Tại Mỹ, mua cổ phiếu quỹ là một trong các chính sách của doanh nghiệp bị chỉ trích nhiều nhất. Thượng nghị sỹ Elizabeth Warren nói đây là hành vi thao túng thị trường và nên bị coi là bất hợp pháp.
Ông Warren Buffet nhận định khi doanh nghiệp mua lại cổ phiếu của chính mình với hy vọng làm tăng lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) thì họ đang kìm hãm sự tăng trưởng của công ty.
Số tiền đó nên được dùng để đầu tư xây dựng nhà máy mới, nghiên cứu và phát triển (R&D) và giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thay vì bị phí phạm vào việc nâng giá cổ phiếu hay giúp các cổ đông giàu lên.
Tuy nhiên Warren Buffett, CEO kiêm Chủ tịch Berkshire Hathaway lại là người ủng hộ việc mua cổ phiếu quỹ và đã mạnh tay sử dụng chiến thuật này trong nhiều thập kỷ qua.
Berkshire Hathaway chi kỷ lục 27 tỷ USD để mua lại cổ phiếu vào năm 2021 và thêm 8 tỷ USD khác trong năm 2022. Ông không tiếc lời chỉ trích những người phản đối chính sách này trong bức thư gửi cổ đông trong năm nay.
Ông cho rằng, khi có người nói tất cả các hoạt động mua lại cổ phiếu đều gây hại cho cổ đông hoặc đất nước, nhưng đặc biệt có lợi cho các CEO, thì người đó là một kẻ thiếu hiểu biết về kinh tế hoặc là kẻ mị dân, hoặc có thể là cả hai. Vị tỷ phú này khẳng định mua cổ phiếu quỹ có lợi cho mọi chủ sở hữu doanh nghiệp theo mọi khía cạnh.
Tuần trước, ông Jeremy Grantham, người đồng sáng lập công ty đầu tư hàng đầu thế giới GMO cho biết ông cũng tin rằng việc mua cổ phiếu quỹ nên bị cấm. Grantham là nhà đầu tư nổi tiếng với việc dự đoán đúng hàng loạt dự án bong bóng trên thị trường tài chính, bao gồm sự sụp đổ của thị trường bất động sản Mỹ năm 2008.
Dữ liệu của Harvard Business Review cho thấy từ năm 2003 đến 2012, các công ty thuộc chỉ số S&P 500 đã chi 54% lợi nhuận để mua cổ phiếu quỹ và thêm 37% khác cho cổ tức, khiến họ thiếu vốn để đầu tư mở rộng sản xuất hoặc thuê thêm nhân viên.
Tờ Fortune cho biết đến năm 1982, mua cổ phiếu quỹ là hành động bất hợp pháp và bị coi là một hình thức thao túng thị trường. Theo ông Grantham, nguyên nhân là các chủ doanh nghiệp thường ra quyết định mua lại cổ phiếu dựa trên các thông tin không công khai.
Ông cho biết thêm: “Bởi vậy, việc này tạo điều kiện cho doanh nghiệp thao túng cổ phiếu. Và theo ý kiến của tôi, doanh nghiệp nên bị cấm mua cổ phiếu quỹ”.
Ông cho rằng tăng trưởng GDP và năng suất của Mỹ đã chậm lại kể từ khi bắt đầu có trào lưu mua cổ phiếu quỹ trở nên phổ biến vào thập niên 1980. Theo ông, nền kinh tế sẽ ở trong tình trạng tốt hơn nhiều nếu doanh nghiệp bị buộc phải trả cổ tức.
Ông giải thích: “Khi đó doanh nghiệp sẽ có thêm động lực để xây nhà máy mới thay vì mua cổ phiếu quỹ, đầu tư cho tài sản cố định sẽ tăng lên chút đỉnh thay vì ở mức thấp trầm trọng như hiện nay”.
Tiếp đến, Grantham chỉ trích đích danh Warren Buffett vì Chủ tịch Berkshire Hathaway từng tuyên bố rằng doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ không khác gì trả cổ tức. Doanh nhân xứ Omaha tin rằng mua cổ phiếu quỹ là một trong những cách để hoàn trả giá trị cho cổ đông.
Nhưng ông Grantham cho rằng, cổ tức phân phối lợi nhuận một cách công bằng cho tất cả các cổ đông, còn việc doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ thì khác. Doanh nghiệp chọn mua cổ phiếu quỹ thay vì trả cổ tức đồng nghĩa với việc họ liên tục đẩy các cổ đông nhỏ lẻ rời đi. Và nếu người nào đó nghĩ rằng việc này không kéo giá cổ phiếu đi lên thì ông ta thật là thiếu khả năng suy luận.
Theo ông Grantham, nếu các CEO tin rằng mua cổ phiếu quỹ giống như trả cổ tức và không thao túng thị trường, thì thay vào đó họ nên trả cổ tức.
Ông nói thêm: Mọi người nói rằng mua cổ phiếu quỹ giống hệt như trả cổ tức. Nếu đúng vậy thì các vị cứ trả cổ tức đi. Khi đó, tôi sẽ hài lòng và hẳn các vị cũng hài lòng, và Warren Buffett sẽ phải trả tiền thuế.
