Khi các nhà kinh tế nói về lãi suất, họ gọi những người ủng hộ lãi suất thấp hơn là bồ câu, còn những người quan tâm đến chi phí đi vay cao hơn là diều hâu.
Các nhà phân tích ở London (Anh) đã vẽ sơ đồ về 9 thành viên Ủy ban Chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Anh, biểu thị có bao nhiêu con chim trong mỗi cuộc họp. Tại cuộc họp gần đây nhất, có 2 người theo phe “diều hâu”, 1 người theo phe bồ câu. Hai con diều hâu đấu với một con bồ câu. Phần còn lại của Ủy ban bỏ phiếu giữ nguyên lãi suất. Tuy nhiên, phe diều hâu lần này bỏ phiếu không tăng lãi suất, mà để chúng ở trạng thái chờ. Thế là bức tranh không còn diều hâu, mà chỉ có bồ câu.
Tại Mỹ, Fed thông báo rằng, họ sẽ giữ lãi suất ổn định sau cuộc họp ngày 19 - 20/3/2024. Đây là lần thứ 6 trong 7 cuộc họp gần đây, Fed giữ nguyên lãi suất chính sách 5,25 - 5,5%/năm, mặc dù cơ quan này trước đó đã tăng lãi suất tổng cộng 11 lần nhằm kiềm chế lạm phát.
Quyết định của Fed được đưa ra khi lạm phát tháng 2/2024 ở mức 3,2% so với cùng kỳ năm 2023, hạ nhiệt đáng kể từ mức cao nhất trong nhiều thập kỷ là hơn 9% vào giữa năm 2022. Lần cuối cùng Fed tăng lãi suất là tại cuộc họp tháng 7/2023. Với một lần tăng lãi suất trong 7 cuộc họp vừa qua và tuyên bố của Fed vào tháng 12/2023 về dự kiến giảm lãi suất trong năm 2024, người tiêu dùng có thể kỳ vọng lãi suất sẽ giảm kể từ giữa năm nay.
Việc Fed giữ nguyên lãi suất trong nhiều tháng đồng nghĩa với việc đa số ngân hàng tạm dừng việc thay đổi lãi suất trên tài khoản tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi và tài khoản thị trường tiền tệ. Lợi nhuận từ tài khoản tiết kiệm dự kiến sẽ ổn định cho đến khi việc cắt giảm lãi suất của Fed đến gần.
Về lãi suất thế chấp, vốn phụ thuộc vào lãi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm, nên với việc lãi suất trái phiếu tăng trở lại kể từ đầu năm 2024, loại lãi suất này tăng theo.
Lạm phát dai dẳng và thời gian biểu không chắc chắn về lãi suất thấp hơn đã đẩy lãi suất thế chấp lên trên mức 7%/năm trong những tuần gần đây. Tỷ lệ thế chấp vẫn cao hơn nhiều so với cách đây vài năm, trong khi giá nhà đất tăng nhanh đang tạo ra khó khăn kép cho những người mua nhà tiềm năng, khiến thị trường nhà đất bắt đầu chững lại.
Với nhà đầu tư cổ phiếu, lãi suất thấp khiến cổ phiếu trở thành khoản đầu tư hấp dẫn hơn khi so sánh với kênh gửi tiết kiệm, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế hồi phục, lợi nhuận doanh nghiệp tăng lên. Các trái phiếu đang lưu hành cũng hấp dẫn, vì loại tài sản có lãi suất cố định này có mối quan hệ ngược chiều với xu hướng lãi suất trên thị trường.
Đối với bên đi vay, theo Công ty dịch vụ tài chính Bankrate, lãi suất trung bình cho các khoản vay cá nhân là 12,1%/năm tính đến ngày 13/3/2024, nhưng những người vay có tín dụng tốt hơn có thể tiếp cận được mức lãi suất thấp hơn. Bên cạnh những người đi vay mới này, bất kỳ ai mắc nợ lãi suất thả nổi đều thở phào nhẹ nhõm trước quyết định ngừng tăng lãi suất của Fed, chứ chưa nói đến việc cơ quan này sẽ đảo ngược chính sách tiền tệ.
Với khoản nợ quốc gia vượt quá 34.000 tỷ USD, việc ngừng tăng lãi suất của Fed giúp giảm áp lực chi phí đi vay của Chính phủ Mỹ khi đảo nợ và vay tiền mới. Chừng nào lạm phát còn cao hơn lãi suất thì Chính phủ vẫn tận dụng lạm phát để trả các khoản nợ trước đây bằng đồng USD ít giá trị hơn. Tất nhiên, đó là một triển vọng hấp dẫn đối với Chính phủ, nhưng không phải đối với những người mua nợ của Chính phủ. Giờ đây, với lãi suất cao hơn lạm phát, tình thế đã đảo chiều và Chính phủ đang trả nợ bằng đồng USD đắt đỏ hơn.
Với việc năm 2024 là năm bầu cử, khoản nợ gia tăng và chi phí vận chuyển cao có thể ảnh hưởng đến triển vọng tái đắc cử của Tổng thống Joe Biden trong cuộc tái đấu dự kiến với cựu Tổng thống Donald Trump.
