Nhiều rào cản
Là những địa phương có lực lượng lao động rất lớn, song các tỉnh, thành ở miền Trung vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc phát triển nhà ở xã hội.
Tại Quảng Ngãi, hiện Khu kinh tế Dung Quất và các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh đã thu hút khoảng 50.000 lao động ở các địa phương đến làm việc. Do nhu cầu cấp thiết về chỗ ở, trong hoàn cảnh thu nhập có hạn, hầu hết những lao động nhập cư hiện phải sống trong các khu nhà trọ tự phát được xây dựng tạm bợ, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn.
Theo đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021- 2030, tỉnh Quảng Ngãi sẽ triển khai đầu tư xây dựng 6.300 căn hộ nhà ở xã hội, trong đó giai đoạn 2022-2025 là 1.500 căn, giai đoạn 2026-2030 là 4.800 căn. Tuy nhiên đến cuối năm 2024, trên địa bàn tỉnh chưa có dự án nhà ở xã hội triển khai hoàn thành.
Sở Xây dựng Quảng Ngãi cho biết, trong thời gian qua, tỉnh chưa ban hành các chính sách hỗ trợ đầu tư đối với lĩnh vực này nên chưa đủ sức hấp dẫn thu hút các nhà đầu tư triển khai các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh.
Tương tự, tại Quảng Nam, địa phương này hiện có 4 dự án đang triển khai nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu. Theo Sở Xây dựng Quảng Nam, một trong những trở ngại lớn là các quy định về tỷ lệ quỹ đất và diện tích căn hộ cho thuê. Việc yêu cầu tất cả các dự án nhà ở thương mại tại đô thị loại III trở lên phải dành 20% quỹ đất cho nhà ở xã hội chưa phù hợp với thực tế.
Ngoài ra, các quy định về lựa chọn chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội còn chưa thống nhất với quy định của pháp luật về đầu tư công, đầu tư, xây dựng, đấu thầu, đất đai, kinh doanh bất động sản... khiến rất ít dự án được triển khai từ khi Luật Nhà ở 2014 có hiệu lực.
Quảng Nam vẫn còn quỹ đất lớn với giá đất tương đối thấp. Do đó, người dân thường thích sở hữu đất nền hơn là căn hộ chung cư, dẫn đến nhu cầu thực tế về nhà ở xã hội chưa cao.
Xây dựng chính sách để hỗ trợ nhà đầu tư
Để phát triển nhà ở xã hội tại Quảng Ngãi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Phước Hiền đã giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan rà soát lại các quỹ đất, vị trí dự kiến phát triển nhà ở xã hội, nhất là các quỹ đất có vị trí thuận lợi, các quỹ đất nhà ở xã hội tại các dự án xây dựng nhà ở thương mại.
Đồng thời, chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội theo kế hoạch của tỉnh và tham khảo cơ chế hỗ trợ của các tỉnh (nhất là các tỉnh lân cận) để xây dựng lại dự thảo Nghị quyết của HĐND tỉnh quy định cơ chế hỗ trợ thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh.
Trong đó, địa phương này dự kiến sẽ hỗ trợ giải phóng mặt bằng; hỗ trợ kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật; hỗ trợ sau khi đã thực hiện đầu tư xây dựng, nghiệm thu hoàn thành.
Tại Quảng Nam, tỉnh cũng đã ban hành nghị quyết quy định cơ chế hỗ trợ thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên địa bàn đến năm 2030 với nguồn kinh phí hỗ trợ khoảng 416 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh.
Theo đó, hỗ trợ 100% kinh phí để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định của pháp luật đất đai; tạo quỹ đất sạch để chủ đầu tư thực hiện đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Kinh phí hỗ trợ được xem xét hỗ trợ sau khi thực hiện thủ tục quyết toán kinh phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư theo quy định. Hỗ trợ 50% kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án, bao gồm dự án có phân kỳ đầu tư đã được cấp thẩm quyền chấp thuận.
Ngoài ra, Quảng Nam còn hỗ trợ 100% phí, lệ phí thực hiện thủ tục đầu tư, gồm phí thẩm định nhiệm vụ, đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng dự án; thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi…
