Đây là một trong những nội dung trong báo cáo mới nhất của Cục Đăng kiểm Việt Nam gửi Bộ GTVT về tình hình hoạt động tại các Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới trước và sau Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024.
3 tỉnh không còn trung tâm đăng kiểm hoạt động
Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, hiện tại trên cả nước đang có 277/293 Trung tâm đăng kiểm với 519/545 dây chuyền kiểm định đang hoạt động đủ đáp ứng nhu cầu kiểm định.
Tuy nhiên, việc phân bố mật độ các Trung tâm đăng kiểm không đồng đều, dẫn đến có nơi thiếu, nơi thừa, vì vậy, dự báo trong thời gian sắp tới với số lượng phương tiện kiểm định gia tăng do các phương tiện thuộc nhóm đối tượng được áp dụng áp dụng chu kỳ kiểm định mới theo quy định tại Thông tư số 02/2023/TT-BGTVT, được tự động áp dụng chu kỳ mới theo quy định tại Thông tư số 08/2023/TT-BGTVT cùng với việc số lượng các phương tiện tạm dừng hoạt động trước đây nay thực hiện kiểm định trở lại, đặc biệt tại các địa phương có số lượng phương tiện lớn thì tình trạng ùn tắc phương tiện kiểm định có nguy cơ tái diễn tại 11 địa phương.
Bên cạnh đó, ngay sau dịp Tết Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024 khi Thông tư số 43/2023/TT-BGTVT ngày 29/12/2023 của Bộ trưởng Bộ GTVT sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 85/2014/TTBGTVT quy định về cải tạo phương tiện giao thông cơ giới đường bộ có hiệu lực kể từ ngày 15/2/2024 sẽ tháo gỡ cho một lượng lớn các phương tiện trước đây không thể thực hiện kiểm định được do vướng quy định về trình tự thủ tục liên quan đến việc người dân và doanh nghiệp đã thay đổi hoặc tự ý thay đổi phương tiện khác với Giấy chứng nhận kiểm định.
Điều này, theo Cục Đăng kiểm Việt Nam là có thể sẽ làm gia tăng lượng phương tiện đến kiểm định trong thời gian tới.
Bên cạnh đó, theo quy định, các đăng kiểm viên là Đảng viên đã bị khởi tố phải bị kỷ luật khai trừ Đảng và buộc thôi việc, bên cạnh đó còn có nhiều đăng kiểm viên đã xin nghỉ việc hoặc tự ý bỏ việc; chỉ còn một số đăng kiểm viên bị khởi tố nhưng không phải là Đảng viên đang được tại ngoại tiếp tục tham gia hỗ trợ cho hoạt động kiểm định.
Ngoài ra, còn có trung tâm đăng kiểm đang bị Công an điều tra, xác minh nên trong thời gian tới có thể sẽ có thêm lãnh đạo và đăng kiểm viên bị khởi tố.
Theo quy định tại điểm c khoản 16 Điều 1 Nghị định số 30/2023/NĐ-CP, trong trường hợp các đăng kiểm viên này bị kết tội bằng bản án có hiệu lực pháp luật của Tòa án thì cũng sẽ bị thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên và không thể tiếp tục tham gia hỗ trợ cho hoạt động kiểm định.
Đặc biệt, trong các tháng tới đây, các vụ án được đưa ra xét xử có thể cùng thời điểm nên sẽ có tác động rất lớn đến hoạt động kiểm định, vì theo quy định tại khoản 10 Điều 1 Nghị định số 30/2023/NĐ-CP, trường hợp trung tâm đăng kiểm có từ 2 đăng kiểm viên trở lên bị thu hồi chứng chỉ trong thời gian 12 tháng liên tục sẽ bị tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới trong thời gian 3 tháng, theo đó sẽ có 70 trung tâm đăng kiểm tại 24 tỉnh, thành phố buộc phải tạm dừng hoạt động, sẽ gây ùn tắc phương tiện đến kiểm định tại các địa phương này nếu không chủ động có phương án tháo gỡ.
Như vậy, với dự báo tình hình lượng phương tiện đến kiểm định gia tăng và tình hình nhân sự trong thời gian tới thì cả nước sẽ có 31 địa phương ùn tắc phương tiện đến kiểm định gồm: Bắc Kạn, Bình thuận, Đồng Nai, Đồng Tháp, Hà Giang, Hà Nội, Kon tum, Lâm Đồng, Thái Bình, Thừa Thiên Huế, TP Hồ Chí Minh, Trà Vinh, Bắc Giang, Bắc Ninh, Bình Dương, Đà Nẵng, Gia Lai, Hà Tĩnh, Hưng Yên, Nghệ An, Quảng Ngãi, Phú Yên, Quảng Nam, Sơn La, Thái Nguyên, Hải Dương, Đắc Lắk, Bình Định, Cần Thơ, Hòa Bình và Tuyên Quang.
Trong đó, có những địa phương không còn trung tâm đăng kiểm để hoạt động như: Bắc Kạn, Hòa Bình và Thái Bình.
Ngoài nguy cơ xảy ra ùn tắc phương tiện kiểm định tại 31 tỉnh, thành phố, thì nhiều tỉnh, thành phố khác có thể bị ảnh hưởng do phương tiện ở các địa phương bị ùn tắc, ùn ứ di chuyển đến địa phương không bị ùn tắc để kiểm định (ví dụ: vừa qua có một số địa phương như: Lạng Sơn, Hải Phòng, Quảng Ninh, Yên Bái...mặc dù dư thừa năng lực kiểm định phương tiện của địa phương nhưng đã bị xảy ra tình trạng ùn tắc do lượng phương tiện kiểm định ở các địa phương khác bị ùn tắc di chuyển đến kiểm định).
