Theo nguồn tin từ Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương), Tổng thống Mỹ Joe Biden mới đây đã tuyên bố phủ quyết Nghị quyết của Quốc hội Mỹ đề xuất bãi bỏ việc miễn thuế đối với các tấm pin mặt trời nhập khẩu từ Malaysia, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam.
Đây là diễn biến mới nhất trong một loạt các sự kiện liên quan đến vụ việc Bộ Thương mại Mỹ (DOC) tiến hành điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá (CBPG)/chống trợ cấp (CTC) đối với sản phẩm pin năng lượng mặt trời nhập khẩu từ 4 quốc gia.
DOC bắt đầu điều tra vụ việc này từ 1/4/2022.
Do phần lớn các mô-đun năng lượng mặt trời lắp đặt tại Mỹ được nhập khẩu, chủ yếu từ Đông Nam Á (chiếm khoảng 3/4 số mô-đun nhập khẩu) nên trong trường hợp thuế chống lẩn tránh được áp dụng, các công ty năng lượng mặt trời Mỹ sẽ phải đối mặt với rủi ro tăng chi phí đầu vào, tạm dừng hoặc trì hoãn các dự án trên toàn quốc, cắt giảm nhân công.
Việc này cũng ảnh hưởng đến mục tiêu của Mỹ trong việc giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và tăng trưởng kinh tế bền vững dựa trên việc triển khai nhanh chóng sử dụng năng lượng mặt trời và năng lượng sạch.
Vì lý do đó, 6/2022, Tổng thống Joe Biden tuyên bố tình trạng khẩn cấp liên quan đến thiếu hụt nguồn cung tế bào và mô-đun pin năng lượng mặt trời trong nước để phục vụ sản xuất điện mặt trời, góp phần giảm sự phụ thuộc vào nhiệt điện nhằm đạt được mục tiêu phát triển năng lượng sạch và chống biến đổi khí hậu của Mỹ.
Theo đó, Tổng thống Mỹ giao DOC xem xét có hành động phù hợp cho phép miễn thuế CBPG, CTC và thuế chống lẩn tránh thuế CBPG/CTC (nếu có) đối với các sản phẩm tế bào và mô-đun pin năng lượng mặt trời nhập khẩu từ 4 quốc gia Đông Nam Á nêu trên với thời hạn là 24 tháng kể từ ngày tuyên bố hoặc đến khi tình trạng khẩn cấp được bãi bỏ (tùy theo thời điểm nào đến trước).
Tháng 9/2022, DOC đã cập nhật các quy định để triển khai Tuyên bố của Tổng thống Biden (có hiệu lực từ ngày 15/11/2022) và đề nghị Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới Mỹ (CBP) không áp thuế CBPG, CTC với tế bào quang điện và mô-đun quang điện được nhập khẩu vào Mỹ, hoặc xuất kho để tiêu dùng trước ngày hết hạn Tuyên bố (ngày 6/6/2024; và tế bào quang điện và mô-đun quang điện được nhập khẩu vào Mỹ sau ngày 15/11/2022, nhưng được sử dụng trước thời điểm 180 ngày sau ngày hết hạn Tuyên bố (tức được sử dụng trước ngày 3/12/2024).
Ngày 19/4//2023, Hạ viện Mỹ đã thông qua Nghị quyết H.J.Res.39 liên quan đến nhập khẩu sản phẩm pin năng lượng mặt trời. Theo đó, Hạ viện đề xuất hủy bỏ Quyết định của DOC.
Ngày 3/5/2023, Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu biểu quyết thông qua Nghị quyết nêu trên.
Theo quy trình lập pháp của Mỹ, Nghị quyết sau khi được thông qua tại Quốc hội Mỹ (bao gồm Thượng viện và Hạ viện) sẽ được gửi tới Tổng thống Mỹ để phê duyệt hoặc phủ quyết.
Nếu như Nghị quyết được phê duyệt, DOC sẽ không thể thực hiện việc miễn thuế CBPG/CTC và thuế chống lẩn tránh cho các sản phẩm pin năng lượng mặt trời nhập khẩu từ một số nước ASEAN trong vòng 2 năm như chỉ đạo của Tổng thống Joe Biden.
Đến 16/5/2023, Tổng thống Mỹ đã tuyên bố phủ quyết đề xuất của Quốc hội Mỹ. Đây là lần phủ quyết thứ ba trong nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden.
Tổng thống Joe Biden cho rằng chương trình “Đầu tư vào nước Mỹ” (Investing in America) đã huy động được hàng trăm triệu USD đầu tư tư nhân vào lĩnh vực sản xuất và năng lượng sạch, tạo ra nhiều việc làm thu nhập tốt.
Riêng với ngành năng lượng mặt trời, kể từ khi ông nhậm chức, đã có 51 nhà máy sản xuất thiết bị điện mặt trời được xây dựng mới và mở rộng, và nước Mỹ đang trên lộ trình tăng cường công suất sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời lên tới 8 lần. Kế hoạch đang có hiệu quả, do đó Tổng thống quyết định phủ quyết đề xuất của Quốc hội vì không muốn gây ra các yếu tố khó định đoán với doanh nghiệp và người lao động trong lĩnh vực năng lượng mặt trời.
Mỹ phải tăng cường an ninh năng lượng bằng cách tập trung vào việc mở rộng công suất, và điều này sẽ đạt được khi biện pháp miễn thuế của Tổng thống kết thúc vào tháng 6/2024.
Sau khi Tổng thống phủ quyết, Tổng thống sẽ trả lại Nghị quyết cho Hạ viện - là viện đã đề xuất Nghị quyết. Quy trình thông qua Nghị quyết sẽ được khởi động lại từ đầu tại 2 viện.
Tuy nhiên, chỉ khi tỷ lệ thông qua đạt 2/3 số phiếu ở cả 2 viện, Quốc hội mới có quyền hủy bỏ quyết định phủ quyết của Tổng thống (override) và Nghị quyết chính thức được thông qua.
