Tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội Công nghiệp quang điện Trung Quốc (CPIA) vào tuần trước, hơn 30 công ty hàng đầu trong ngành sản xuất thiết bị năng lượng mặt trời đã ký kết một chương trình tự kỷ luật trong một thỏa thuận được xây dựng theo cách Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) quản lý nguồn cung dầu. Theo phương tiện truyền thông địa phương, các công ty sẽ nhận được hạn ngạch về số lượng họ có thể sản xuất vào năm tới, dựa trên thị phần và công suất hiện tại cũng như nhu cầu dự kiến.
Thỏa thuận này được đưa ra trong bối cảnh ngành công nghiệp năng lượng mặt trời của Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng dư thừa công suất, căng thẳng địa chính trị gia tăng và nhu cầu chậm lại. Các công ty tập trung vào việc vượt qua cơn bão với niềm tin rằng có thể phải mất ít nhất một năm nữa hoặc hơn nữa thì lợi nhuận mới bắt đầu phục hồi.
Thỏa thuận này thể hiện sự thay đổi mạnh mẽ sau nhiều năm cạnh tranh gay gắt đã khiến ngành công nghiệp này phải khuất phục, đồng thời giảm giá và nâng cao chất lượng đến mức năng lượng mặt trời trở thành nguồn năng lượng rẻ nhất và phát triển nhanh nhất.
"Từ khóa cho năm tới là tồn tại…Năm 2025 sẽ rất quan trọng đối với nhiều công ty để tồn tại trong chu kỳ này", Xing Guoqiang, Giám đốc công nghệ tại Tongwei Co. cho biết.
Gốc rễ những khó khăn của ngành là việc xây dựng nhà máy bắt đầu vào năm 2021 đã dẫn đến tình trạng dư thừa công suất lớn, đặc biệt là ở Trung Quốc với hơn 80% hoạt động sản xuất toàn cầu. Hiện tại, năng lực sản xuất đủ để xây dựng hơn 1.100 gigawatt tấm pin mỗi năm. Theo dự báo của BloombergNEF, con số này không chỉ gần gấp đôi so với mức dự kiến mà thế giới sẽ lắp đặt vào năm 2024, mà còn lớn hơn nhu cầu cho đến tận năm 2035.
Tuy nhiên, năng lượng mặt trời không phải là ngành duy nhất phải chật vật với tình trạng dư thừa công suất ở Trung Quốc khi sự tăng trưởng chóng mặt trong những thập kỷ gần đây đã dẫn đến tình trạng đầu tư quá mức và trong bối cảnh nền kinh tế đang chậm lại. Từ các nhà máy luyện đồng đến các nhà máy sản xuất thép và lọc dầu, các ngành công nghiệp trên khắp cả nước đang phải đối mặt với vấn đề cần phải cân nhắc đến việc đóng cửa các nhà máy, nhưng không ai muốn là người đầu tiên hành động.
 |
Giá môđun năng lượng mặt trời thấp kỷ lục |
Điểm cứu cánh của ngành năng lượng mặt trời là nhu cầu về các sản phẩm của ngành tăng cao, nhưng nhu cầu đó đang dần biến mất. Theo BloombergNEF, các cơ sở lắp đặt toàn cầu đã tăng vọt 76% vào năm 2023 và dự kiến sẽ tăng thêm 34% trong năm nay, nhưng tốc độ tăng trưởng sẽ chậm lại chỉ còn 8% vào năm 2025. Căng thẳng thương mại cũng là một yếu tố thúc đẩy các công ty Trung Quốc thành lập nhà máy tại các quốc gia như Mỹ, Ấn Độ và Indonesia để cố gắng tránh thuế quan tăng cao.
Công suất dư thừa đã buộc các công ty phải giảm giá bán, trong nhiều trường hợp là thấp hơn giá thành sản xuất. Longi Green Energy Technology Co. dự kiến sẽ lỗ ròng gần 1 tỷ USD trong năm nay, sau khi ghi nhận lợi nhuận hơn 1,7 tỷ USD vào năm 2023. Hầu hết các giám đốc điều hành cho biết họ không cho rằng tình hình sẽ cải thiện cho đến nửa cuối năm 2025, mặc dù một số người thậm chí còn bi quan hơn.
Zhang Longgen, Chủ tịch của United Solar Polysilicon cho biết: "Xét đến mức công suất hiện tại, có thể mất ít nhất ba năm để các lĩnh vực wafer và môđun chạm đáy".
Ngoài việc sản xuất năng lượng sạch, yếu tố quan trọng để giành chiến thắng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, ngành sản xuất thiết bị năng lượng mặt trời còn được biết đến với năng lực kỹ thuật, giúp cắt giảm chi phí hơn 90% trong thập kỷ qua. Điều đó đã dẫn đến sự tăng trưởng thực sự đáng kể. Vào năm 2014, có chưa đến 200 gigawatt tấm pin mặt trời được lắp đặt trên toàn thế giới. Theo BloombergNEF, đến cuối năm nay, sẽ có hơn 2.200 gigawatt.
Sự phát triển nhanh chóng đã tạo ra những gã khổng lồ sản xuất trị giá hàng tỷ đô la, nhưng nó cũng dẫn tới một số thất bại. Suntech Power Holdings Co. và Yingli Green Energy Holding Co. là những nhà sản xuất tấm pin lớn nhất thế giới vào đầu những năm 2010, nhưng không bên nào còn tồn tại.
