Việc Chính phủ phát hành 300 triệu USD trái phiếu chính phủ (TPCP) lần này là nhằm huy động vốn cho đầu tư phát triển. Số tiền thu được, một phần sẽ được giải ngân trực tiếp cho các công trình, dự án sử dụng ngoại tệ, phần còn lại sẽ được Bộ Tài chính bán lại cho SBV. Tuy nhiên, hiện chưa có cân đối cụ thể, nên chưa thể xác định chính xác Bộ Tài chính sẽ bán lại bao nhiêu trong số 300 triệu USD cho SBV. SBV sẽ sử dụng số ngoại tệ mua được để tăng Quỹ dự trữ ngoại hối. Bộ Tài chính hiện có nhiều nguồn ngoại tệ khác nhau, nên khi đến hạn thanh toán, sau khi đã cân đối các nguồn ngoại tệ, nếu thiếu, SBV sẽ bán lại ngoại tệ để Bộ Tài chính bảo đảm thanh toán tiền gốc và lãi bằng ngoại tệ theo đúng quy định.
SBV mua ngoại tệ đồng nghĩa với việc bơm tiền ra lưu thông, nhưng tôi cho rằng, việc này không tác động đến lạm phát và không ảnh hưởng đến các cán cân kinh tế vĩ mô, bởi trước hết số tiền TPCP phát hành lần này không lớn.
TPCP bằng ngoại tệ cũng là một loại giấy tờ có giá. Khi cần vốn, NHTM có thể sử dụng giấy tờ có giá để cầm cố, thế chấp vay vốn tại SBV. Tuy nhiên, theo các quy định hiện hành thì TPCP bằng ngoại tệ không nằm trong số các loại giấy tờ có giá để cầm cố, thế chấp. Đây là vấn đề chỉ vừa mới phát sinh, nhưng SBV sẽ sớm có quy định cụ thể về vấn đề này nhằm hỗ trợ các NHTM tăng tính thanh khoản. Chúng tôi cũng dự định sẽ ban hành thông tư hướng dẫn để quy định cụ thể về việc giao dịch trái phiếu ngoại tệ trên thị trường thứ cấp, cũng như việc có cho phép nhà đầu tư nước ngoài được giao dịch trái phiếu ngoại tệ hay không. Ngoài ra, một vấn đề rất quan trọng nữa là hiện nhiều cá nhân có tài khoản ngoại tệ tại các ngân hàng và họ muốn sử dụng số tiền này để đầu tư vào trái phiếu ngoại tệ trên thị trường sơ cấp thay vì gửi ngân hàng… Tất cả những vấn đề này sẽ sớm có hướng dẫn cụ thể.
Có nhiều câu hỏi đặt ra là sau đợt phát hành này, Chính phủ có tiếp tục phát hành TPCP bằng ngoại tệ nữa hay không? Theo tôi, việc có phát hành tiếp hay không phụ thuộc vào nhiều vấn đề, trong đó vấn đề quan trọng nhất là nhu cầu sử dụng vốn, nếu Chính phủ cần vốn để đầu tư trực tiếp cho các công trình, dự án sử dụng ngoại tệ thì có thể sẽ phát hành. Tất nhiên, việc phát hành còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cung - cầu ngoại tệ trên thị trường, sự chênh lệch giữa lãi suất ngoại tệ và nội tệ trên thị trường, nguồn ngoại tệ hiện có của Bộ Tài chính…
