Gói thầu J3-1 - xây dựng phần còn lại của cầu Phước Khánh là nút thắt cuối cùng tại Dự án Xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành
Đường găng tiến độ mới
Đã xuất hiện biến số mới liên quan đến công tác triển khai Dự án Xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) là chủ đầu tư, Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) là cấp quyết định đầu tư. Cụ thể, cuối tuần trước, Bộ GTVT có Tờ trình số 12512/BGTVT-TTr kiến nghị lãnh đạo Chính phủ xem xét điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án đến ngày 30/9/2026.
Bộ GTVT cũng đề nghị các bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tư pháp, Xây dựng có ý kiến thẩm định đối với đề nghị điều chỉnh thời gian thực hiện theo Tờ trình số 12512/BGTVT-TTr trong quá trình thẩm định đề xuất điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án đã được Bộ GTVT trình tại Tờ trình số 9536/TTr-BGTVT ngày 30/8/2024.
Dự án Xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư tại Quyết định số 791/QĐ-TTg ngày 3/7/2023 và Bộ GTVT phê duyệt điều chỉnh Dự án tại Quyết định số 961/QĐ-BGTVT ngày 4/8/2023. Theo đó, tổng mức đầu tư của Dự án là 29.586,914 tỷ đồng, sử dụng vốn vay Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), vốn đối ứng của Chính phủ và vốn do VEC thu xếp; thời gian hoàn thành toàn bộ là ngày 30/9/2025.
Trong quá trình thực hiện, do nhà thầu Nhật Bản không tiếp tục thực hiện Gói thầu J3 - xây dựng cầu Phước Khánh và đường dẫn, đồng thời phía JICA thống nhất không tiếp tục tài trợ cho khối lượng còn lại của Gói thầu J3, nên VEC phải tự thu xếp vốn để hoàn thành. Vì vậy, trên cơ sở đề nghị của VEC, Bộ GTVT đã có Tờ trình số 9536/TTr-BGTVT trình Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án với 2 nội dung thay đổi chính.
Cụ thể, thực hiện điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn đầu tư Dự án với phần vốn vay ADB là 7.085,608 tỷ đồng (giảm 980,094 tỷ đồng); vốn vay JICA là 9.226,265 tỷ đồng (giảm 1.361,093 tỷ đồng); vốn đối ứng là 3.872,37 tỷ đồng (không thay đổi) và vốn VEC tự thu xếp là 9.402,671 tỷ đồng (tăng 1.855,101 tỷ đồng).
Bên cạnh đó, Bộ GTVT kiến nghị điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án đến ngày 31/12/2025, thay vì ngày 30/9/2025 theo phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ tại số Quyết định số 791/QĐ-TTg. Như vậy, thời gian thực hiện Dự án chỉ còn 13 tháng, trong khi cần phải thực hiện các thủ tục gồm: điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án để sử dụng nguồn vốn VEC tự thu xếp cho Gói thầu J3-1; tổ chức đấu thầu, đánh giá kết quả lựa chọn nhà thầu, ký hợp đồng; huy động công trường, thi công xây dựng.
Nếu thực hiện tuần tự các thủ tục trên, thì Dự án cần điều chỉnh thời gian thực hiện đến quý III/2026. “Để rút ngắn tiến độ triển khai Gói thầu J3-1 nhằm sớm hoàn thành đưa tuyến cao tốc Bến Lức - Long Thành vào khai thác sử dụng, VEC đã đề xuất thực hiện tổ chức lựa chọn nhà thầu song song với việc thực hiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án để có thể hoàn thành thi công vào tháng 12/2025”, lãnh đạo Bộ GTVT cho biết.
Tiến độ thận trọng
Tại Tờ trình số 12512/BGTVT-TTr, Bộ GTVT đưa ra những lý giải cho việc phải tiếp tục điều chỉnh thời gian hoàn thành Dự án Xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành là trước ngày 31/12/2025. Bộ GTVT cho biết, thời hạn này được lập trên cơ sở VEC tổ chức lựa chọn nhà thầu song song với việc thực hiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án để có thể hoàn thành thi công, đưa tuyến cao tốc vào khai thác trước ngày 31/12/2025.
