Mù mờ như thông tin địa ốc

Luật đã quy định rõ…

Điều 6, Luật Kinh doanh Bất động sản 2014 quy định: “1. Doanh nghiệp kinh doanh bất động sản có trách nhiệm công khai thông tin về bất động sản theo các hình thức sau đây: a) Tại trang thông tin điện tử của doanh nghiệp kinh doanh bất động sản; b) Tại trụ sở Ban Quản lý dự án đối với các dự án đầu tư kinh doanh bất động sản; c) Tại sàn giao dịch bất động sản đối với trường hợp kinh doanh qua sàn giao dịch bất động sản.

2. Nội dung thông tin về bất động sản bao gồm: a) Loại bất động sản; b) Vị trí bất động sản; c) Thông tin về quy hoạch có liên quan đến bất động sản; d) Quy mô của bất động sản; đ) Đặc điểm, tính chất, công năng sử dụng, chất lượng của bất động sản; thông tin về từng loại mục đích sử dụng và phần diện tích sử dụng chung đối với bất động sản là tòa nhà hỗn hợp nhiều mục đích sử dụng, nhà chung cư; e) Thực trạng các công trình hạ tầng, dịch vụ liên quan đến bất động sản; g) Hồ sơ, giấy tờ về quyền sở hữu nhà, công trình xây dựng, quyền sử dụng đất và giấy tờ có liên quan đến việc đầu tư xây dựng bất động sản; hợp đồng bảo lãnh, văn bản cho phép bán, cho thuê mua của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai; h) Các hạn chế về quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản (nếu có); i) Giá bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, cho thuê mua bất động sản”.

Tại khoản 3, Điều 8 luật này cũng nêu rõ các hành vi bị cấm: “Không công khai hoặc công khai không đầy đủ, trung thực thông tin về bất động sản”.

Ngoài ra, Điều 78, Luật Kinh doanh bất động sản 2014 cũng nêu rõ trách nhiệm của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương như: “Ban hành, công khai và tổ chức triển khai kế hoạch thực hiện các dự án bất động sản. Xây dựng hệ thống thông tin về thị trường bất động sản, xây dựng và công bố các chỉ số đánh giá thị trường bất động sản trên phạm vi địa bàn”.

… nhưng không thực hiện

Dù quy định của Luật đã rõ ràng, nhưng trên thực tế, sau gần 5 năm triển khai Luật Kinh doanh bất động sản, tính thực thi với các quy định này rất thấp.

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản, luật sư Trần Đức Phượng (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết, thời gian qua, thị trường bất động sản liên tục đón nhận những thông tin không tốt, đã tạo nên tâm lý bất an cho người mua nhà, từ đó ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của thị trường, niềm tin vào pháp luật giảm sút và gây nên sự bất ổn trong xã hội.

Theo ông Phượng, một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng trên là việc hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, việc thực thi pháp luật, sự quản lý của cơ quan nhà nước còn lỏng lẻo, chưa nghiêm, thiếu thông tin các dự án địa ốc.

Theo khảo sát của phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản, trên địa bàn Hà Nội, hầu hết các dự án đã và đang triển khai thi công đều có vi phạm về việc công khai, minh bạch thông tin dự án. Từ việc quy hoạch sử dụng đất, đấu thầu, đấu giá, đến mật độ xây dựng, các hồ sơ liên quan đến dự án… gần như không được các chủ đầu tư và UBND địa phương sở tại công khai minh bạch với nhân dân.

Nhiều dự án không có thông tin về dự án.

Đặc biệt, với các dự án địa ốc sử dụng đất động nhưng không thông qua đấu giá, đấu thầu, mà chủ doanh nghiệp tự liên minh liên kết, lập hồ sơ báo cáo các cấp chính quyền thẩm duyệt dự án gây thất thoát lớn cho ngân sách nhà nước.

