Công cụ chính sách tiền tệ này liên quan đến việc Ngân hàng Trung ương (NHTW) mua bán các giấy tờ có giá nhằm kiểm soát được lượng tiền cung ứng. OMO có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thị trường tiền tệ Việt Nam thông qua cách thức nó vận hành.
Nghiệp vụ thị trường mở của NHTW thường gồm hai loại: mua bán giấy tờ có giá dài hạn và mua bán giấy tờ có giá ngắn hạn. Ở Việt Nam, nghiệp vụ thị trường mở chủ yếu sẽ được thực hiện đối với loại giấy tờ có giá thông qua loại hình đấu thầu.
Trong hoạt động của Ngân hàng nhà nước Việt Nam có 4 loại lãi suất chính được đề cập đó là: Lãi suất trên thị trường mở (Lãi suất OMO), lãi suất tái cấp vốn, lãi suất chiết khấu, lãi suất cơ bản.
Trong đó, lãi suất OMO được hiểu là lãi suất mà Ngân hàng nhà nước đưa ra trong giao dịch bơm vốn cho các thành viên trên thị trường mở. Với tính chất là các giao dịch mua bán giấy tờ có giá ngắn hạn nên lãi suất OMO cao nhất so với lãi suất tái cấp vốn, lãi suất chiết khấu và lãi suất cơ bản.
Lãi suất trên thị trường OMO là lãi suất linh hoạt, do Ngân hàng nhà nước chủ động điều hành linh hoạt thực hiện hiệu quả các công cụ chính sách tiền tệ, kiềm chế lạm phát.
Hoạt động bơm tiền qua OMO được thực hiện sôi nổi khi hệ thống ngân hàng thành viên đối mặt với nhiều khó khăn trong thanh khoản.
Căn cứ quy định tại Khoản 1 Điều 1 Quyết định 11/QĐ-NHNN ngày 06/1/2010 Ngân hàng nhà nước quy định các loại giấy tờ có giá được sử dụng trong các giao dịch nghiệp vụ thị trường mở gồm:
· Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước.
- Trái phiếu Chính phủ: Tín phiếu kho bạc, trái phiếu kho bạc, trái phiếu công trình Trung ương, công trái xây dựng tổ quốc, trái phiếu Chỉnh phủ do Ngân hàng Phát triển Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ chỉ định phát hành.
- Trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh: Trái phiếu do Ngân hàng Phát triển Việt Nam và Ngân hàng Chính sách xã hội phát hành được Chính phủ bảo lãnh thanh toán 100% giá trị gốc, lãi khi đến hạn.
- Trái phiếu Chính quyền địa phương do Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh phát hành.
Thị trường mở là công cụ quan trọng giúp NHTW duy trì sự ổn định tài chính và thực hiện các mục tiêu chính sách tiền tệ.
Đối với thị trường tiền tệ
Nghiệp vụ thị trường mở có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thị trường tiền tệ Việt Nam. Việc bơm hút thanh khoản qua thị trường mở OMO đặc biệt hiệu quả và là chính sách tiền tệ chính được NHTW sử dụng.
Đối với ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng
Nghiệp vụ OMO cũng giúp các tổ chức tín dụng sử dụng hiệu quả hơn những nguồn lực nhàn rỗi. Đồng thời, nó cũng giúp cho các tổ chức tín dụng đa dạng hóa được hoạt động của mình. Bởi lẽ, các tổ chức tín dụng không chỉ thực hiện được các nghiệp vụ kinh doanh truyền thống như hoạt động cho vay, tín dụng, bảo lãnh… mà còn sử dụng nguồn vốn để thực hiện mua bán các loại giấy tờ có giá khác.
Đối với Ngân hàng Trung ương
Thực hiện nghiệp vụ thị trường mở giúp cho NHTW chủ động điều hành được chính sách tiền tệ, điều tiết cung cầu vốn ngắn hạn ở các tổ chức tín dụng. Bên cạnh đó thì OMO còn giúp NHTW đưa ra định hướng về mức lãi suất thị trường nhằm hạn chế sự biến động của lãi suất.
Ví dụ, khi NHTW muốn tăng cung tiền thì sẽ tiến hành mua tín phiếu kho bạc từ ngân hàng thương mại và công chúng. Số tiền NHTW trả cho các ngân hàng thương mại và công chúng làm tăng tiền dự trữ của ngân hàng. Chính bởi sự dự trữ dư thừa đó sẽ cho phép các ngân hàng tăng cường việc cho vay. Điều này dẫn đến lượng tiền cung ứng ở trên thị trường tăng lên theo đúng mục đích của NHTW.
Như vậy, thông qua các hoạt động này, NHTW có thể chủ động điều tiết dự trữ tiền mặt của tổ chức tín dụng. Đồng thời, NHTW cũng có thể kiểm soát được mức lãi suất bằng việc mua bán các giấy tờ có giá trong ngắn hạn. Từ đó NHTW có thể thực hiện tốt hơn mục tiêu chính sách tiền tệ trong mỗi giai đoạn kinh tế khác nhau.
Tìm đọc thêm các kiến thức, thông tin hữu ích về thị trường tài chính và chứng khoán tại trang web của Pinetree tại đây.
