Giai đoạn 2006 - 2011, mặc dù hoạt động trong môi trường cạnh tranh gay gắt, cộng với tình hình kinh tế thị trường trong và ngoài nước có nhiều biến động, song VRG đã có những bước tăng trưởng bền vừng; duy trì và liên tục mở rộng quy mô đầu tư. Tạo việc làm, thu nhập ổn định cho hơn 114 nghìn lao động, với thu nhập bình quân năm 2011 là 9 triệu đồng/người/tháng… Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, VRG và một số đơn vị thành viên còn để xảy ra khuyết điểm, vi phạm trong công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản.
Đầu tư ngoài ngành: Lỗ + nguy cơ mất vốn
Tính đến 31/1/2011, VRG đã đầu tư ra ngoài nghề kinh doanh chính hơn 2.420 tỷ đồng, chiếm 13,03% vốn điều lệ và chiếm 13,25% tổng vốn đầu tư tài chính, chủ yếu lấy từ nguồn vốn điều lệ do nhà nước đầu tư. Theo TTCP, việc thiếu tính toán, đầu tư dàn trải là một phần nguyên nhân dẫn đến tỷ suất lợi nhuận rất thấp, nhiều khoản đầu tư trong nhiều năm không có lợi nhuận, một số khoản tiềm ẩn nguy cơ mất vốn với giá trị lớn.
Cụ thể, VRG đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng vào các Cty hoạt động trong các lĩnh vực thủy điện, xi măng, kinh doanh khách sạn, thép, chứng khoán… song hầu như trong nhiều năm liên tục không có lợi nhuận được chia. Đơn cử, VRG đầu tư hơn 390 tỷ đồng vào Cty cổ phần đầu tư thủy điện VRG Phú Yên, Cty cổ phần xi măng FICO Tây Ninh, Tổng Cty xây dựng miền Trung nhưng trong 5 năm liên tục (từ 2006 - 2011) không có lợi nhuận được chia. Bên cạnh đó, VRG còn mạnh tay bỏ ra hơn 224 tỷ đồng đầu tư vào Cty cổ phần Thương mại và du lịch Cao su (chủ yếu kinh doanh khách sạn Móng Cái) song chỉ năm 2008 được chia 224 triệu đồng, còn những năm sau đó đều lỗ.
Dùng quỹ phúc lợi đầu tư vào “sân sau” của lãnh đạo
Quá trình thanh tra còn phát hiện, một số lãnh đạo VRG tham gia góp vốn cá nhân, gia đình để sáng lập và lãnh đạo, quản lý, điều hành hoạt động Cty cổ phần chế biến và xuất nhập khẩu thủy sản Đồng Tháp (DSEC). Trong đó, nguyên Chủ tịch HĐQT VRG kiêm luôn chức Chủ tịch HĐQT DSEC; còn Tổng giám đốc Cty cổ phần công nghiệp và xuất nhập khẩu Cao su (gọi tắt Cty XNK Cao su) kiêm Tổng giám đốc DSEC… vi phạm Luật Doanh nghiệp 2005.
Bên cạnh đó, một số Cty “con” của VRG cũng tham gia góp vốn vào DSEC khi chưa được Tập đoàn đồng ý, cá biệt có đơn vị dùng cả quỹ phúc lợi để đầu tư, góp vốn vào Cty “sân sau” của các vị quan chức ngành cao su.
Cơ quan thanh tra đánh giá, việc đầu tư góp vốn và hoạt động kinh doanh của Cty DSEC có nhiều sai phạm, gây thiệt hại lớn cho nhà nước và doanh nghiệp, lỗ liên tục, đến nay mất hết vốn điều lệ khoảng 144 tỷ đồng và dư nợ không có khả năng thanh toán hơn 253 tỷ đồng. Mặt khác, ngoài việc sử dụng nhiều khoản vay sai mục đích, DSEC còn chiếm dụng vốn của Cty XNK Cao su bằng việc ký hợp đồng nhưng không thực hiện. Hiện DSEC còn nợ Cty XNK Cao su gần 199 tỷ đồng cả gốc lẫn lãi nhưng không có khả năng thanh toán.
Đề nghị Bộ Công an vào cuộc
Ngoài ra, TTCP còn chỉ ra những vấn đề tồn tại, vi phạm hoạt động của Cty Tài chính TNHH MTV Cao su Việt Nam; trong hoạt động đầu tư xây dựng, quản lý đất đai của VRG và các đơn vị;… hay trong việc quản lý, thực hiện đầu tư các dự án trồng mới cao su tại Campuchia, gây thiệt hại lớn về kinh tế cho nhà nước và doanh nghiệp.
Đáng lưu ý, việc đầu tư góp vốn thành lập Cty cổ phần Cao su Phú Riềng - Kratie (PRK) để đầu tư trồng cao su tại Campuchia đã xảy ra nhiều sai phạm nghiêm trọng trong nhiều khâu, dẫn đến chất lượng vườn cây thấp, chết nhiều, khả năng thiệt hại có thể lên tới hơn 483 tỷ đồng. Trong khi đó, VRG và chủ đầu tư còn thực hiện vay vốn, bảo lãnh vay vốn ngân hàng và sử dụng sai mục đích gần 1,9 triệu USD chưa thu hồi được.
Cùng với việc đề nghị kiểm điểm trách nhiệm, chấn chỉnh những tồn tại, khuyết điểm tại VRG cùng các đơn vị thành viên và yêu cầu xử lý về kinh tế hơn 8.366 tỷ đồng, TTCP còn đề nghị Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ để điều tra những sai phạm nghiêm trọng, gây hậu quả lớn về kinh tế được phát hiện khi thanh tra. Trong đó có hành vi cố ý làm trái các quy định của nhà nước trong đầu tư, góp vốn vào Cty DSEC và những vi phạm trong thực hiện hợp đồng với Cty XNK Cao su, dẫn đến mất khả năng trả nợ hơn 253 tỷ đồng.
Tại Cty Tài chính TNHH MTV Cao su Việt Nam: đến năm 2011, các cơ quan chức năng đã kiểm tra, kết luận và kiến nghị xử lý nhiều nội dung sai phạm. Trong đó, C46 Bộ Công an đã vào cuộc, đến nay có 9 đối tượng bị khởi tố điều tra, làm rõ những nội dung sai phạm trong công tác huy động và cho vay vốn. Theo TTCP, Cty này không được phép hoạt động Repo (việc thỏa thuận thực hiện mua, bán có kỳ hạn chứng khoán) song vẫn thực hiện nhiều hợp đồng, trị giá hàng chục tỷ đồng. Hiện tổng dư nợ mà Cty này chưa thu được là trên 356 tỷ đồng.
