Ngân hàng sẽ "nhẹ tay" hơn với cho vay chứng khoán, vẫn thắt chặt với bất động sản

Tại kỳ điều tra xu hướng tín dụng của các tổ chức tín dụng (TCTD) tháng 6/2022 của Vụ Dự báo Thống kê, Ngân hàng Nhà nước, các TCTD giữ nguyên mức kỳ vọng về xu hướng gia tăng nhu cầu tín dụng tổng thể của khách hàng tính chung trong năm 2022 như tại kỳ điều tra trước. Trong đó, dự báo nhu cầu tín dụng của khách hàng doanh nghiệp cao hơn khách hàng cá nhân, nhu cầu tín dụng ngắn hạn “tăng” tương đương nhu cầu tín dụng trung dài hạn, nhu cầu tín dụng VNĐ cao hơn tín dụng ngoại tệ.

Nhu cầu tín dụng “phục vụ đời sống và tiêu dùng” được nhiều TCTD dự báo “tăng” nhất trong năm 2022, tiếp theo là nhu cầu về vay thương mại, dịch vụ và vay phát triển công nghiệp, xây dựng, trong khi nhu cầu tín dụng “phát triển nông, lâm, thủy sản” được ít TCTD dự báo “tăng” nhất.

“Trong các lĩnh vực cho vay cụ thể, đầu tư vận tải kho bãi, kinh doanh xuất nhập khẩu, mua nhà để ở và công nghiệp chế biến chế tạo là 4 lĩnh vực có số lượng TCTD dự báo nhu cầu tín dụng tăng nhiều nhất trong năm 2022”, Báo cáo cho biết.

Tương tự năm 2021, “diễn biến tăng trưởng kinh tế”, “thay đổi nhu cầu đầu tư vào sản xuất kinh doanh, tiêu dùng của khách hàng”, “cơ hội đầu tư xuất nhập khẩu”, “diễn biến lãi suất” và “chất lượng phục vụ của đơn vị được cải thiện” là những nhân tố tiếp tục được nhiều TCTD kỳ vọng sẽ ảnh hưởng tích cực đến sự gia tăng nhu cầu tín dụng trong 6 tháng cuối năm 2022 và cả năm 2022. Trong khi “diễn biến lãi suất” và “thị trường bất động sản” được nhiều TCTD dự báo là những nhân tố chính có thể dẫn tới sự sụt giảm nhu cầu tín dụng của khách hàng trong năm 2022.

Tỷ lệ TCTD nhận định đã đáp ứng 100% nhu cầu vay của khách hàng trong 6 tháng đầu năm 2022 cao hơn so với kỳ trước (42,9% so với 40%), đặc biệt 100% TCTD thuộc nhóm 16 ngân hàng thương mại trọng yếu (kỳ trước 94,1%) cho biết đã đáp ứng nhu cầu vay vốn ở mức độ cao (trên 75%) trong 6 tháng đầu năm 2022.

Theo kết quả điều tra, tỷ lệ TCTD nhận định rủi ro tín dụng “tăng” trong 6 tháng đầu năm 2022 ở mức thấp hơn so với 6 tháng cuối năm 2021 đối với hầu hết các lĩnh vực ngoại trừ lĩnh vực “đầu tư kinh doanh chứng khoán” (nhu cầu vay vốn của lĩnh vực này được nhận định “giảm” nhẹ). Trong 6 tháng cuối năm 2022, bên cạnh 62,1% TCTD kỳ vọng mặt bằng rủi ro tín dụng “ổn định”, tỷ lệ TCTD dự báo rủi ro tín dụng “tăng” (26,3%) cao hơn tỷ lệ TCTD kỳ vọng “giảm” (11,6%) và tỷ lệ TCTD có cùng nhận định trong 6 tháng đầu năm 2022 (25,3%) nhưng thấp hơn so với tỷ lệ TCTD dự báo “tăng” tại kỳ điều tra trước (26,9%).

Kết quả điều tra cho biết: “Nhìn xa hơn trong năm 2023, các TCTD dự báo rủi ro tín dụng “giữ ổn định” hoặc “tăng” rất nhẹ so với năm 2022. Riêng rủi ro tín dụng của một số lĩnh vực “đầu tư phát triển nông, lâm, thủy sản”; “cho vay phục vụ nhu cầu đời sống” được kỳ vọng “giảm” so với năm 2022”.

Cũng trong năm 2022, tỷ lệ TCTD dự kiến rủi ro tín dụng của các khoản vay “đầu tư kinh doanh du lịch” “tăng” ở mức thấp hơn so với các năm 2020, 2021 và kỳ vọng giữ ổn định trong năm 2023. Năm 2022, nhu cầu tín dụng đối với lĩnh vực này được nhiều TCTD dự báo “tăng” hơn kết quả ghi nhận tại kỳ điều tra trước. Đây cũng là một trong các lĩnh vực được các TCTD dự kiến giảm bớt “thắt chặt” tiêu chuẩn tín dụng và tập trung cho vay để hỗ trợ phục hồi sau đại dịch Covid.

