Air India sở hữu khối tài sản khổng lồ, bao gồm không gian thương mại gần sân bay nhộn nhịp thứ ba thế giới London Heathrow, bất động sản tại Tokyo, Hong Kong và Nairobi, tất cả đều được mua vào thời kỳ huy hoàng của hãng hàng không này, khi họ có đủ tiền để thuê các nghệ sỹ hàng đầu về vẽ tranh trang trí và họa sỹ chủ nghĩa siêu hiện thực Salvador Dali những năm 1960 thiết kế gạt tàn thuốc lá.
Tuy nhiên, “điều bất ngờ” là Air India đang chịu khoản nợ 8 tỷ USD do thua lỗ trong hoạt động kinh doanh hàng không. Hiện tại, bộ máy của Air India bao gồm 5 công ty con và công ty liên kết, cùng lực lượng 27.000 lao động. Dưới sức ép từ các hãng hàng không giá rẻ như IndiGo và SpiceJet Ltd, thị phần tại thị trường nội địa của Air India đã giảm xuống còn 13% so với 35% cách đây 1 thập kỷ.
Air India đã thua lỗ kể từ năm 2007, khi sắp nhập với hãng hàng không nội địa nhà nước Indian Airlines Ltd.
Theo đánh giá của các chuyên gia, việc bán đi một phần thiểu số của doanh nghiệp nhà nước 85 tuổi này đã không phải là một nhiệm vụ dễ dàng, chưa nói tới bán trọn bộ. Trước đó, cách đây 2 thập kỷ, Ấn Độ từng thử kế hoạch bán một phần hãng hàng không này nhưng thất bại trước sự phản đối của các chính trị gia đối lập. Hiện tại, chính phủ của ông Modi đã đưa ra quyết định cuối cùng, nhưng việc tìm được người mua mới là thử thách lớn nhất.
“Việc tìm người mua Air India trọn bộ, với tất cả khối tài sản, công ty con là rất khó khăn. Ai lại muốn chịu trách nhiệm cho các khoản nợ đang chồng chất? Tiền thuế của người dân lâu này đã được đổ vào một tổ chức thiếu khả năng, làm việc không hiệu quả. Đây mới là trách nhiệm nặng nề nhất”, Kanu Gohain, cựu Bộ trưởng Bộ Hàng không dân dụng Ấn Độ cho biết.
Trong khi đó, Jitender Bhargava, cựu giám đốc Air India nhận định, có khả năng nhà đầu tư sẽ bị thu hút bởi các tuyến bay quốc tế của Air India và quyền hạ cánh tại đa số các sân bay toàn cầu, chưa kể đội ngũ kỹ sư và dịch vụ mặt đất tại Công ty. Bên cạnh đó, chính phủ Ấn Độ chắc chắn sẽ có động thái khuyến khích nhà đầu tư tham gia vào thương vụ này.
Thực tế, có một người mua đã tỏ thái độ quan tâm với việc mua lại Air india, tuy nhiên, câu chuyện không được suôn sẻ. Vào ngày 28/6, IndiGo - hãng hàng không thương mại lớn nhất Ấn Độ cho biết, công ty này sẵn sàng mua lại hoạt động tại nước ngoài của Air India, hoặc là toàn bộ hoạt động kinh doanh cả trong và ngoài nước của hãng, đúng vào ngày Chính phủ Ấn Độ chấp thuận việc bán lại Air India.
Tuy nhiên, nhà đầu tư của IndiGo không thích điều này. Cổ phiếu của Công ty đã giảm giá 8% trong 2 ngày sau thông báo này, khiến giá trị thị trường của IndiGo giảm hơn 500 triệu USD.
Để xoa dịu nỗi lo lắng của cổ đông, tỷ phú Rahul Bhatia và Rakesh Gangwal, Chủ tịch IndiGo đã phải tổ chức họp báo vào ngày 6/7 cho biết, hãng hàng không này sẽ sớm tổ chức thêm các chuyến bay dài với chi phí thấp và hoạt động quốc tế của Air India sẽ giúp thúc đẩy nhanh hơn kế hoạch này. Việc mua lại tài sản của Air India giúp IndiGo ngay lập tức có thêm các hành trình bay quốc tế và đội ngũ nhân viên với kinh nghiệm lâu năm, điều mà IndiGo sẽ cần nhiều thời gian để có được.
“Chúng tôi coi hoạt động tại nước ngoài của Air India như một cánh buồm, một trang giấy trắng”, Gangwal cho biết.
Đánh giá về thương vụ này, Robert Mann, giám đốc bộ phận tư vấn hàng không R.W.Mann & Co (New York) cho rằng, mặc dù thị trường hàng không Ấn Độ đầy hứa hẹn trong tương lai, nhưng nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ bởi Air India là “một rắc rối lớn với tính quan liêu cố hữu”. Người mua ngay từ đầu cần thương lượng để có đủ quyền hạn tái cấu trúc, bao gồm cắt giảm nhân sự, thay đổi hoàn toàn việc kiểm soát tài chính.
“Chưa từng có tiền lệ về việc chính phủ hoàn toàn buông tay trong việc kiểm soát, can thiệp vào lĩnh vực hàng không. Hiện tại, chưa có điều gì khiến tôi tin rằng thương vụ này sẽ khác”, Mann cho biết.
