Nhiều cấn cá trong phương án đầu tư cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng

Phối cảnh đoạn tuyến cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng.

Bộ GTVT vừa có công văn số 9949/BGTVT - CĐCTVN gửi Văn phòng Chính phủ để tham gia ý kiến về đề xuất mới đây của UBND tỉnh Lạng Sơn về việc điều chỉnh phương án đầu tư và hỗ trợ từ nguồn ngân sách trung ương đối với Dự án PPP cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng.

Đề nghị tính đúng, tính đủ

Trước đó, vào đầu tháng 8/2023, UBND tỉnh Lạng Sơn vừa có công văn số 1054/UBND – KT gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị điều chỉnh phương án đầu tư và hỗ trợ từ nguồn ngân sách trung ương đối với Dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng được đầu tư theo phương thức PPP, loại hợp đồng BOT.

Do thời gian thu phí dài, ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn của nhà đầu tư và khó khăn trong việc bố trí ngân sách địa phương nên UBND tỉnh Lạng Sơn đề xuất tách đoạn tuyến từ Hữu Nghị đi Tân Thanh - Cốc Nam dài 17 km thành 1 dự án độc lập sử dụng vốn đầu tư công; đoạn Hữu Nghị - Chi Lăng dài 43 km tiếp tục thực hiện theo hình thức hợp đồng BOT.

Được biết, Dự án này đã được HĐND tỉnh Lạng Sơn phê duyệt chủ trương đầu tư với chiều dài khoảng 60 km, trong đó đoạn Hữu Nghị - Chi Lăng dài 43 km, quy mô 4 làn xe, bề rộng nền đường 17 m, đoạn Hữu Nghị - Tân Thanh - Cốc Nam (kết nối cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng với cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh) dài 17 km, quy mô 2 làn xe, bề rộng nền đường 14,5 m.

Sơ bộ tổng mức đầu tư Dự án là 10.620 tỷ đồng; cơ cấu nguồn vốn gồm vốn nhà nước tham gia khoảng 5.000 tỷ đồng (trong đó ngân sách Trung ương 2.500 tỷ đồng, ngân sách địa phương 2.500 tỷ đồng), vốn nhà đầu tư huy động khoảng 5.620 tỷ đồng; thời gian thu phí khoảng 31 năm 11 tháng.

Theo Bộ GTVT, hiện nay, pháp luật về đầu tư PPP chỉ quy định đánh giá tính khả thi của phương án tài chính dự án PPP thông qua các thông số như giá trị hiện tại ròng (NPV), tỷ suất hoàn vốn nội bộ (IRR), tỷ suất lợi ích/chi phí (B/C), mức độ ảnh hưởng của các chỉ tiêu tài chính (NPV, IRR, B/C) khi thay đổi tổng mức đầu tư, chi phí vận hành, doanh thu, thời gian hợp đồng dự án… không khống chế thời gian thu hồi vốn đầu tư.

Tuy nhiên, từ thực tế triển khai các dự án PPP kết cấu hạ tầng giao thông trong thời gian qua cho thấy, nếu dự án PPP có thời gian thu hồi vốn càng lớn thì việc kêu gọi nhà đầu tư, đặc biệt là huy động nguồn vốn vay để triển khai đầu tư càng khó khăn.

Trên cơ sở đó, Bộ GTVT đề nghị UBND tỉnh Lạng Sơn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tư vấn rà soát kỹ, tính toán, xác định chi phí đầu tư xây dựng phù hợp, bảo đảm tính đúng, tính đủ, phù hợp với quy mô, tiêu chuẩn kỹ thuật dự án, giải pháp thiết kế, xây dựng công trình dự án; các thông số tính toán đầu vào để tính toán phương án tài chính như lãi suất vốn vay, tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu, mức giá phí, lộ trình tăng giá phí, đặc biệt là số liệu khảo sát, dự báo nhu cầu vận tải, tốc độ tăng trưởng… đảm bảo phù hợp với quy định.

