Đây là một phần trong các cuộc đàm phán trước thềm hội nghị thượng đỉnh G7 diễn ra tại Nhật vào tháng 5/2023. G7 gồm các nước thành viên là Mỹ, Anh, Canada, Pháp, Đức, Italy và Nhật Bản. Đề xuất trên cũng kêu gọi sự tham gia của các nước Liên minh châu Âu (EU).
Các nhà lãnh đạo G7 cho biết, trong văn bản đang được soạn thảo cho hội nghị thượng đỉnh ở Hiroshima (Nhật Bản) tháng tới có nội dung về cam kết thay đổi cơ chế trừng phạt đối với Nga bằng một lệnh cấm xuất khẩu. Lệnh cấm này sẽ miễn trừ các sản phẩm nông nghiệp, y tế và một số sản phẩm khác.
Đề xuất của Mỹ được đưa ra trong bối cảnh Mỹ cho rằng, chính sách trừng phạt hiện tại đối với Nga có nhiều lỗ hổng, điều đó đã làm cho nước này tiếp tục nhập khẩu công nghệ của phương Tây.
Tuy nhiên, trong một cuộc họp chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh G7 vào tuần trước, các quan chức EU và Nhật Bản cho rằng, một lệnh cấm xuất khẩu như đề xuất của Mỹ thiếu khả thi. Họ đưa ra quan điểm rằng, việc này đơn giản là không thể thực hiện.
Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC) của Mỹ từ chối bình luận về các cuộc thảo luận với các đối tác G7 nhưng khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục tìm cách để bắt Nga phải chịu trách nhiệm về những hành động của họ.
Người phát ngôn của NSC cho biết: "Sự phối hợp của các đối tác G7 với chúng tôi sẽ tạo ra một tổ hợp biện pháp trừng phạt và kiểm soát xuất khẩu lớn nhất từng được áp dụng với một nền kinh tế lớn. Những hành động này sẽ mang lại tác động đáng kể, ngăn chặn Nga trong cuộc xung đột phi nghĩa".
Theo giới phân tích, sự bất đồng liên quan tới đề xuất của Mỹ cho thấy các nhà lãnh đạo G7 không có nhiều lựa chọn để gia tăng trừng phạt kinh tế với Nga sau 14 tháng nổ ra cuộc xung đột ở Ukraine. Trước đó, một số biện pháp trừng phạt được thiết kế để ngăn Nga nhập khẩu công nghệ, máy móc và tài chính từ phương Tây.
Hiện tại, Mỹ, Anh, EU và các đồng minh khác đang tập trung vào việc ngăn chặn Nga lách các biện pháp trừng phạt thông qua gia tăng thương mại với các nước thứ ba như Thổ Nhĩ Kỳ, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và một số nước Trung Á kể từ khi các biện pháp trừng phạt của phương Tây được áp đặt.
Hội nghị thượng đỉnh G7 dự kiến sẽ diễn ra trong ba ngày, bắt đầu từ ngày 19/5 tại thành phố Hiroshima, sẽ tập trung chủ yếu vào thảo luận tác động của cuộc xung đột Nga-Ukraine, an ninh kinh tế, đầu tư xanh và khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Để được thông qua tại EU, đề xuất này của Mỹ cần nhận được sự đồng thuận của tất cả 27 nước thành viên.
Kể từ tháng 2/2022, EU đã thông qua 10 lệnh trừng phạt áp đặt vào Nga sau nhiều tuần bất đồng sâu sắc giữa các nước thành viên. Đã có một số nước EU được miễn trừ áp đặt trừng phạt do các ngành công nghiệp quan trọng của họ chịu ảnh hưởng nặng nếu áp đặt.
Các quan chức EU nhận định rằng, việc cấm xuất khẩu hoàn toàn sang Nga được dự báo sẽ vấp phải sự bất đồng tương tự và sẽ làm suy yếu các biện pháp hiện có.
Theo công ty cung cấp dữ liệu thương mại Trade Data Monitor, hiện tổng kim ngạch xuất khẩu từ châu Âu, Mỹ, Canada và Nhật Bản sang Nga còn khoảng 66 tỷ USD. Các biện pháp trừng phạt này đã làm giảm gần một nửa kim ngạch xuất khẩu của EU và G7 sang Nga, với hạn chế được áp đặt lên nhiều mặt hàng từ đồ điện tử cho tới hàng xa xỉ.
Cũng nằm trong bản dự thảo tuyên bố tại thượng đỉnh, một số đề xuất khác ít gây tranh cãi hơn cũng được đưa ra, bao gồm áp đặt nhiều biện pháp hơn để ngăn chặn Nga lách trừng phạt, đồng thời mạnh tay với các bên cố tình hỗ trợ tài chính cho cuộc xung đột của Nga.
Các nhà lãnh đạo sẽ công bố một cơ chế truy xuất nguồn gốc đối với kim cương của Nga để giảm nguồn thu của Điện Kremlin từ việc xuất khẩu kim cương. Các nước G7 cũng sẽ tiếp tục giảm nhập khẩu năng lượng Nga và ngăn việc mở lại các cơ sở đã bị đóng cửa do động thái vũ khí hóa năng lượng của Moscow.
