Nhà ở xã hội, mỗi nơi một kiểu

Thay vì giữ “mảnh đất đẹp” làm của để dành cho tương lai, các nhà đầu tư thường chọn những khu đất gần trung tâm, kết nối hạ tầng tương đối tốt, thậm chí xây NƠXH ngay cạnh các dự án nhà ở thương mại để cạnh tranh giành khách hàng.

Có thể thấy, Bình Dương hiện là địa phương đi đầu trong cả nước về phát triển NƠXH. Lợi thế của Bình Dương là có quỹ đất dồi dào, tập trung nhiều KCN, khu kinh tế, lại gần TP. HCM. Có một điểm đặc biệt là vị trí xây dựng NƠXH tại địa phương này hầu hết đều trên những khu đất đẹp. Nếu tính kỹ thì giá NƠXH tại Bình Dương không phải rẻ, nhưng hợp lý và luôn nằm trong khả năng chi trả của đối tượng được mua.

Đơn cử như tại Dự án Nhà ở an sinh KCN Mỹ Phước 1 có giá bán từ 90 - 140 triệu đồng cho căn hộ 30 m2 (chưa bao gồm VAT) và nếu công trình phải dùng móng cọc trên nền đất yếu thì giá bán sẽ được tính thêm 10%. Nhưng căn hộ 30 m2 này là cả diện tích gác lửng, tính ra mỗi m2 nhà có giá từ 5 - 7,2 triệu đồng.

Đây không phải là mức giá rẻ so với NƠXH tại Nhơn Trạch (Đồng Nai). Tuy nhiên, với mức thu nhập trung bình của 1 gia đình công nhân tại Bình Dương và các vùng phụ cận thì gần như họ đều có khả năng chi trả. Hơn nữa, lợi thế của NƠXH tại Bình Dương là các dự án đều được kết nối đồng bộ với trường học, bệnh viện và trong mỗi khu đều có khu vui chơi cho trẻ em.

Mới đây nhất, ngày 3/4, tại Bình Dương đã khánh thành và đưa vào sử dụng 5.000 căn NƠXH, đồng thời khởi công thêm 10.000 căn giai đoạn 2.

Mỗi năm, Đồng Nai tiếp nhận khoảng 500.000 lao động trong các KCN, chưa tính đến số người “ăn theo”. Nhu cầu nhà ở cho người lao động là khá lớn. Tuy nhiên, một số KCN của Đồng Nai lại ở ngay TP. Biên Hòa nên quỹ đất cho NƠXH rất ít.

Dù vậy, ông Đinh Quốc Thái - Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết: “Xây NƠXH phải căn cứ vào tiện ích của người lao động. Nhà ở phải gần nơi làm việc, phải kết nối hạ tầng đảm bảo được đời sống thiết yếu của người dân. Xây NƠXH cách cả chục cây số với KCN, lại không gần trường học, không gần chợ thì một gia đình công nhân có 2 đứa con chỉ nguyên việc đưa con đi học, đi chợ đã mất hết thời gian, không kịp đi làm thì có bán rẻ đến mấy cũng không ai mua. NƠXH phải chọn vị trí thuận tiện cho sinh hoạt, nếu không sẽ thất bại…”.

Trên thực tế, Đồng Nai có diện tích rộng, địa hình bằng phẳng, có nhiều khu là đất rừng cao su hoặc đất vườn của người dân. Gần đây, do không có đủ số lượng NƠXH phù hợp nên tình trạng gia đình công nhân nhập cư mua đất vườn của dân rồi xây nhà không phép xảy ra phổ biến, gây mất ổn định xã hội.

Đại diện Phòng quản lý đô thị Biên Hòa cho biết: “Xã Tam Phước và Phước Tân đi từ đầu xã đến cuối xã là 20 km. Khi chúng tôi phát hiện xuống xử phạt thì cả trăm công nhân đồng loạt khóc mếu, năn nỉ, “các bác tha cho chúng em, các bác phạt thì phạt, đừng dỡ nhà là được. Chúng em biết sai nhưng vẫn phải làm…”. 

Tiếp xúc với một số công nhân xây nhà “nhảy dù”, họ cho biết: “Tính ra, tiền mua 70  - 80 m2 đất vườn, xây nhà cấp 4 khoảng 40 m2 mất trên dưới 100 triệu đồng, rẻ hơn nhiều so với mua NƠXH, chỉ có căn hộ trên 20 m2. Nói là 30 m2 nhưng tính cả gác xép. Vị trí dự án lại quá xa xôi so với chỗ làm, chỗ gửi con. Bọn em cũng đi xem cả rồi, thôi đành liều vậy”.

Thực tế này cho thấy, NƠXH Đồng Nai làm không dễ như Bình Dương, nên sự thận trọng của cả lãnh đạo và chủ đầu tư là điều dễ hiểu. Đây cũng là cái khó, nếu không chọn đất đẹp, nguy cơ ế NƠXH là điều không tránh khỏi.

Tại TP. Cao Lãnh (Đồng Tháp), mô hình xây chung cư làm NƠXH dường như không được tính đến. Đất rộng, ít dân và thu nhập không cao là lý do khiến mô hình chung cư không được lựa chọn. Với 200 triệu đồng có thể mua được 80 m2 đất xây 1 căn nhà mái bằng. Vì thế, dự án NƠXH được bố trí là nhà ở liền kề trên những lô đất có diện tích từ 40 m2 trở lên.

Ông Nguyễn Tấn Ngân, Chủ tịch HĐQT Công ty HIDICO cho biết: “HIDICO phối hợp với CTCP Phát triển đô thị Sen Vàng xây nhà liền kề tại khu dân cư phường Phú Mỹ với giá bán từ 300 - 550 triệu đồng/căn, diện tích không quá 70 m2. Đây là dự án ngay trong TP. Cao Lãnh, có vị trí đẹp, kết nối hạ tầng đồng bộ lại nằm trong khu dân cư”.

Trước thực tế khá đa dạng của mô hình xây dựng NƠXH tại các địa phương, Nghị định về quản lý và phát triển NƠXH vừa được Bộ Xây dựng soạn thảo và đang đưa ra lấy ý kiến cần tính đến những điều kiện đặc thù mang tính vùng miền. Chỉ khi có những mô hình phù hợp, việc phát triển NƠXH mới thực sự trở thành chiến lược an sinh tốt, ổn định đời sống của người lao động nghèo, qua đó đóng góp vào sự phát triển kinh tế mỗi địa phương.