Rạng sáng ngày 22/9 (theo giờ Việt Nam), các quan chức Cục Dữ trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã bỏ phiếu để tăng lãi suất cơ bản thêm 0,75% và báo hiệu thêm 2 lần tăng lãi suất mạnh hơn nữa tới từ đây đến cuối năm 2022 để chống lại lạm phát đang ở mức cao nhất trong vòng 40 năm qua.
Bên cạnh đó, trong các dự báo kinh tế được Fed đưa ra, các nhà hoạch định chính sách của Fed dự kiến sẽ tăng lãi suất cơ bản trung bình vào năm 2022 lên 4,4% (so với 3,4% vào tháng 6/2022) và đề xuất tăng thêm tổng cộng 1,25% chia cho hai đợt họp FOMC sắp tới của năm 2022.
Trong phần dự báo kinh tế của Fed cũng dự kiến nền kinh tế Mỹ sẽ chỉ tăng trưởng 0,2% trong năm 2022 và giá cả được đo bằng chỉ tiêu tiêu dùng cá nhân PCE sẽ tăng 5,4% trong năm 2022.
 |
Sau khi Fed và các ngân hàng trung ương lớn khác tiếp tục tăng lãi suất nhằm kiềm chế lạm phát gia tăng, NHNN Việt Nam đã ban hành một loạt quyết định ngày 22/09/2022 về việc điều chỉnh các mức lãi suất (lần thứ 1 trong năm 2022) áp dụng từ 23/09/2022.
Cụ thể, tăng lãi suất tái cấp vốn từ 4,0%/năm lên 5,0%/năm; lãi suất tái chiết khấu từ 2,5%/năm lên 3,5%/năm; lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với các ngân hàng từ 5,0%/năm lên 6,0%/năm (Quyết định số 1606/QĐ-NHNN).
Tăng lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi bằng VND không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng từ 0,2%/năm lên 0,5%/năm; lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng tăng từ 4,00%/năm lên 5,00%/năm; lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng tại Quỹ tín dụng nhân dân, Tổ chức tài chính vi mô tăng từ 4,50%/năm lên 5,50%/năm (Quyết định số 1607/QĐ-NHNN).
Ý nghĩa việc NHNN tăng hàng loạt lãi suất
Với việc tăng lãi suất mạnh mẽ từ NHNN (+1%), ACBS tiếp tục lạc quan về việc kiểm soát lạm phát thấp của Việt Nam và duy trì kỳ vọng CPI của Việt Nam năm 2022 sẽ tăng trong khoảng 3,2 - 4% và vẫn nằm trong mục tiêu 4% của Chính phủ.
Mặc dù lo ngại rằng triển vọng tăng trưởng của Việt Nam có thể chậm lại trong những quý sắp tới của năm 2022 do nền lãi suất cao hơn, song nền kinh tế Việt Nam về cơ bản đã lấy lại đà tăng trưởng khi phục hồi sau dịch Covid-19 và tiếp tục ghi nhận các yếu tố cơ bản tốt trong 8 tháng năm 2022.
ACBS cũng tiếp tục duy trì kỳ vọng rằng GDP của Việt Nam vẫn ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ, trong khoảng 7,1 - 10,4% trong 6 tháng cuối năm 2022 (10,4 - 14,7% trong quý III và 4,5 - 6,8% trong quý IV) và 6,8 - 8,5% trong năm 2022. Đặc biệt, nhóm nghiên cứu ACBS duy trì quan điểm tích cực rằng tăng trưởng kinh tế của Việt Nam thông qua tốc độ tăng trưởng GDP trong quý III/2022 sẽ đạt mức 10% do được hỗ trợ bởi 3 yếu tố:
Thứ nhất, tất cả các hoạt động sản xuất công nghiệp tiếp tục phục hồi và tăng trưởng (với IIP tăng 15,6% trong tháng 8 năm 2022 và 9,4% trong 8 tháng năm 2022), qua đó sẽ thúc đẩy các hoạt động từ khu vực FDI về mặt đầu tư và xuất khẩu.
Thứ hai, Việt Nam nổi lên như một trung tâm sản xuất công nghiệp thay thế nhằm bù đắp sản lượng mất mát, do chiến lược zero Covid-19 của Trung Quốc, tiếp tục thúc đẩy phục hồi các hoạt động sản xuất công nghiệp.
Thứ ba, sự phục hồi mạnh mẽ của các ngành dịch vụ sau khi được phép mở cửa lại các loại hình kinh doanh dịch vụ đến từ việc cải thiện nhu cầu tiêu dùng nội địa sau khi dịch Covid-19 kiểm soát; mở cửa các hoạt động du lịch quốc tế và các hoạt động giao thông vận tải trở lại vận hành bình thường giúp thúc đẩy hoạt động thương mại, đặc biệt là xuất khẩu từ khu vực FDI .
Ngoài ra, gói hỗ trợ tài khóa, tiền tệ ước tính khoảng 337.000 tỷ đồng để hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội sau dịch Covid-19 sẽ được giải ngân bắt đầu từ quý II/2022, cùng với hơn 244.00 tỷ đồng (trong tổng số 530.000 tỷ đồng) vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách Nhà nước cần giải ngân từ đây tới cuối năm 2022 sẽ thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.
Bên cạnh đó, NHNN cũng xác nhận (tại Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam 2022) sẽ tiếp tục duy trì mục tiêu tăng trưởng tín dụng ở mức 14% vào năm 2022. Điều này cho thấy, khả năng hệ thống ngân hàng được cấp thêm 2% hạn mức tăng trưởng tín dụng từ giờ tới cuối năm 2022 tùy vào diễn biến kinh tế vĩ mô, sau khi NHNN cấp thêm 2% tăng trưởng tín dụng cho toàn hệ thống vào đầu tháng 9.
Theo kịch bản tích cực mà ACBS đã dự phóng, với một giả thuyết là NHNN sẽ cấp hạn mức tăng trưởng tín dụng tăng thêm vào quý III/2022, ACBS kỳ vọng rằng GDP của Việt Nam trong quý III/2022 sẽ tăng cao nhất 14,7%.
Mặt khác, sau đợt tăng lãi suất 1% của NHNN và nếu Fed tiếp tục tăng lãi suất như trong báo cáo dự báo kinh tế được công bố vào ngày 22/9, ACBS kỳ vọng rằng, NHNN sẽ không có đợt tăng lãi suất nào nữa từ giờ cho tới cuối năm 2022. Cho nên, nhóm nghiên cứu tiếp tục giữ quan điểm việc điều hành chính sách tiền tệ của NHNN Việt Nam trong năm 2022 sẽ không có sự thay đổi lớn.
Ngoài ra, NHNN vừa tăng tỷ giá giao ngay chào bán giao dịch tại NHNN (lần thứ 3 trong năm 2022) vào chiều ngày 7/9/2022 (là tỷ giá chào bán USD của các ngân hàng thương mại mua USD của NHNN) thêm 300 đồng (tăng từ 23.400 lên 23.700 đồng/USD) dưới áp lực phải bán USD cho các ngân hàng nhà nước lớn trong thời gian gần đây. Bên cạnh đó, NHNN cũng đã mạnh tay tăng lãi suất 100 điểm phần trăm (+1%) các loại lãi suất điều hành nhằm hỗ trợ và duy trì sự ổn định của VND trong những tháng tới.
Các kịch bản tăng trưởng kinh tế
 |
 |
