Khó huy động vốn từ bên ngoài, các ngân hàng sẽ sử dụng nguồn vốn chủ sở hữu và như vậy, cổ đông nhà băng nhỏ chưa thể mong có cổ tức.
Chủ trương của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là trong năm nay, tiếp tục yêu cầu các nhà băng quy mô nhỏ phải tăng vốn, nâng cao năng lực tài chính, sức cạnh tranh. Đáng chú ý, ở những nhà băng nhỏ, vốn điều lệ ở mức 3.000 tỷ đồng (thấp nhất trên thị trường hiện nay), áp lực tăng vốn lại càng lớn hơn. Tuy nhiên, để thực hiện kế hoạch phát hành cổ phiếu tăng vốn không phải là điều dễ dàng đối với các ngân hàng này trước bối cảnh thị trường khó khăn.
Thực tế, trong năm qua, không ít nhà băng triển khai kế hoạch tăng vốn, nhưng kết quả không đạt kỳ vọng. Trong đó, có nhà băng nâng vốn từ 3.000 tỷ đồng lên 4.000 tỷ đồng, song chỉ hoàn thành được 2,1% kế hoạch.
Để có thể giúp cổ đông lớn thoát án “vượt rào” sở hữu theo quy định tại Thông tư 30/2014 của NHNN và níu chân được nhà đầu tư chiến lược, các ngân hàng nhỏ đã trình phương án tăng vốn, nhưng không dễ thành công.
Mới đây, NHNN chấp thuận việc Saigonbank tăng vốn điều lệ từ 3.080 tỷ đồng lên 4.080 tỷ đồng theo phương án tăng vốn điều lệ đã được ĐHCĐ Saigonbank thông qua.
Theo đó, Saigonbank dự kiến phát hành thêm 92 triệu cổ phiếu (tương đương 920 tỷ đồng, mệnh giá 10.000 đồng/CP) theo hình thức phát hành riêng lẻ, có thể được thực hiện trong một đợt hay nhiều đợt, do HĐQT lựa chọn căn cứ vào tình hình thực tế. Đối tượng mua cổ phiếu có thể là nhà đầu tư trong nước hoặc nước ngoài do HĐQT lựa chọn.
Giá cổ phần chào bán cho nhà đầu tư trong nước hoặc nước ngoài là giá thỏa thuận trên cơ sở tham khảo giá thị trường, nhưng không thấp hơn mệnh giá và sẽ do HĐQT quyết định trên cơ sở phương án hợp tác giữa cổ đông và Saigonbank.
Trong số cổ đông lớn của Saigonbank hiện có Vietcombank, Vietinbank, hai cổ đông này phải thoái vốn theo quy định của Thông tư 36/2014/TT-NHNN, nếu Saigonbank có thêm một năm không tăng được vốn.
Tính đến thời điểm này, Saigonbank đã có 3 năm không thể triển khai kế hoạch tăng vốn điều lệ.
Ngoài Saigonbank, OCB, Nam A Bank, BacA Bank… và nhiều nhà băng lớn khác cũng lên kế hoạch nâng vốn điều lệ để nâng cao năng lực tài chính, sức cạnh tranh. Tuy nhiên, theo ông Andy Ho, Giám đốc điều hành VinaCapital, dù sức hút của ngành ngân hàng Việt Nam đối với nhà đầu tư nước ngoài vẫn lớn, nhưng muốn gọi được vốn ngoại vào ngành này nhiều hơn, cần phải nới room so với mức hiện nay.
Hiện các ngân hàng thương mại đang nỗ lực tăng vốn, nhưng trước diễn biến khó khăn của thị trường, giá cổ phiếu ngân hàng giảm cũng không dễ thu hút nhà đầu tư, kể cả nhà băng quy mô đã niêm yết. Trong khi, chủ trương của NHNN đưa ra tiếp tục rốt ráo trong việc xử lý sở hữu chéo, đầu tư chéo, từng bước thông qua nhiều giải pháp đồng bộ, đặc biệt là thông qua công tác thanh tra, giám sát; M&A.
Sở dĩ, các ngân hàng cần tăng vốn là do đang hướng đến tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo quy định của Basel II. NHNN đang khuyến khích các ngân hàng hạn chế trả cổ tức bằng tiền mặt cho cổ đông, thay vào đó trả bằng cổ phiếu để nâng cao năng lực tài chính, sức cạnh tranh trên thị trường khi kinh tế Việt Nam hội nhập sâu vào thế giới.
Các chuyên gia tài chính nước ngoài kỳ vọng, M&A trong ngành ngân hàng năm 2016 sẽ tiếp tục diễn ra, dưới sự khuyến khích, giám sát của NHNN, vì đây không phải là một quá trình đơn giản, nhưng cần thiết nếu Việt Nam muốn xây dựng một ngành ngân hàng có thể hỗ trợ toàn diện cho nền kinh tế.
Thông tư 36/2014/TT-NHNN có hiệu lực từ cuối năm 2014, là một phần quan trọng của quy định, đưa ra mức vốn tối thiểu, các giới hạn cho vay và khả năng thanh toán cũng như hướng tới giảm việc sở hữu chéo giữa các ngân hàng tại Việt Nam. Việc giảm sở hữu chéo cần được thực hiện cẩn trọng, để không gây bất ổn trong thị trường ngân hàng, nhưng nó rất cần thiết nếu Việt Nam muốn có một hệ thống ngân hàng phù hợp với mục tiêu.
