Đọc vị ẩn ý thông tin
“Thú thực là trong tình hình thế này, điều tôi sợ nhất là việc cuối năm lại nổ ra một vài vụ việc lớn, hoặc các ‘tay to’ sẽ ra tin để bơm chỗ nọ, đè chỗ kia. Những điều này là rất khủng khiếp với nhà đầu tư cá nhân vì vốn mỏng, khả năng đọc vị chiêu trò hạn chế, nhiều khi hành động muộn màng hoặc sai lệch”, nhà đầu tư Hồ Đắc giãi bày.
Có cùng mối lo, chị Thanh Nga - một nhà đầu tư ở Hà Nội cho biết: “Anh em chứng sĩ vẫn bảo nhau ‘cổ không lái như gái không chồng’ và chúng tôi nhiều khi cũng biết đó là thực tế khó chối cãi, thậm chí không ít lần được hưởng lợi vì... ‘cổ có lái’. Thế nhưng, với những người tay ngang, tham gia đầu tư chứng khoán với mong muốn kiếm lợi nhuận cao hơn lãi suất ngân hàng một chút, sự am hiểu thị trường, kinh nghiệm đầu tư và thời gian cho lĩnh vực này đều có hạn thì việc lọc tin để đoán xu hướng không hề dễ dàng”.
Xung quanh câu chuyện này, bà Nguyễn Ngọc Linh, Giám đốc Tự doanh, Công ty Chứng khoán DNSE phân tích, để xác định mức độ tác động đến thị giá cổ phiếu, trước hết cần phân loại thông tin là định kỳ hay bất thường.
Thông tin định kỳ là những thông tin công bố theo một tần suất, thời điểm… nhất định, chẳng hạn kết quả kinh doanh hàng tháng, hàng quý của ngành, của doanh nghiệp hay cập nhật vĩ mô hàng tháng. Mấu chốt để loại thông tin này tác động đến giá cổ phiếu là dựa trên thực tế và kỳ vọng của nhà đầu tư, nếu thông tin đưa ra vượt kỳ vọng sẽ tác động tích cực đến giá cổ phiếu và ngược lại.
“Ví dụ, một doanh nghiệp có tốc độ tăng trưởng trung bình mỗi quý từ 10-20% thì thông tin về kết quả kinh doanh mới nhất đạt 40-50% trở lên có thể xem là vượt kỳ vọng của nhà đầu tư và sẽ tác động mạnh đến giá cổ phiếu. Ngược lại, trong bối cảnh hoạt động của ngành được cải thiện, nhưng kết quả kinh doanh của doanh nghiệp lại kém khả quan sẽ ảnh hướng xấu đến giá cổ phiếu”, bà Linh nói.
Loại thông tin thứ hai là thông tin bất thường, theo bà Linh, những thông tin này thường tác động đến giá cổ phiếu khi chúng ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Chẳng hạn, thông tin về giá đường tăng mạnh sẽ giúp cho đầu ra của ngành đường có giá bán cao hơn, từ đó tác động đến lợi nhuận và giá cổ phiếu của doanh nghiệp trong ngành. Do vậy, yếu tố tiên quyết là phải nắm rõ mô hình kinh doanh, các yếu tố đầu vào, đầu ra, các mảng hoạt động… của doanh nghiệp để từ đó đánh giá được tác động thực của thông tin.
Còn bà Trần Khánh Hiền, Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Chứng khoán MB (MBS) cho rằng, nếu loại trừ các thông tin trung tính thì có thể phân loại thông tin thành “tin tích cực” hỗ trợ cho giá cổ phiếu và “tin bất lợi” ảnh hưởng đến giá cổ phiếu, nhưng vấn đề là không dễ phân biệt 2 loại thông tin. Bởi lẽ, cùng một thông tin có thể tác động tích cực đến cổ phiếu này, song lại là tin không tốt đối với cổ phiếu khác. Trên thực tế, không ít lần thị trường (cả trong nước lẫn thế giới) chứng kiến việc số đông nhà đầu tư có phản ứng vội vàng do phân tích thông tin chưa đầy đủ, tác động sai lệch đến giá cổ phiếu/chỉ số chứng khoán.
“Vì vậy, nhà đầu tư cần tỉnh táo trước mọi thông tin, theo dõi các thông tin chính thống, tránh các tin đồn và thông tin chưa được kiểm chứng”, bà Hiền nhấn mạnh.
