Ẩn số lớn nhất của tỷ giá năm 2024 là Fed có thể trì hoãn quá trình giảm lãi suất, rủi ro chiến sự leo thang ở một số khu vực
Giảm áp lực từ bên ngoài
Trung tuần tháng 12/2023, các thành viên Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) - cơ quan ấn định chính sách tiền tệ của Fed - đã bỏ phiếu nhất trí giữ lãi suất vay cơ bản ổn định trong ngưỡng mục tiêu 5,25 - 5,5%. Cùng với quyết định giữ nguyên lãi suất, các thành viên FOMC dự kiến đưa ra ít nhất 3 đợt cắt giảm lãi suất vào năm 2024, giả định mức tăng điểm phần trăm sẽ tăng theo quý.
Động thái của Fed diễn ra trong bối cảnh lạm phát tại Mỹ đã hạ nhiệt sau khi tăng vọt lên mức cao nhất trong 40 năm vào giữa năm 2022. Như vậy, số đợt tăng lãi suất dự kiến trong năm 2024 ít hơn so với dự báo của các nhà phân tích là 4 đợt, nhưng mức tăng mạnh mẽ hơn những gì các quan chức Fed chỉ ra trước đó. Tuy nhiên, tham vọng của FOMC đối với việc nới lỏng chính sách hiện vẫn chưa chắc chắn.
Các thị trường đã theo sát cuộc họp và cuộc họp báo của Chủ tịch Fed, ông Jerome Powell, đồng thời định giá theo một lộ trình cắt giảm lãi suất thậm chí còn quyết liệt hơn, với dự đoán mức giảm 1,5 điểm phần trăm trong năm 2024, gấp đôi tốc độ cắt giảm mà FOMC đề ra. “Lạm phát đã giảm từ mức cao nhất và điều này xảy ra mà tỷ lệ thất nghiệp không tăng đáng kể. Đó là tin rất tốt”, Chủ tịch Jerome Powell nói.
Các quan chức của Fed nhận định, lạm phát cơ bản giảm xuống 3,2% vào năm 2023, sẽ còn 2,4% vào năm 2024, sau đó xuống 2,2% vào năm 2025, cuối cùng quay lại mục tiêu 2% vào năm 2026. Dữ liệu kinh tế Mỹ cho thấy, giá tiêu dùng và giá bán buôn ít thay đổi trong tháng 11/2023. Tuy nhiên, bằng một số biện pháp, Fed đang tiến gần đến mục tiêu lạm phát 2% mà cơ quan này đề ra.
Việc Fed dừng lộ trình tăng lãi suất USD và dự báo còn giảm trong năm 2024 là yếu tố tác động tích cực lên tỷ giá trong nước. Công ty cổ phần Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo, trong năm 2024, nếu không có biến động bất ngờ, VND sẽ mất giá dưới 3% so với USD.
Cụ thể, trong báo cáo triển vọng năm 2024, VCBS nhận định, sức mạnh USD tiếp tục là yếu tố chi phối tỷ giá. Năm 2023 được đánh giá là năm mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều hành chính sách tiền tệ thành công, khi duy trì mức giảm giá của VND so với USD khoảng 3%. NHNN đã điều hành linh hoạt, với tỷ giá niêm yết tại Sở giao dịch mang tính định hướng thị trường. Đồng thời, thị trường ngoại hối hoạt động liên tục và không xảy ra hiện tượng thiếu hụt nguồn cung.
Trong năm 2024, thách thức được dự báo tiếp tục đến từ mức chênh lệch lãi suất USD - VND trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất huy động USD trong nước và nước ngoài. Tuy nhiên, khi đối mặt với những diễn biến khó lường từ thị trường thế giới, nhà điều hành sẽ có một số điều kiện thuận lợi.
Theo đó, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) được kỳ vọng sẽ tăng trưởng khi môi trường đầu tư duy trì và những thách thức liên quan đến thuế tối thiểu toàn cầu được xử lý. Kiều hối cũng được dự báo tăng trưởng ổn định và thặng dư thương mại tiếp tục hỗ trợ cho tỷ giá.
Các chuyên viên phân tích đánh giá, sức mạnh của USD vẫn sẽ là yếu tố tiềm ẩn gây áp lực đối với tỷ giá. Trong điều kiện thuận lợi, nếu Chỉ số DXY (thước đo giá trị của USD so với 6 loại tiền tệ lớn khác) không tăng mạnh và NHNN duy trì chính sách điều hành linh hoạt, thì VND có thể giữ mức giảm giá hợp lý dưới 3% so với USD trong năm 2024.
Tỷ giá ở mức nào?
