Theo kết luận, hợp đồng trọn gói dịch vụ tư vấn giữa Ban Quản lý Đường sắt Hà Nội, tư vấn Systra và các đơn vị khác ký vào năm 2007 đã phát sinh những bất cập. Hợp đồng có nhiều nội dung không rõ ràng, dẫn đến việc hiểu khác nhau.
“Dự án có quy mô lớn và phức tạp đầu tiên áp dụng công nghệ, tiêu chuẩn mới của nước ngoài vào Việt Nam nhưng chỉ xác định thời gian 25 tháng, tổng giá trị 10,6 triệu euro là không khả thi, khó đáp ứng và chưa lường hết các yêu cầu”, kết luận nêu.
Ngoài ra, một số nội dung điều chỉnh tăng giá trị hợp đồng nhưng lại không tăng nhiệm vụ dẫn đến phát sinh tăng chi phí.
Qua rà soát các nguyên nhân, Thanh tra cho rằng, việc điều chỉnh tăng giá hợp đồng tư vấn gồm chi phí ngoài phạm vi nhiệm vụ; phần chi phí thuộc các trường hợp bất khả kháng và chi phí trong phạm vi nhiệm vụ. Tuy nhiên khi lập, thẩm định, phê duyệt dự toán điều chỉnh bổ sung, chủ đầu tư và các cơ quan chức năng không xác định các khoản chi phí này.
Mặt khác, quá trình thương thảo điều chỉnh hợp đồng, chủ đầu tư không làm rõ trách nhiệm của tư vấn Systra trong việc chậm trễ để xác định chi phí và giảm trừ khi lập dự toán bổ sung.
Vi phạm lựa chọn nhà thầu
Thanh tra Chính phủ cũng cho rằng, việc tổ chức lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu số 1 (đoạn tuyến trên cao) và gói thầu số 3 (hầm và các ga ngầm) có dấu hiệu vi phạm.
Theo đó, ngày 18/10/2013, Ban Quản lý Đường sắt Hà Nội đã họp với liên danh Cienco1 – Lotte để làm rõ các nội dung trong kiến nghị. Kết quả là nhà thầu Dealim trúng thầu với giá dự thầu 65,2 triệu euro đã vi phạm Điều 29 Luật Đấu thầu 2005, và Điều 18 Nghị định số 85/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về Hướng dẫn thi hành Luật Đấu thầu và lựa chọn nhà thầu xây dựng.
Còn gói thầu số 3, nhà thầu JV và MRB ký hợp đồng thi công khi chưa có mặt bằng sạch bàn giao cho nhà thầu để thi công. JV đề nghị bổ sung chi phí vào giá hợp đồng dựa trên kế hoạch thi công sơ bộ, nhưng đến thời điểm thanh tra vẫn chưa bàn giao đầy đủ mặt bằng. Việc chậm bàn giao mặt bằng dẫn đến nhà thầu phải điều chỉnh kế hoạch triển khai, yêu cầu bổ sung kinh phí khoảng 40 triệu USD, nguy cơ gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước.
Vi phạm gói thầu rà phá bom mìn
Theo kết luận, việc thực hiện gói thầu rà phá bom mìn, vật nổ đoạn cầu cạn và khu vực depot của nhà thầu Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
Thực tế, đến thời điểm thanh tra công tác nghiệm thu và thanh quyết toán vẫn chưa hoàn thành. Nguyên nhân chính là hồ sơ nghiệm thu khối lượng không đảm bảo, có dấu hiệu sai khối lượng thi công. Hồ sơ hoàn công chưa đúng kỹ thuật.
Để kịp tiến độ thi công, Ban Quản lý Đường sắt Hà Nội đã có văn gửi Bộ Quốc Phòng. Bộ Tư lệnh Công binh và Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô có văn bản cam kết an toàn và bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công nhưng việc cam kết và nghiệm thu là hai nội dung khác nhau.
Những sai phạm này vi phạm khoản 4, Điều 32, 33,34 Quyết định số 95/2003/QĐ-BQP ngày 7/8/2003 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về việc ban hành quy trình kỹ thuật dò tìm, xử lý bom mìn, vật nổ.
Trên cơ sở đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP Hà Nội, chủ đầu tư làm rõ các khoản chi phí cụ thể, rà soát trách nhiệm của tư vấn Systra, phối hợp với các cơ quan chức năng để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng…
Kiến nghị Ban Quản lý Đường sắt Hà Nội, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội, Sở Quy hoạch kiến trúc Hà Nội, Bộ Tư lệnh công binh, Tổng công ty xây dựng Lũng Lô kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan đến các vi phạm.
