứng khoán, cổ phần, cổ phiếu, định giá, quản trị công ty… còn mới mẻ với đa số DN và công chúng đầu tư. Làm thế nào để định danh sự minh bạch, hướng các DN đến minh bạch thông tin tài chính, thông tin quản trị, thông tin kế hoạch hoạt động… là câu hỏi đầy trăn trở đối với Ban Tổ chức Cuộc bình chọn.
ARA sẽ đánh giá sự minh bạch của DN như thế nào và tác động đến DN, đến các chủ thể trên thị trường ra sao, là những vấn đề tưởng như rất kỹ thuật, nhưng không đơn giản để tìm ra cách làm phù hợp. Chúng tôi phải đối diện với những câu hỏi như liệu việc tôn vinh các công ty được đoạt giải có tạo xu thế để các nhà đầu tư mua cổ phiếu của công ty này không?
Liệu các nhà đầu tư có nên mua vào cổ phiếu của những công ty đã được bình chọn không? Trong trường hợp công ty đoạt giải nhưng một vài tháng sau có vấn đề, liệu Ban tổ chức có trách nhiệm gì không?...
Chúng tôi đã trả lời những trăn trở trên bằng 1 cách làm: xác lập mục tiêu của Cuộc bình chọn là bình chọn các công ty có sự thể hiện BCTN chuyên nghiệp minh bạch, chuẩn mực và cung cấp đầy đủ thông tin nhất cho các nhà đầu tư.
Tiêu chí chấm giải không dựa vào kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, các chỉ tiêu tài chính hoặc vị thế vai trò của doanh nghiệp đó trong ngành. Ví dụ một doanh nghiệp cho dù làm ăn hiệu quả, kết quả hoạt động kinh doanh tốt, tạo ra nhiều lợi nhuận, nhưng không có có sự chuẩn bị đầu tư thật tốt cho báo cáo thường niên thì sẽ không có nhiều cơ hội được bình chọn.
Ngược lại, một doanh nghiệp tuy nhỏ, kết quả hoạt động kinh doanh không đạt hiệu quả cao, nhưng có sự chuẩn bị tốt báo cáo thường niên, tuân thủ các chuẩn mực về báo cáo, chủ động phân tích kỹ lưỡng các rủi ro, chủ động chia sẻ thêm thông tin trong công tác quản trị doanh nghiệp, minh bạch trong báo cáo và cung cấp thông tin một cách rõ ràng cho các nhà đầu tư trong BCTN, thì doanh nghiêp này sẽ có cơ nhiều hội để đoạt giải trong cuộc bình chọn.
Trong đánh giá của chúng tôi, BCTN không chỉ cần thiết cho nhà đầu tư và các bên liên quan mà còn rất cần cho chính doanh nghiệp. Một báo cáo thường niên chuẩn mực chứng tỏ tính minh bạch, sự quan tâm, tôn trọng nhà đầu tư và cổ đông, cho dù doanh nghiệp đó lớn hay nhỏ, lãi hay lỗ trong kinh doanh. Như vậy, thông qua BCTN, các nhà đầu tư có thể đánh giá mức độ minh bạch thông tin của DN nhưng không nên hoàn toàn dựa vào yếu tố “đoạt giải” để quyết định đầu tư.
Vào năm đầu tiên chấm giải, Cuộc bình chọn chỉ chấm điểm các DN niêm yết trên Sở GDCK TP. HCM. Đến năm tiếp theo, chúng tôi có ý tưởng mở rộng không gian để các DN niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội cùng tham gia Cuộc bình chọn.
Tôi vẫn nhớ anh Trần Dũng lúc đó đảm nhận cương vị Tổng giám đốc Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, đã có phần ngạc nhiên và băn khoăn khi tiếp nhận ý tưởng này từ Báo Đầu tư. Theo thời gian, Cuộc bình chọn đã chứng tỏ được bản sắc và giá trị của sự hợp tác trên toàn TTCK Việt Nam, khích lệ sự minh bạch và chuyên nghiệp của các DN niêm yết.
Với Ban Tổ chức, điều mà chúng tôi trăn trở nhất là làm sao tạo ra những nét mới để Cuộc bình chọn thu hút và hữu ích hơn. May mắn là mỗi sự hợp tác mang đến cho ARA một nét mới, những năm đầu chỉ đánh giá và trao giải Báo cáo thường niên tốt nhất, sau đó mở rộng việc phát triển Giải thưởng về quản trị hiệu quả và phát triển bền vững tốt nhất…
Để có những ý tưởng làm mới Cuộc bình chọn và làm cho Cuộc bình chọn trở nên có giá trị thiết thực, cần sự góp sức của nhiều người. Bên cạnh những người đầu tiên tạo dựng ARA là anh Trần Đắc Sinh, anh Dominic Scriven, tôi mãi nhớ chị Phan Thị Tường Tâm, chị Nguyễn Thị Hoàng Lan, anh Trần Ngọc Thơ, chị Trần Anh Đào, anh Nguyễn Sơn, chị Ngô Viết Hoàng Giao…, đã chung sức làm nên những giá trị đẹp cho các mùa giải ARA...
Năm 2017, dấu ấn 10 năm ARA, tôi được biết Ban Tổ chức đã có những nỗ lực kết nối và mời 4 công ty kiểm toán hàng đầu tham gia đánh giá kết quả chấm điểm. Tôi cho rằng, đây là một sáng kiến hay, tăng chất lượng chuyên môn và tính tin cậy cho Cuộc bình chọn.
Bên cạnh những người đầu tiên tạo dựng ARA là anh Trần Đắc Sinh, anh Dominic Scriven, tôi mãi nhớ chị Phan Thị Tường Tâm, chị Nguyễn Thị Hoàng Lan, anh Trần Ngọc Thơ, chị Trần Anh Đào, anh Nguyễn Sơn, chị Ngô Viết Hoàng Giao…, đã chung sức làm nên những giá trị đẹp cho các mùa giải ARA...
Điều hạnh phúc là Cuộc bình chọn ngay khi ra đời đã nhận được sự quan tâm của các DN niêm yết, lúc đầu là DN niêm yết trên Sở GDCK TP.HCM, đến năm thứ hai, Cuộc bình chọn mở rộng và kết nối với các DN niêm yết trên Sở GDCK Hà Nội. Cùng với đó, Cuộc bình chọn nhận được sự hợp sức nhiều hơn của các nhà quản lý và tổ chức có trách nhiệm như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, IFC, ACCA… Cùng với đó, Cuộc bình chọn đã nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ban Tuyên giao Trung ương…, giúp chúng tôi thêm vững tin mở rộng và tìm ra những giá trị mới, nâng tầm ARA.
Nhìn lại chặng đường 10 năm ARA, tôi tự hào về các đồng nghiệp của mình và cảm ơn các bạn đối tác đã cùng chung sức sáng tạo và nỗ lực làm nên một chương trình vì sự minh bạch, vì DN, vì sự phát triển lành mạnh của TTCK Việt Nam. Tôi mong và tin tưởng rằng, ARA sẽ tiếp tục bước đi giữa lòng thị trường, gắn kết và thúc đẩy chất lượng DN niêm yết với những sáng tạo mới, góp sức đưa TTCK Việt Nam hội nhập với các thị trường khu vực, hỗ trợ các DN mạnh cất cánh và vươn tầm.
Chúc các bạn vững bước và thành công!