Làm rõ phương án tách dự án

Một điểm cấn cá khác mà Bộ GTVT đề nghị UBND tỉnh Lạng Sơn làm rõ là phương án tách đoạn kết nối cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng với cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh (tuyến Tân Thanh - Cốc Nam) thành dự án độc lập triển khai theo hình thức đầu tư công.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Lạng Sơn, phương án đầu tư dự án PPP bao gồm cả đoạn Hữu Nghị - Chi Lăng và tuyến Tân Thanh - Cốc Nam sẽ gặp khó khăn do thời gian thu phí hoàn vốn dự kiến 31 năm 11 tháng là rất dài và kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 của tỉnh mới bố trí được 1.500 tỷ đồng cho dự án, còn lại 1.000 tỷ đồng sẽ phải tiếp tục bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn sau.

UBND tỉnh Lạng Sơn cho rằng, trong điều kiện nguồn ngân sách tỉnh cũng như kế hoạch đầu tư công còn rất hạn hẹp sẽ ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án.

Tuy nhiên, theo Bộ GTVT, tại văn bản số 1054/UBND-KT, UBND tỉnh Lạng Sơn chưa báo cáo, làm rõ hiệu quả tài chính của Dự án PPP đoạn Hữu Nghị - Chi Lăng sau khi tách tuyến Tân Thanh - Cốc Nam thành dự án độc lập triển khai theo hình thức đầu tư công nên chưa làm rõ được việc tháo gỡ khó khăn về thời gian thu phí hoàn vốn.

Về nguồn vốn nhà nước, phương án tách tuyến Tân Thanh - Cốc Nam thì vốn nhà nước cần bố trí khoảng 6.400 tỷ đồng (tăng thêm 1.400 tỷ đồng so với phương án đầu tư đã được HĐND tỉnh Lạng Sơn phê duyệt) sẽ tháo gỡ được khó khăn về khả năng về cân đối vốn của địa phương nhưng phải bổ sung nguồn ngân sách trung ương khoảng 1.000 tỷ đồng.

Đối với nội dung này, Bộ GTVT đề nghị Văn phòng Chính phủ tổng hợp ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để làm rõ về nguồn vốn và khả năng cân đối vốn ngân sách trung ương theo đề xuất của UBND tỉnh Lạng Sơn.

“Ngoài các nội dung nêu trên, đề nghị UBND tỉnh Lạng Sơn làm rõ Cơ quan chủ quản thực hiện đầu tư đoạn tuyến Tân Thanh - Cốc Nam”, công văn số 9949 của Bộ GTVT nêu rõ.

Cần phải nói thêm rằng, Dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng được Bộ GTVT phê duyệt chủ trương đầu tư vào tháng 6/2016 và giao cho Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam làm chủ đầu tư. Đến tháng 5/2018, Dự án này được giao cho UBND tỉnh Lạng Sơn đảm nhận và được nhập vào Dự án BOT cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn với tư cách là một dự án thành phần (Dự án thành phần 2).

Dự án thành phần 1 (đoạn Bắc Giang - Chi Lăng) đã hoàn thành, đưa vào khai thác vận hành năm 2020. Dự án thành phần 2 do nhà đầu tư và các ngân hàng tài trợ gặp khó khăn về nguồn vốn nên sau khi khởi động năm 2019 đã tạm dừng.

Trên cơ sở kiến nghị, đề xuất tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của UBND tỉnh Lạng Sơn, vào tháng 10/2022, Thủ tướng đồng ý tách Dự án thành phần 2 ra khỏi Dự án BOT cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn và tiếp tục giao địa phương này là cơ quan chủ quản để thực hiện dự án. Đồng thời thực hiện thủ tục chấm dứt phụ lục hợp đồng với các nhà đầu tư, Dự án thành phần 2 để tổ chức lựa chọn lại nhà đầu tư..

Sau khi Dự án PPP cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng được HĐND tỉnh Lạng Sơn phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng theo hình thức BOT tại Nghị quyết số 41/NQ-HĐND ngày 30/12/2022, UBND tỉnh Lạng Sơn đang tổ chức thực hiện thủ tục thẩm định, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án theo quy định, dự kiến phê duyệt dự án trong tháng 8/2023 và khởi công tháng 12/202.