Tỷ lệ trích thù lao tại nhiều doanh nghiệp có thể tương đương, nhưng quy mô khác nhau nên thu nhập vì thế cũng có những khác biệt. Tuy nhiên, nhìn chung, mức thu nhập của các thành viên HĐQT, BKS công ty thường là những con số tuyệt đối đáng mơ ước.
Mùa đại hội năm nay, câu chuyện thù lao đã làm nóng bầu không khí tại Công ty cổ phần Cơ điện lạnh (REE), bởi lẽ cổ đông tỏ ra không hài lòng, khi kế hoạch lợi nhuận sau thuế năm 2018 giảm so với thực hiện năm 2017, nhưng Công ty vẫn dự tính tăng thù lao cho HĐQT và các tiểu ban thuộc HĐQT từ 2,9 tỷ đồng lên 5 tỷ đồng.
Giải trình về kế hoạch này, lãnh đạo REE cho biết, cơ cấu quản trị công ty có sự thay đổi từ năm 2018. Theo đó, HĐQT có 3 tiểu ban trực thuộc gồm Kiểm toán nội bộ, Chiến lược phát triển và Lương thưởng. Các tiểu ban này sẽ góp phần xây dựng tầm nhìn, mục tiêu và kế hoạch dài hạn cho Công ty. Mức thù lao trình đại hội đồng cổ đông là mức tối đa, thực tế có thể sẽ không sử dụng hết.
Hiện tại, HĐQT REE có 5 thành viên, giả định không có sự thay đổi số lượng nhân sự, với mức thù lao đã được đại hội thông qua, tính bình quân mỗi nhân sự nhận tối đa 1 tỷ đồng (các thành viên không chuyên trách có thể nhận mức thù lao thấp hơn). Trước đó, năm 2017, ước tính trung bình mỗi nhân sự nhận hơn nửa tỷ đồng thù lao.
Bên cạnh REE, không ít doanh nghiệp cũng có kế hoạch lương thưởng hậu hĩnh cho dàn lãnh đạo. Chẳng hạn, dù chưa tổ chức đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2018 (chỉ mới tổ chức đại hội bất thường bầu bổ sung nhân sự HĐQT), nhưng theo Nghị quyết Đại hội đồng cổ đông bất thường lần 2 của Tổng công ty Bia - rượu – nước giải khát Sài Gòn (SAB) thì tổng quỹ lương thưởng cho HĐQT năm 2017 là hơn 6,67 tỷ đồng.
Trong đó, quỹ lương thưởng HĐQT là 5,25 tỷ đồng cho 4 thành viên chuyên trách, tương ứng mỗi người nhận trung bình hơn 1,3 tỷ đồng. Quỹ thù lao là 1,42 tỷ đồng cho 6 thành viên, tương ứng mỗi nhân sự nhận mức thù lao trung bình là gần 238 triệu đồng.
Đáng chú ý, quý I vừa qua, Kiểm toán Nhà nước đã có văn bản gửi Bộ Công thương, trong đó có nội dung đề nghị xem xét trách nhiệm đối với việc chi thưởng cho người quản lý không hợp lý so với người lao động và không đảm bảo quản lý chung của Nhà nước tại SAB.
Cụ thể là thực hiện chia thưởng năm 2015 cho người quản lý hơn 15 tỷ đồng, bằng 20,3 tháng lương thực hiện bình quân của người lao động. Trong khi mức tối đa được thưởng áp dụng đối với viên chức quản lý tại công ty 100% vốn nhà nước theo quy định là 1,5 tháng lương thực hiện và cao hơn khi tính theo mức khen thưởng cho người quản lý năm 2016 mà Bộ Công Thương đã chấp thuận là 3 tháng lương.
Thực tế, có rất nhiều doanh nghiệp dành mức lương, thù lao tiền tỷ cho lãnh đạo, chẳng hạn, Công ty cổ phần Hàng không VietJet (VJC) chia sẻ rõ ràng, con số thù lao, phụ cấp và kinh phí hoạt động là 27 tỷ đồng. Trong đó, thù lao HĐQT và BKS là 12 tỷ đồng; chi phí hoạt động HĐQT và BKS là 5 tỷ đồng; dành cho quỹ công tác xã hội, từ thiện và cộng đồng 10 tỷ đồng. Hiện số lượng thành viên HĐQT VJC là 6 và BKS là 3. Ước tính trung bình mỗi nhân sự sẽ nhận thù lao 1,33 tỷ đồng.
Hay tại Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk - VNM), thù lao HĐQT năm 2017 là 20 tỷ đồng cho 9 thành viên, trung bình mỗi thành viên nhận được 2,22 tỷ đồng. Với số lượng thành viên HĐQT tăng lên 11 người, VNM đã trình đại hội đồng cổ đông phê duyệt thù lao HĐQT năm 2018 là 25 tỷ đồng. Thù lao HĐQT sẽ được tính và chi trả tương ứng với số lượng thành viên thực tế.
Tổng công ty Khí Việt Nam (GAS) cũng minh bạch lương thưởng, thù lao HĐQT, BKS, Ban Tổng giám đốc. Cụ thể, vị trí Chủ tịch HĐQT nhận hơn 1,5 tỷ đồng cả lương và thưởng; 2 thành viên HĐQT hơn 1,3 tỷ đồng; Tổng giám đốc hơn 1,5 tỷ đồng, Trưởng BKS 1,2 tỷ đồng; 8 Phó Tổng giám đốc nhận từ 1 - 1,2 tỷ đồng...
Thu nhập tiền tỷ là con số “mục tiêu” của nhiều nhân sự khi đi làm. Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn con số tuyệt đối sẽ khó hình dung được áp lực mà nhân sự cấp cao đối mặt, nhất là ở các doanh nghiệp đầu ngành, khi việc duy trì được vị thế, đảm bảo tăng trưởng ổn định trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt luôn đòi hỏi nỗ lực lớn của những nhân sự đầu tàu. Nếu doanh nghiệp tạo nên doanh thu, lợi nhuận hàng nghìn, hàng trăm tỷ đồng, thì mức thu nhập cả năm tiền tỷ của lãnh đạo doanh nghiệp là xứng đáng.