Không chỉ sức ép bên ngoài giảm, tỷ giá trong nước còn được hỗ trợ bởi áp lực lạm phát trong nước thấp, nguồn cung ngoại tệ dồi dào. Cán cân thương mại hàng hóa năm 2023 xuất siêu 28 tỷ USD (năm 2022 xuất siêu 12,1 tỷ USD); vốn đầu tư nước ngoài giải ngân đạt con số kỷ lục 23,18 tỷ USD, tăng 3,5% so với năm 2022; kiều hối dự kiến tiếp tục tăng.
Không chỉ sức ép bên ngoài giảm, tỷ giá trong nước còn được hỗ trợ bởi áp lực lạm phát trong nước thấp, nguồn cung ngoại tệ dồi dào.
Dự trữ ngoại hối của Việt Nam năm 2023 được Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo đạt khoảng 100 tỷ USD, tương đương khoảng 17 - 18 tuần nhập khẩu (mức an toàn là trên 12 tuần nhập khẩu). Tuy nhiên, sức mạnh của đồng bạc xanh, được đo lường bằng Chỉ số DXY, phụ thuộc lớn vào tương quan chính sách của những ngân hàng trên.
Trong khi đó, lạm phát vẫn sẽ là yếu tố chi phối lớn đến quyết định của các ngân hàng trung ương hàng đầu như Fed, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), hay Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ). Thông tin trên đã nhanh chóng kéo Chỉ số DXY giảm gần 1% trong những ngày giữa tháng 12/2023. Tính đến rạng sáng 29/12, DXY đã tụt xuống dưới 101 điểm. Chỉ số DXY sụt giảm nhanh chóng đã hỗ trợ cho tỷ giá trong nước.
Ngày 29/12, NHNN niêm yết tỷ giá trung tâm ở mức 23.866 VND/USD, giảm 29 đồng so với ngày 25/12. Các ngân hàng cũng giảm mạnh giá USD, tại Vietcombank, giá mua vào là 24.040 - 24.070 VND/USD.
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế cho rằng, nhiều khả năng, Fed đã chấm dứt lộ trình tăng lãi suất, đồng nghĩa với việc USD không tăng giá nữa, dự báo tỷ giá năm 2024 chỉ tăng 1,5-2,5% (năm 2023 tăng khoảng 3%).
Theo dự báo của Ngân hàng UOB, tỷ giá quý I/2024 là 24.000 VND/USD, quý II/2024 là 23.800 VND/USD, quý III/2024 là 23.800 VND/USD và quý IV/2024 là 23.500 VND/USD. Ông Đinh Đức Quang, Giám đốc điều hành Khối Kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam cho rằng, nếu kịch bản này diễn ra, thì tỷ giá năm 2024 không những không tăng, thậm chí còn giảm so với năm 2023.
Ông Đào Minh Tú, Phó thống đốc thường trực NHNN cho hay, doanh nghiệp cứ yên tâm với tỷ giá, lãi suất điều hành không loại trừ có thể giảm thêm. Tỷ giá đang biến động trong biên độ cho phép và doanh nghiệp không cần lo ngại. Đồng thời, các ngân hàng cần chủ động giảm lãi vay, nhất là với các khoản vay cũ. NHNN kiên định mục tiêu đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định tỷ giá.
Do áp lực tỷ giá năm 2024 không quá lớn, các chuyên gia cho rằng, NHNN sẽ có cơ hội để gia tăng thêm quỹ dự trữ ngoại hối quốc gia, đồng thời thuận lợi hơn trong điều hành chính sách tiền tệ nới lỏng. Tỷ giá hạ nhiệt có thể khiến lãi suất VND giảm tiếp, song quyết định của NHNN sẽ căn cứ vào quyết định của Fed. Hiện Fed không tăng tiếp lãi suất, song cũng chưa hạ lãi suất.
Trong khi đó, với nền kinh tế trong nước, lãi suất hạ tuy là yếu tố hỗ trợ tích cực, nhưng không còn là yếu tố chính yếu đối với quyết định vay vốn của doanh nghiệp. Lãi suất có giảm nữa cũng không giải quyết được gốc rễ các khó khăn mà doanh nghiệp đang đối mặt.
Theo các chuyên gia, ẩn số lớn nhất của tỷ giá năm 2024 là Fed có thể trì hoãn quá trình giảm lãi suất, rủi ro chiến sự leo thang ở một số khu vực, nhất là cuộc chiến ở Trung Đông. Dù tỷ giá được dự đoán dễ thở hơn, song các chuyên gia vẫn khuyến nghị, doanh nghiệp nhập khẩu nên sử dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá.