Theo bà Trần Thị Lan Anh, Trưởng phòng Tư vấn, Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam, không có công thức chung cho các loại thông tin, cho nên nhà đầu tư cần ưu tiên hàng đầu cho yếu tố “điều kiện thị trường”, nếu là “uptrend” (xu hướng tăng) thì dù tin xấu có ra thì giá cổ phiếu cũng chỉ điều chỉnh nhanh chóng rồi sẽ đi lên tiếp và ngược lại, nếu là “downtrend” (xu hướng giảm) thì dù tin tốt được tung ra cũng không mang đến nhiều tác động tích cực cho giá cổ phiếu.
“Với mỗi thông tin khi được đưa ra thị trường thì mỗi nhà đầu tư sẽ có cách đánh giá khác nhau, tùy vào bối cảnh thị trường lúc đó. Chẳng hạn, khi thị trường ở trong uptrend mà có tin xấu ra thì thường được cho là nhằm mục đích ‘gom hàng’, còn nếu trong downtrend mà có tin tốt ra là để ‘xả hàng’. Giá cổ phiếu hiển thị trên bảng điện tử luôn chạy theo kỳ vọng và hầu hết phản ánh trước tin tức tương lai. Tin tức đã ra đó là quá khứ và mua bán chứng khoán là mua bán kỳ vọng của các nhà đầu tư”, bà Lan Anh phân tích.
Lọc tin thế nào?
Với các nhà đầu tư cá nhân, quan trọng nhất là tự mình phân tích tình hình, kiểm tra đa kênh, kiểm tra chéo qua các nguồn uy tín để xác nhận tính chính xác của thông tin.
Theo chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh, với các nhà đầu tư cá nhân, quan trọng nhất là tự mình phân tích tình hình, kiểm tra đa kênh, kiểm tra chéo qua các nguồn uy tín để xác nhận tính chính xác của thông tin. Đặc biệt, với các lĩnh vực đòi hỏi khả năng phân tích như cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp…, nhà đầu tư cần hoàn thiện kỹ năng phân tích để nhận diện cổ phiếu tiềm năng, bên cạnh những khả năng khác như lọc tin.
“Chẳng hạn, với trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ, điều kiện để được tham gia là phải thỏa mãn các tiêu chí của nhà đầu tư chuyên nghiệp. Rào cản kỹ thuật này nhằm hạn chế các rủi ro cho nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm. Do vậy, nhà đầu tư cần triệt để tuân thủ, tránh vì quá yêu thích đầu tư mà ‘xé rào’ (tìm mọi cách để được đầu tư dù chưa đủ chuẩn nhà đầu tư chuyên nghiệp - PV), bởi như vậy sẽ rất rủi ro”, ông Thịnh nói và cho biết thêm, hiện nay, nhiều nhà đầu tư tham gia các hội nhóm đầu tư chứng khoán, song cần sàng lọc thông tin, tránh bị lôi kéo và trở thành nạn nhân. Thực tế thị trường cho thấy, nhiều trường hợp sau khi ra tin theo ý đồ, các “cá mập” đã thực hiện các hành vi mua khống/bán khống và bị xử lý. Do đó, việc tham gia hội nhóm hay tìm hiểu thông tin trên mạng xã hội đều cần cảnh giác, tránh bị “thao túng tâm lý” dẫn đến quyết định sai lầm.
“Trên hết, nhà đầu tư phải tự bảo vệ mình, hoàn thiện kỹ năng phân tích doanh nghiệp, đánh giá các tác động của vĩ mô, ngành hàng... Với các thông tin phi chính thống, cần cẩn trọng và tránh chạy theo đám đông. Đầu tư dài hạn không chỉ nhìn vào tin tức, mà phải biết phân tích doanh nghiệp”, ông Thịnh nhấn mạnh.
Còn theo bà Nguyễn Ngọc Linh, để có thể “lọc” tin một cách hiệu quả, từ đó nhìn nhận đúng vấn đề, có một số lưu ý sau: Không đọc tin từ những nguồn không chính thống, thiếu tin cậy như các trang báo lá cải, các diễn đàn, hội nhóm mang tính chất hô hào; chủ động đưa ra góc nhìn cá nhân và hạn chế dựa vào quan điểm của người khác và cuối cùng, quan trọng nhất là nhà đầu tư phải không ngừng tích lũy kiến thức, kinh nghiệm để có thể đánh giá thông tin một cách chuẩn xác.
