Là nhà xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, Ấn Độ đã cấm xuất khẩu gạo tấm và áp thuế 20% đối với xuất khẩu nhiều loại gạo khác vào thứ Năm (8/9) khi nước này cố gắng tăng nguồn cung trong nước và làm dịu giá sau khi lượng mưa gió mùa dưới mức trung bình đã hạn chế việc trồng trọt.
Gạo là mặt hàng mới nhất trong chuỗi các mặt hàng bị hạn chế xuất khẩu trong năm nay do các chính phủ phải vật lộn để tăng nguồn cung và chống lạm phát trong bối cảnh gián đoạn thương mại do ảnh hưởng của xung đột Nga-Ukraine. Giá gạo ở châu Á đã tăng 5% kể từ thông báo cấm xuất khẩu của Ấn Độ và dự kiến sẽ tăng hơn nữa trong tuần này, khiến người mua và người bán đứng ngoài cuộc.
Himanshu Agarwal, Giám đốc điều hành tại Satyam Balajee, nhà xuất khẩu gạo lớn nhất Ấn Độ cho biết: "Hoạt động giao dịch gạo bị tê liệt trên khắp châu Á. Các công ty kinh doanh hàng hoá không muốn cam kết bất cứ điều gì một cách vội vàng. Ấn Độ chiếm hơn 40% các lô hàng toàn cầu. Vì vậy, không ai chắc chắn giá sẽ tăng bao nhiêu trong những tháng tới”.
Gạo là lương thực chính của hơn 3 tỷ dân và khi Ấn Độ cấm xuất khẩu vào năm 2007, giá toàn cầu đã tăng lên mức cao kỷ lục khoảng 1.000 USD/tấn.
Xuất khẩu gạo của Ấn Độ đạt kỷ lục 21,5 triệu tấn vào năm 2021, nhiều hơn tổng lượng xuất khẩu của bốn nhà xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới tiếp theo: Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Mỹ.
Việc vận chuyển gạo đã ngừng tại các cảng của Ấn Độ và gần 1 triệu tấn gạo đang bị mắc kẹt ở các cảng do người mua từ chối trả mức thuế xuất khẩu 20% mới của chính phủ khiến giá cao hơn giá hợp đồng đã thỏa thuận.
“Mặc dù có một số người mua sẵn sàng trả giá cao hơn cho các hợp đồng mới, nhưng các chủ hàng hiện đang phân loại các hợp đồng đang chờ xử lý”, Nitin Gupta, Phó chủ tịch phụ trách kinh doanh gạo của Tập đoàn nông sản Olam tại Ấn Độ cho biết.
Khi các nhà xuất khẩu Ấn Độ ngừng ký hợp đồng mới, người mua đang cố gắng đảm bảo nguồn cung từ Thái Lan, Việt Nam và Myanmar, những nước này đã tăng giá gạo trắng 5% tấm lên khoảng 20 USD/tấn trong 4 ngày qua.
“Chúng tôi kỳ vọng giá sẽ tăng hơn nữa trong những tuần tới”, một đại lý gạo tại Thành phố Hồ Chí Minh (Việt Nam) cho biết.
Các đại lý gạo tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, gạo 5% tấm của Việt Nam được chào ở mức 410 USD/tấn vào thứ Hai (12/9), tăng từ 390-393 USD/tấn vào tuần trước.
Trung Quốc, Philippines, Bangladesh và các nước châu Phi như Senegal, Benin, Nigeria và Ghana nằm trong số các nhà nhập khẩu gạo cấp phổ thông hàng đầu, trong khi Iran, Iraq và Ả Rập Xê Út nhập khẩu gạo basmati cao cấp.
Sự gián đoạn nguồn cung do đại dịch Covid-19 và gần đây là xung đột Nga-Ukraine đã đẩy giá ngũ cốc lên cao, nhưng gạo phần lớn đã đi ngược xu hướng do mùa màng bội thu và lượng tồn kho dồi dào tại các nhà xuất khẩu trong hai năm qua.
Tuy nhiên, nhiều người mua hiện đang lo ngại động thái của Ấn Độ có thể làm tăng giá gạo và khiến mặt hàng chủ lực như lúa mì và ngô trở nên đắt đỏ.