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản, tại khu vực quận Long Biên (Hà Nội) xuất hiện không ít dự án không rõ nguồn gốc, không công khai minh bạch thông tin về dự án, được xây dựng tràn lan. Có người mua đã may mắn thông qua các kênh khác nhau đã phát hiện thời gian sử dụng đất của một dự án đầu phố Hoàng Như Tiếp chỉ được 50 năm mà không phải là vĩnh viễn, nên không xuống tiền.

Chia sẻ với Báo Đầu tư Bất động sản, bà Thu, ngụ phường Bồ Đề, quận Long Biên, có thâm niên cả chục năm làm “cò” đất ở khu vực này cho biết, đa số các dự án hiện tại do người nơi khác đến mua, họ không hiểu hết về nguồn gốc đất, cũng như đặc điểm tình hình từng dự án, nhất là những dự án từ đất nông nghiệp, đất quốc phòng được phân lô xây dựng, nhưng không thấy công bố bản vẽ, thiết kế, tên dự án hay chủ đầu tư...

“Chỉ người địa phương chúng tôi biết rủi ro, nên ít người mua các dự án kiểu như vậy”, bà Thu nói.

Hay tại dự án nhà ở xã hội IEC Tứ Hiệp, Thanh Trì (Hà Nội) do Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và cơ điện IEC làm chủ đầu tư, được các sản môi giới bất động sản như Lạc Việt Land, Thăng Long Land… quảng cáo, môi giới bán sản phẩm và thu tiền phí dịch vụ cả trăm triệu đồng như nhà ở thương mại.

Một số khách hàng và thậm chí phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản đã thử nhiều cách, nhưng không thể tiếp cận đầu đủ thông tin về dự án nêu trên.

Thậm chí, chúng tôi đã liên hệ làm việc với Sở Xây dựng Hà Nội, sau nhiều lần đến làm việc, được đại diện sở này “giới thiệu” đến các phòng ban, nhưng câu hỏi “Các môi giới quảng cáo bán hàng tại dự án này có đúng quy định?” vẫn không được trả lời.

Việc nhé tránh câu hỏi dường như rất đơn giản với đơn vị quản lý này của Sở Xây dựng Hà Nội là rất khó hiểu và chưa đúng với quy định của Luật Phòng chống tham nhũng.

Cụ thể, khoản 2, Điều 15, Luật Phòng chống tham nhũng quy định, trường hợp báo chí đăng tải thông tin về vi phạm pháp luật và có yêu cầu trả lời các vấn đề liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ được giao thì cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền phải giải trình và công khai nội dung giải trình trên báo chí theo quy định của pháp luật.

“Nói chung, việc quản lý của chúng ta không minh bạch. Ngay như UBND cấp tỉnh không công bố thông tin dự án địa ốc, nên các doanh nghiệp cũng không”, luật sư Phượng nói và cho biết, khi doanh nghiệp không công khai thông tin dự án bất động sản thì sẽ bị xử phạt vi phạm, nhưng UBND cấp tỉnh không công khai minh bạch dự án, thì chưa thấy Chủ tịch UBND cấp tỉnh nào bị xử lý. Nếu muốn công khai, minh bạch thông tin dự án bất động sản, thì chính quyền cần phải thực hiện nghiêm túc trước.

“Ngoài ra, việc này cũng có trách nhiệm của Bộ Xây dựng. Câu hỏi đặt ra là bộ đã thanh, kiểm tra dự án chưa? Bộ cho biết bỏ mấy chục tỷ đồng làm hệ thống thông tin, báo cáo bất động sản, nhưng làm xong lại 'bỏ tủ' thì cũng như không. Mặt khác, cần phải đặt ra câu hỏi, khi luật đã quy định nhưng không thực hiện, ai sẽ là người chịu trách nhiệm, xử lý đến đâu, những ai trong việc không công khai minh bạch thông tin dự án bất động sản?”, luật sư Phượng nhất mạnh.