Lập lại trật tự quy hoạch, ý kiến từ Nghị trường

Lâu nay, dư luận phản ánh tình trạng tồn tại nhiều loại quy hoạch, địa phương nào cũng có quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội của tỉnh, của huyện, quy hoạch các địa phương, quy hoạch sản phẩm, quy hoạch đô thị, nông thôn.

Các quy hoạch này chồng chéo, xung đột nhau, gây khó khăn rất lớn cho việc quản lý và thực hiện quy hoạch, đồng thời gây tốn kém cho ngân sách. Chưa kể, tuổi thọ của quy hoạch rất ngắn, vừa phê duyệt đã phải tính đến việc điều chỉnh cho phù hợp với thực tế.

Bởi thế, nhiều đại biểu Quốc hội và dư luận người dân đều đồng tình ủng hộ ban hành Luật Quy hoạch. Dự thảo Luật Quy hoạch hiện đang được trình Quốc hội và dự kiến ngày 24/11 tới đây, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua dự luật này.

Trước khi bản dự thảo cuối cùng được trình để Quốc hội bấm nút thông qua, có một số vấn đề được các đại biểu Quốc hội góp ý, nhằm mục đích sau khi được ban hành, Luật có tính khả thi cao, có tác động tích cực đến hoạt động lập và quản lý quy hoạch cũng như đối với các doanh nghiệp, người dân.

Là Phó hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế quốc dân, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) có khá nhiều kinh nghiệm thực tiễn tư vấn lập quy hoạch. Theo đại biểu Cường, hiện trạng thực tế hiện nay là việc triển khai lập quy hoạch thường khá dài. Ngay tại Hà Nội, quy hoạch chung Hà Nội đã được phê duyệt từ năm 2011, nhưng đến nay còn rất nhiều huyện chưa có quy hoạch của tuyến huyện.

“Như vậy, khi chúng ta vừa lập xong quy hoạch địa bàn cấp dưới thì đã đến kỳ điều chỉnh quy hoạch cấp trên (sau 5 năm theo quy định của dự thảo). Khi đó, quy hoạch cấp dưới sẽ thiếu căn cứ vì không còn quy hoạch cấp trên để làm căn cứ tiến hành đầu tư”, đại biểu Hoàng Văn Cường nhận xét.

Để tránh tình trạng quy hoạch có nhưng không có căn cứ để thực hiện, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, phải tích hợp ngay trong quá trình lập quy hoạch các cấp. Khi lập dự thảo quy hoạch thì phải lập dự thảo quy hoạch quốc gia, rồi lập dự thảo quy hoạch ngành, dự thảo quy hoạch vùng và dự thảo quy hoạch tỉnh, thành phố. Khi điều chỉnh cũng đề xuất điều chỉnh đồng bộ như vậy. Và khi phê duyệt, cũng phê duyệt cả cụm. Thay vì chờ lập quy hoạch, phê duyệt quy hoạch từng cấp xong rồi mới lập quy hoạch cấp dưới.

“Nếu chúng ta tiến hành đồng thời như vậy, tôi nghĩ trong khoảng thời gian từ 2 - 3 năm là có thể hoàn thành toàn bộ hệ thống quy hoạch và tích hợp được tất cả nội dung vào đồng bộ với nhau”, đại biểu Cường nói và nhận định thêm, nếu việc lập quy hoạch được tích hợp như vậy, chắc chắn sẽ giảm thiểu các trường hợp quy hoạch chờ quy hoạch và dẫn đến tình trạng quy hoạch treo.

Một số ý kiến đại biểu khác đề nghị tách bạch hai nội dung thời hạn và tầm nhìn của quy hoạch, nhất là tính pháp lý của quy hoạch và pháp lý của tầm nhìn. Quy định hiện hành không làm rõ vấn đề này, có quy hoạch thì phần thời hạn quy hoạch và tầm nhìn được gộp lại, hai giai đoạn đó coi như là phân kỳ của kế hoạch. Do vậy, các mục tiêu, các cân đối đều có tính pháp lý để làm căn cứ xây dựng chính sách, cơ chế và điều hành nền kinh tế giống nhau, từ đó dẫn đến không đảm bảo tính pháp lý, sự thống nhất giữa quy hoạch các địa phương.

Cũng theo ý kiến đại biểu, tầm nhìn của quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng là 20 năm, nhưng tầm nhìn của quy hoạch kết cấu hạ tầng là 30 - 50 năm, cần cân nhắc có phù hợp không? Quy hoạch kết cấu hạ tầng là một bộ phận của quy hoạch vùng, quy hoạch quốc gia mà có thời gian dài gấp đôi quy hoạch quốc gia thì tầm nhìn xa hơn đó dựa vào căn cứ nào?

Một kiến nghị khác từ đại biểu Hoàng Văn Cường là căn cứ lập quy hoạch. Dự thảo Luật quy định 3 căn cứ lập quy hoạch: Căn cứ vào chiến lược, căn cứ vào quy hoạch của các bậc cao hơn và quy hoạch trước. Đại biểu Cường đồng tình với 3 căn cứ này nhưng đề xuất thêm 2 căn cứ mới.

Thứ nhất là nguồn lực phát triển. Quy hoạch là việc phân bổ các nguồn lực phát triển, do đó phải căn cứ vào các nguồn lực phát triển. Đây là căn cứ quan trọng nhất.

Thứ hai là việc khai thác các nguồn lực phát triển phải phù hợp với xu thế phát triển của các nước trong khu vực và trên thế giới cũng như dự báo sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật. Do đó, đại biểu Cường đề nghị phải có căn cứ thứ hai là căn cứ vào xu thế phát triển của các nước trong khu vực và trên thế giới, cũng như xu thế của tiến bộ của khoa học kỹ thuật để định hướng khai thác các nguồn lực phù hợp nhất.