Chỉ thị 24/CT-TTg và Nghị quyết 19/NQ-CP yêu cầu, đến năm 2016, thời gian làm thủ tục hành chính thuế của Việt Nam phải tương đương với ASEAN-6, tức là đẩy nhanh hơn 5 năm so với Chiến lược Cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020. Mục tiêu này liệu có quá sức không, thưa bà?
Theo cách đánh giá của Báo cáo Môi trường kinh doanh (MTKD) do Ngân hàng Thế giới (WB) thực hiện, thì khái niệm “nộp thuế” không phải theo nghĩa thông thường, mà bao gồm tất cả các khoản mà doanh nghiệp phải nộp và tất cả thủ tục liên quan đến hoạt động sản xuất - kinh doanh mà doanh nghiệp phải thực hiện trong năm. Theo cách tính này của WB, toàn bộ thời gian làm thủ tục về thuế của doanh nghiệp Việt Nam là 872 giờ/năm, nhưng nếu tách ra, thì thời gian làm thủ tục riêng về thuế chỉ có 537 giờ.
Tôi muốn nói thêm rằng, so với mục tiêu đặt ra trong “Chiến lược Cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 732/QĐ-TTg (năm 2011) là đến năm 2015, tối thiểu có
60% doanh nghiệp sử dụng các dịch vụ thuế điện tử; 50% doanh nghiệp đăng ký thuế, khai thuế qua mạng Internet…, thì ngành thuế đã vượt rất xa. Nhưng trước đánh giá mức độ thuận lợi về thuế của Việt Nam năm 2014 vẫn ở vị trí 149/189 nền kinh tế trên thế giới theo xếp hạng của WB, thì ngành thuế phải nỗ lực nhiều nhằm giảm thời gian làm thủ tục hành chính thuế, giảm mức đóng góp thuế, phí, lệ phí của doanh nghiệp theo đúng yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ.
Nhưng việc giảm 50% thời gian làm thủ tục hành chính thuế vào cuối năm nay liệu có quá sức quá?
Thực tế mà nói, hiện tại, doanh nghiệp không phải mất tới 537 giờ để làm thủ tục hành chính thuế. Lý do là, Báo cáo MTKD năm 2014 sử dụng dữ liệu trong vòng 12 tháng tính đến ngày 30/6/2013, nên bỏ qua nhiều cải thiện mới kể từ ngày 1/7/2013, khi hàng loạt chính sách thuế mới được thực hiện, như giảm thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ hoàn thuế…
Vậy có thể giảm được bao nhiêu phần trăm, thưa bà?
Việc giảm bao nhiêu thời gian sẽ được WB ghi nhận, nhưng chắc chắn là đạt được mục tiêu theo yêu cầu của Thủ tướng. Đó là chưa kể, hiện có trên 80% doanh nghiệp kê khai thuế điện tử, nhưng chưa được ghi nhận do chưa đạt yêu cầu, nên Báo cáo MTKD năm 2014 vẫn tính mỗi năm doanh nghiệp mất tới 32 lần làm thủ tục hành chính thuế, nhưng thực ra thì ít hơn nhiều.
Vào cuối năm nay, ngành thuế phấn đấu có ít nhất 90% số doanh nghiệp thực hiện kê khai thuế điện tử. Thực hiện được việc này, thì số lần làm thủ tục và thời gian làm thủ tục sẽ giảm rất nhiều.
Nhưng từ năm 2016 trở đi, làm sao để có thể giảm thời gian làm thủ tục hành chính thuế xuống chỉ còn 171 giờ/năm?
Đây quả là thách thức rất lớn, bởi theo cách tính của WB, thời gian làm thủ tục thuế bao gồm cả thời gian làm thủ tục bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thất nghiệp. Trong khi đó, riêng thời gian làm 3 thủ tục hành chính này đã chiếm tới 335 giờ. Nếu Bảo hiểm Xã hội chỉ giảm được 50 - 60% thời gian, thì thời gian thực tế làm thủ tục về thuế nói chung vẫn còn 134 - 167 giờ. Có nghĩa là, thời gian làm thủ tục về thuế chỉ còn 4 - 37 giờ. Với thời lượng như vậy, có thể nói là không thể thực hiện được.
Ý bà muốn nói rằng, muốn giảm được thời gian làm thủ tục hành chính thuế nói chung, thì các ngành khác, đặc biệt là Bảo hiểm Xã hội cũng phải quyết liệt vào cuộc?
Đúng vậy. Mấu chốt của việc giảm thời gian làm thủ tục hành chính thuế là kê khai thuế điện tử và nộp thuế qua ngân hàng. Muốn vậy, hệ thống công nghệ thông tin phải bảo đảm ổn định và thông suốt; phát triển nhà cung cấp dịch vụ truyền nhận dữ liệu điện tử trung gian; phát triển tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số; kết nối hệ thống giữa ngân hàng - kho bạc - thuế - hải quan để thực hiện thu ngân sách qua ngân hàng…
Đối với cơ quan thuế, từ nay đến cuối năm, Tổng cục Thuế sẽ bãi bỏ hoặc đề xuất bãi bỏ ngay những thủ tục gây phiền hà, phức tạp, không cần thiết đối với người nộp thuế; rà soát, hoàn thiện và công khai các quy trình quản lý thuế; đẩy mạnh phát triển hệ thống đại lý thuế...
Tôi cho rằng, với các biện pháp mà ngành thuế đang tích cực thực hiện, nếu Bảo hiểm Xã hội giảm được thời gian làm thủ tục xuống dưới 100 giờ/năm, thì có thể thực hiện được yêu cầu mà Thủ tướng đặt ra là tổng thời gian làm thủ tục hành chính thuế nói chung vào năm 2016 chỉ còn tối đa 171 giờ/năm.