Đề xuất nhiều giải pháp nóng
Từ 1/1/2023 đến 31/12/2023, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã liên tục tổ chức 32 đợt đánh giá đăng kiểm viên (trước đây mỗi năm chỉ tổ chức được 4 đến 5 đợt đánh giá), đã cấp giấy chứng nhận lần đầu cho 297 đăng kiểm viên xe cơ giới. Bên cạnh đó, đã tổ chức 5 lớp tập huấn nghiệp vụ đăng kiểm viên cho 251 học viên đủ điều kiện thực tập; đã tổ chức tập huấn nghiệp vụ kiểm định cho 209 nhân viên nghiệp vụ.
Để chủ động phòng, tránh tình trạng ùn tắc phương tiện đến kiểm định trong thời gian tới như đã từng xảy ra những tháng cuối năm 2022 và đầu năm 2023, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã chủ động liên hệ với các địa phương khác có các trung tâm đăng kiểm dư thừa năng lực kiểm định để trưng dụng, bổ sung tạm thời lực lượng đăng kiểm viên cho các trung tâm đăng kiểm trên địa bàn bị thiếu hụt nhằm khôi phục hoạt động thêm dây chuyền kiểm định, trung tâm đăng kiểm hiện vẫn đang bị dừng hoạt động (nếu có thể) hoặc báo cáo đề xuất với các cấp có thẩm quyền cho đầu tư thêm mới Trung tâm đăng kiểm bị thiếu.
Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng đã hướng dẫn các trung tâm đăng kiểm bị thiếu đăng kiểm viên chủ động liên hệ với các địa phương khác có các trung tâm đăng kiểm dư thừa năng lực kiểm định để trưng dụng, bổ sung tạm thời lực lượng đăng kiểm viên cho các trung tâm đăng kiểm trên địa bàn bị thiếu hụt nhằm khôi phục hoạt động thêm dây chuyền kiểm định, trung tâm đăng kiểm hiện vẫn đang bị dừng hoạt động (nếu có thể) hoặc báo cáo đề xuất với các cấp có thẩm quyền cho đầu tư thêm mới Trung tâm đăng kiểm bị thiếu.
Cục Đăng kiểm Việt Nam đã thông báo, tuyên truyền tới các Hiệp hội vận tải ô tô, logistics, chủ doanh nghiệp và chủ phương tiện thực hiện một số giải pháp tránh ùn tắc và tiết kiệm thời gian như chủ động kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa các hư hỏng (nếu có) của phương tiện trước khi đi kiểm định để tránh phương tiện có kết quả kiểm định không đạt phải khắc phục sửa chữa nhiều lần tạo thêm tình trạng ùn tắc, mất thời gian công sức không đáng có của chủ phương tiện, gây ảnh hưởng đến phương tiện khác và tạo thêm áp lực cho trung tâm đăng kiểm.
Đồng thời khuyến cáo chủ phương tiện nên đưa các phương tiện sắp đến hạn, đã đến hạn hoặc quá hạn đăng kiểm (đặc biệt là các phương tiện thuộc đối tượng đã được gia hạn kiểm định theo quy định tại Thông tư số 08/2023/TT-BGTVT) nên lựa chọn thời điểm kiểm định sớm, phù hợp; chủ động khi trên đường về quê, đi công tác, du lịch, lấy hàng, giao hàng có thể vào bất kỳ đơn vị đăng kiểm nào tiện đường để kiểm định.
Do số lượng các đăng kiểm viên có sai phạm bị đưa ra xét xử trong thời gian tới là rất lớn. Do đó, để hạn chế thiệt hại cho người dân và doanh nghiệp, tránh ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nói riêng và của cả nước nói chung, Cục Đăng kiểm Việt Nam đề xuất Bộ GTVT có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, thành phố căn cứ vào đặc điểm tình hình hoạt động kiểm định xe cơ giới, báo cáo các cấp có thẩm quyền để có một số giải pháp phù hợp.
Cụ thể, xem xét, phân hóa các hành vi vi phạm pháp luật để tạo điều kiện cho các đăng kiểm viên mắc sai phạm nhẹ có cơ hội được sửa chữa lỗi lầm, lấy công chuộc tội, tiếp tục phục vụ cho lĩnh vực đăng kiểm để phục vụ nhu cầu cấp thiết chính đáng kiểm định phương tiện của người dân và doanh nghiệp, tránh tình trạng quá tải của các Trung tâm đăng kiểm và các thiệt hại không đáng có cho xã hội.
Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng đề xuất Bộ GTVT có văn bản kiến nghị Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 30/2023/NĐ-CP theo hướng lùi thời hạn thực hiện thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên để cho phép các đăng kiểm viên tiếp tục làm việc khi bị Tòa án xét xử nhưng cho hưởng án treo không bị nghiêm cấm hành nghề và xử lý các Trung tâm đăng kiểm có từ 2 đăng kiểm viên trở lên bị thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên theo quy định tại điểm c khoản 16 Điều 1 và khoản 10 Điều 1 kể từ ngày 1/1/2026 để các Trung tâm đăng kiểm vẫn tiếp tục được hoạt động kiểm định trong giai đoạn tới nhằm đảm bảo phục vụ nhu cầu kiểm định phương tiện cấp thiết chính đáng của người dân và doanh nghiệp.
