Nhận diện sớm cơ hội và rủi ro chứng khoán phái sinh

Theo định hướng triển khai sản phẩm trên thị trường chứng khoán phái sinh được Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) công bố gần đây, hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30 sẽ được đưa vào niêm yết và giao dịch ngay khi mở cửa thị trường.

Câu hỏi được một số nhà đầu tư đặt ra là bộ lọc nào đảm bảo cho các cổ phiếu thành phần trong rổ chỉ số VN30 không có sự góp mặt của các cổ phiếu kém sức hút của nhà đầu tư, thậm chí bị điều tiếng “lái giá”?

Nếu những cổ phiếu bị thao túng giá xuất hiện trong chỉ số VN30 thì không chỉ làm “méo” chỉ số này, mà còn tác động tiêu cực đến sản phẩm phái sinh dựa trên chỉ số, ảnh hưởng đến niềm tin của thị trường, cũng như sức hấp dẫn của sản phẩm phái sinh.

Ý kiến từ các tổ chức cung cấp dịch vụ giao dịch chứng khoán phái sinh cũng cho rằng, nguy cơ xuất hiện thao túng giá chứng khoán phái sinh nằm ở chính các cổ phiếu góp mặt trong các bộ chỉ số làm tài sản cơ sở cho sản phẩm phái sinh.

Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần Chứng khoán Sài Gòn (SSI) nhìn nhận: “Rủi ro nằm ở bộ lọc các cổ phiếu. Không có bộ lọc tốt, thì rổ chỉ số làm tài sản cơ sở cho sản phẩm phái sinh sẽ bao gồm cả những cổ phiếu bị thao túng giá”.

Đại diện cho đơn vị xây dựng, niêm yết và tổ chức giao dịch chứng khoán phái sinh, ông Nguyễn Anh Phong, Phó tổng giám đốc Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) cho rằng, để xây dựng được các bộ chỉ số hữu dụng, cũng như các sản phẩm phái sinh tốt là bài toán hóc búa.

Về nguyên tắc, muốn có sản phẩm phái sinh tốt thì sản phẩm cơ sở phải tốt. Để có được bộ chỉ số tốt, HNX sẽ hạn chế tác động tiêu cực của một số cổ phiếu không đạt chất lượng cao bằng cách giảm bớt tỷ trọng trong rổ chỉ số, chọn lọc những chỉ số có tính đại diện tốt nhất trên thị trường.

“Tới đây, HNX sẽ phối hợp với Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE) xây dựng các chỉ số mới theo hướng loại bỏ khỏi rổ tính chỉ số những cổ phiếu kém thanh khoản hoặc không đạt chất lượng cao trên nhiều khía cạnh. Trước mắt, hai sở sắp công bố chỉ số VNX50 (gồm 50 cổ phiếu tiêu biểu của các công ty niêm yết trên cả sàn HOSE và HNX-PV)...”, ông Phong cho hay.