Một điểm khai thác dầu mỏ ở thành phố Cotulla, bang Texas, Mỹ. Ảnh: AFP
Theo kế hoạch được Bộ Nội vụ Mỹ thông báo hôm 15/4, chính phủ Mỹ kêu gọi thu hẹp diện tích đất cho thuê vào việc khai thác dầu khí so với đề xuất ban đầu, nhưng tăng phí bản quyền đối với các công ty dầu khí và đánh giá tác động khí hậu của việc sử dụng diện tích đất dùng cho khai thác dầu khí.
Đề xuất trên nhanh chóng bị một số nhóm vận động môi trường chỉ trích với lý lẽ cho rằng đề xuất này là "một sự thất bại thiếu thận trọng của các nhà lãnh đạo chống biến đổi khí hậu". Trong khi đó, các tập đoàn dầu mỏ Mỹ bày tỏ ủng hộ đề xuất trên, nhưng cho rằng nó chưa đủ mạnh để đáp ứng nhu cầu dầu mỏ phục hồi mạnh mẽ và cứu vãn nguồn cung dầu mỏ thế giới bị gián đoạn do chiến sự Nga - Ukraine.
Kế hoạch trên là động thái mới nhất nhằm cải cách chương trình cho thuê đất khai thác dầu khí liên bang kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức vào tháng 1/2021. Thời gian qua, chính quyền Tổng thống Biden đã liên tiếp đối mặt với những áp lực phải khắc phục tình trạng giá năng lượng tăng vọt khi nền kinh tế phục hồi từ đại dịch Covid-19 và chiến sự Nga - Ukraine.
Trong chiến dịch tranh cử tổng thống, đảng Dân chủ đã nhiều lần cam kết cho dừng các cuộc đấu giá khai thác dầu khí liên bang, nhưng nỗ lực đó đã bị cản trở bởi các bang do đảng Cộng hòa lãnh đạo.
Trong một sự kiện vận động tranh cử ở thị trấn Hudson, bang New Hampshire vào tháng 2/2020, ông Biden đã nói với các cử tri: "Đồng thời, không cho phép hoạt động khai thác dầu khí trên đất liên bang theo giai đoạn".
Trên thực tế, chính quyền Tổng thống Biden đã thực hiện một số biện pháp để kiềm chế giá xăng và lạm phát tăng cao do giá dầu thô thế giới tăng đột biến vì chiến sự Nga - Ukraine và các lệnh trừng phạt của Mỹ và các đồng minh đối với Nga.
Lạm phát là thử thách cam go mà đảng Dân chủ và Tổng thống Biden phải đương đầu vào cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 tới. Đây là sự kiện có thể quyết định thành bại của cả nhiệm kỳ tổng thống và khả năng tái cử vào năm 2024 của ông Biden.
Theo thông báo ngày 15/4 của Bộ Nội vụ Mỹ, sẽ có khoảng 144.000 mẫu Anh (1 mẫu Anh tương đương 0,4 ha) diện tích đất được dùng cho khai thác dầu khí thông qua một loạt giao dịch cho thuê, giảm 80% so với diện tích đất đã được xác định cho thuê trước đó.
Bên cạnh đó, các công ty thuê đất liên bang phải trả tiền bản quyền 18,75% giá trị của các sản phẩm dầu và khí được khai thác, tăng 6,25% so với trước kia.
Bộ trưởng Nội vụ Deb Haaland cho biết: "Cách quản lý các vùng đất và vùng biển công cộng của chúng tôi nói lên tất cả những gì chúng tôi coi trọng đất nước này", đồng thời khẳng định động thái này sẽ "bắt đầu thiết lập lại cách thức và những gì chúng tôi coi là quyền sử dụng cao nhất và tốt nhất tài nguyên của người Mỹ vì lợi ích của tất cả các thế hệ hiện tại và tương lai".
Bộ Nội vụ cho biết thêm, cơ quan này sẽ đưa ra những đánh giá cuối cùng về môi trường và thông báo đấu giá cho thuê khai thác dầu khí vào đầu tuần tới, bao gồm cả việc lấy ý kiến đóng góp rộng rãi từ cộng đồng.
Trung tâm Đa dạng Sinh học (CBD), một mạng lưới các nhà vận động môi trường tại Mỹ, đã phản đối kế hoạch kích hoạt lại hoạt động khai thác dầu khí của chính quyền Tổng thống Biden.
Trái lại, kế hoạch trên được ngành năng lượng Mỹ ngợi ca là một bước đi đúng hướng.
"Để thực sự giải phóng năng lượng của Mỹ, chính quyền Tổng thống Biden nên tiếp tục triển khai các hoạt động cho thuê đất theo Đạo luật Cho thuê khoáng sản, cấp giấy phép nhanh hơn và đưa ra các quy định nhất quán", bà Anne Bradbury, người đứng đầu Hội đồng Thăm dò & Khai thác Mỹ, khuyến nghị. Hội đồng Thăm dò & Khai thác Mỹ là sân chơi thu hút sự tham gia của nhiều "ông lớn" ngành dầu mỏ như ConocoPhillips, Pioneer Natural Resources và Chesapeake Energy.