Trong 6 tháng đầu năm 2022, các TCTD cho biết có xu hướng “nới lỏng” hơn tiêu chuẩn tín dụng đối với nhóm khách hàng cá nhân và các lĩnh vực ưu tiên; giảm mạnh xu hướng “thắt chặt” tiêu chuẩn tín dụng đối với lĩnh vực “Đầu tư, kinh doanh du lịch”, về cơ bản “giữ nguyên” tiêu chuẩn tín dụng đối với nhóm khách hàng là doanh nghiệp và có xu hướng thắt chặt nhẹ đối với các lĩnh vực “Đầu tư kinh doanh chứng khoán”, “Đầu tư kinh doanh bất động sản”, “Kinh doanh tài chính, ngân hàng và bảo hiểm”.

Chuyển sang 6 tháng cuối năm 2022, các TCTD dự kiến “giữ nguyên” hoặc có xu hướng “nới lỏng nhẹ” tiêu chuẩn tín dụng tổng thể của đơn vị mình. Dự kiến áp dụng đối với tất cả các nhóm khách hàng, trong đó tập trung “nới lỏng” hơn đối với nhóm khách hàng là doanh nghiệp và áp dụng với hầu hết các lĩnh vực, ngành nghề ưu tiên. Đồng thời, dự kiến giảm bớt “thắt chặt” đối với lĩnh vực “Cho vay đầu tư kinh doanh chứng khoán”, “Cho vay kinh doanh tài chính, ngân hàng và bảo hiểm”, “Cho vay đầu tư, kinh doanh du lịch” so với 6 tháng đầu năm 2022, trong khi vẫn giữ nguyên xu hướng thắt chặt đối với lĩnh vực cho vay đầu tư kinh doanh bất động sản.

"Các TCTD cho biết, cơ sở để dự kiến nới lỏng nhẹ tiêu chuẩn tín dụng trong 6 tháng cuối năm 2022 tiếp tục là kỳ vọng lạc quan về các yếu tố triển vọng kinh tế vĩ mô, chính sách và định hướng của Chính phủ, NHNN cùng với năng lực tài chính của TCTD”, Báo cáo cho biết.

Theo kết quả điều tra trong 6 tháng đầu năm 2022, các TCTD cho biết, đã nỗ lực thu hẹp chênh lệch lãi suất biên và phí phi lãi suất để hỗ trợ khách hàng vay vốn phục hồi sản xuất, kinh doanh, nhưng tiếp tục giữ nguyên hoặc có xu hướng “thắt chặt nhẹ” các điều kiện và điều khoản cho vay tổng thể để đảm bảo chất lượng tín dụng. Trong 6 tháng cuối năm 2022, các TCTD dự kiến sẽ tiếp tục “thắt chặt” nhẹ các điều khoản và điều kiện cho vay khách hàng doanh nghiệp, cho vay “đầu tư kinh doanh chứng khoán”, “đầu tư kinh doanh bất động sản”, nhưng “nới lỏng hơn” đối với cho vay “sản xuất kinh doanh”.

Đối với khách hàng cá nhân, trong 6 tháng đầu năm 2022, các điều kiện và điều khoản cho vay được “nới lỏng hơn’’ đối với cho vay tiêu dùng, mua bất động sản để ở, trong khi “thắt chặt’’ đối với sử dụng thẻ tín dụng và các TCTD dự kiến tiếp tục xu hướng này trong 6 tháng cuối năm 2022.

Tương tự kết quả điều tra trong năm 2020 và 2021, “Bán buôn, bán lẻ”; “xuất, nhập khẩu” và “cho vay phục vụ nhu cầu đời sống” tiếp tục là 3 lĩnh vực được nhiều TCTD lựa chọn là “động lực tăng trưởng tín dụng” nhất trong 6 tháng đầu năm 2022. Lĩnh vực xếp thứ 4 về số lượng TCTD lựa chọn là “động lực tăng trưởng tín dụng” đã thay đổi từ “Xây dựng” trong 6 tháng cuối năm 2021 sang “Thép và kim loại khác” trong 6 tháng đầu năm 2022. Trong 6 tháng cuối năm 2022, cả năm 2022 và 2023 ngoài 3 lĩnh vực “Bán buôn, bán lẻ”; “Xuất nhập khẩu”; “Cho vay phục vụ nhu cầu đời sống”, lĩnh vực “Xây dựng” có tỷ lệ % TCTD dự kiến lựa chọn là “động lực tăng trưởng tín dụng” nhiều nhất.