Một năm trước đây, sự xuất hiện của đại dịch Covid-19 đã đè bẹp các nền kinh tế trên toàn thế giới và khiến chi phí hàng hóa giảm mạnh và thậm chí đẩy giá của một thùng dầu ở Mỹ xuống dưới 0. Trong khi hiện tại, giá cả hàng hoá đang tiếp tục tăng mạnh.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã rất đau đầu khi khẳng định mức tăng giá hiện tại không phải là dài hạn và chưa ngưng hành động kích thích tài chính khổng lồ đã đưa ra vào năm ngoái để chống lại sự sụp đổ của kinh tế do ảnh hưởng của đại dịch.
Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư đã không tin vào lời trấn an của Fed khi giá hàng hoá liên tục tăng mạnh.
Một đợt lạm phát kéo dài có thể cản trở quá trình phục hồi sau đại dịch, có thể buộc Fed và các ngân hàng trung ương khác nhau phải sớm thắt chặt chính sách tiền tệ. Điều này sẽ là một trong những mối đe dọa với thị trường cổ phiếu toàn cầu vì đã tăng mạnh lên mức cao nhất mọi thời đại do môi trường lãi suất thấp.
Chỉ số Nasdaq Composite với cổ phiếu công nghệ chiếm trọng số đã giảm theo sau thông tin lạm phát được công bố trong tuần này.
Leaviss, người đứng đầu bộ phận thu nhập công khai tại M&G Investments cho biết: “Đó chỉ là một mức thông tin, nhưng chắc chắn đó là lỗ hổng chính cho thấy lạm phát đang ảnh hưởng đến khách hàng. Đó là hình ảnh phản chiếu của nơi chúng ta đã ở trong quá khứ và tất cả chúng ta đều biết có những gián đoạn từ nguồn cung cấp”.
Giá các mặt hàng quan trọng đối với hệ thống tài chính toàn cầu cùng với đồng và quặng sắt đã tăng vọt. Sự khan hiếm chip bán dẫn đã cản trở việc sản xuất xe mới trên toàn thế giới, khiến những khách hàng quen phải săn lùng các lựa chọn thay thế.
Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, chi phí cho ô tô đã qua sử dụng tăng 10% so với tháng trước vào tháng 4, chi phí nhà ở đã tăng chóng mặt, cùng với chi phí gỗ xẻ. Tình trạng khan hiếm nhân viên đáng kinh ngạc cũng đã xuất hiện ở một số quốc gia.
“Nó không chỉ đơn giản là dầu. Nó không chỉ đơn giản là đồng. Đó là gỗ. Tất cả những điều này chung quy lại khiến tôi cho rằng lạm phát có thể có thêm đường để đi”, Sonal Desai, Giám đốc đầu tư Franklin Templeton cho biết.
 |
| Tỷ lệ lạm phát kỳ vọng bình quân ở Mỹ tăng mạnh (Nguồn: Bloomberg) |
Kể từ khi cựu Chủ tịch Fed Paul Volcker tăng lãi suất của Mỹ lên mức 20%/năm trong đầu những năm 90, việc kiểm soát lạm phát đã được thêu dệt sâu vào tư tưởng của những người đứng đầu ngân hàng trung ương thế giới.
Với các khuôn khổ nhắm vào mục tiêu lạm phát, các nhà hoạch định chính sách có xu hướng hành xử nhanh chóng bằng cách tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát.
Điều đó đã đúng trong những năm sau khủng hoảng tiền tệ trên toàn thế giới 2008-2009: Jean-Claude Trichet, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) vào năm 2011 và Janet Yellen, Chủ tịch của Fed vào năm 2015 đều tăng lãi suất để hạn chế đà tăng của giá hàng hoá.
Jemore Powell đã đưa Fed đi theo một con đường khác biệt, mà đỉnh điểm là sự thay đổi vào tháng 8/2020 trong khuôn khổ phạm vi để chấp nhận rõ ràng các khoảng thời gian lạm phát cao hơn khi nhận ra rằng sự thắt chặt không kịp thời của tổ chức tài chính trung ương trước đây cùng với thắt lưng buộc bụng tài khóa đã kéo dài phục hồi sớm hơn.
Mark Dowding, Giám đốc đầu tư tại BlueBay Asset Administration cho biết: “Các ngân hàng trung ương dường như đã từ bỏ chiến lược ưu tiên đối phó với lạm phát. Thay vào đó, các nhà hoạch định chính sách dường như đang cổ vũ nó từ bên lề.”
Thống đốc Fed, Lael Brainard đã thúc giục sự kiên trì đối mặt với lạm phát 'tăng đột biến nhất thời', trong khi các nhà hoạch định chính sách của ECB cùng với nhà kinh tế học người Đức Isabel Schnabel đã bác bỏ các quan điểm tăng trong ngắn hạn.
Rất ít người cho rằng chính sách tiền tệ mở rộng này sẽ làm tăng lạm phát, đặc biệt là với các xung động giảm phát tương ứng với nhân khẩu học già hóa và sự đổi mới công nghệ đang diễn ra. Nhưng với góc nhìn một cách tương đối, cách các chính phủ ứng phó với thảm họa này đã mang tính biến đổi khi các gói hỗ trợ cho vay đã bùng nổ khắp các nước phát triển và các vòi chi tiêu vẫn mở.
Mỹ là quốc gia mạnh tay nhất trong việc đưa ra các gói kích thích với chương trình 1.900 tỷ USD của tổng thống Joe Biden được ban hành vào tháng 3/2021 và cam kết đầu tư thêm 4.000 tỷ USD vào cơ sở hạ tầng và internet an sinh xã hội trong hơn một thập kỷ nếu như ông có thể nhận được đủ sự trợ giúp của quốc hội. Ngay cả khu vực đồng euro thận trọng hơn về mặt tài chính cũng đã bổ quỹ khôi phục sau đại dịch 750 tỷ euro.