Thực tế, VEC đã phát hành hồ sơ mời thầu (E-HSMT) Gói thầu J3-1 vào ngày 18/7/2024 theo hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước qua Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, thời gian thực hiện là 13 tháng; thời gian đóng thầu là ngày 6/8/2024; đến nay VEC đã hoàn thành công tác đánh giá thầu. Tuy nhiên, kết quả chưa thể công bố và chưa thể đàm phán, ký kết hợp đồng do chờ phê duyệt điều chỉnh chủ trương và điều chỉnh dự án đầu tư để sử dụng vốn của VEC.
Với tình hình điều chỉnh chủ trương đầu tư như hiện nay, dự kiến đến tháng 1/2025, Dự án mới hoàn thành thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư và đến tháng 2/2025 mới hoàn thành thủ tục điều chỉnh dự án đầu tư. Trên cơ sở đó, VEC mới có đủ cơ sở pháp lý đàm phán, ký kết hợp đồng với nhà thầu để triển khai thi công Gói thầu J3-1 vào tháng 3/2025. Như vậy, với thời gian thi công tối thiểu là 13 tháng, thì đến tháng 4/2026, nhà thầu mới có thể hoàn thành Gói thầu J3-1.
Do đây là gói thầu thi công hoàn thành cầu Phước Khánh là cầu dây văng lớn, có tĩnh không thông thuyền cao nhất Việt Nam (55 m), nên việc thi công của nhà thầu Việt Nam có thể gặp khó khăn. Vì vậy, VEC kiến nghị điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án đến ngày 30/9/2026, thêm 5 tháng so với kế hoạch dự kiến để dự phòng khó khăn phát sinh chưa lường hết.
Ngoài ra, việc điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án đến ngày 30/9/2026 cũng sẽ tạo điều kiện hoàn thành Gói thầu XL-NG51 - xây dựng nút giao Quốc lộ 51 dự kiến vào tháng 4/2026. Được biết, Gói thầu J3-1 chính là nút thắt cuối cùng tại Dự án Xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành. Các hạng mục còn lại của Dự án đang được VEC bám sát mục tiêu đề ra.
Theo đó, đoạn tuyến phía Tây (Km0+700 ÷ Km21+739,5) sử dụng vốn vay ADB và vốn VEC thu xếp sẽ thông xe trước ngày 30/4/2025. Đoạn giữa (Km21+739,5 ÷ Km32+450), bao gồm phần công địa của Gói thầu J1 (cầu Bình Khánh và đường dẫn) sẽ hoàn thành trước ngày 30/9/2025.
Đoạn tuyến phía Đông (Km32+450 ÷ Km57+700) sử dụng vốn vay ADB và vốn VEC thu xếp cũng sẽ được thông xe trước ngày 30/4/2025. “Riêng Gói thầu XL-NG51 (xây dựng nút giao liên thông hoàn chỉnh với Quốc lộ 51 và cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu) mới bổ sung, nên VEC đang tổ chức đấu thầu, dự kiến tháng 4/2026 sẽ hoàn thành”, lãnh đạo Bộ GTVT thông tin.
Loay hoay gỡ khó Gói thầu J3
Từ tháng 1/2019 đến tháng 11/2022, Dự án Xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành không được giao vốn ODA dẫn đến nhà thầu Gói thầu J3 (xây dựng cầu Phước Khánh) dừng thi công từ tháng 7/2019, từ chối thực hiện công việc còn lại, đề xuất chấm dứt Hợp đồng. Vì vậy, VEC phải tổ chức đấu thầu Gói thầu J3-1 (khối lượng còn lại của Gói thầu J3), nhưng không có nhà thầu Nhật Bản tham gia (điều kiện ràng buộc của khoản vay STEP là nhà thầu chính hợp lệ phải có quốc tịch Nhật Bản).
Để có thể lựa chọn được nhà thầu thi công, VEC đã đề xuất nới lỏng điều kiện ràng buộc về quốc tịch hợp lệ của nhà thầu trong Thỏa thuận vay VN14-P3 để nhà thầu Việt Nam có thể tham gia với tư cách nhà thầu thi công xây lắp chính/nhà thầu độc lập.
Từ tháng 3/2024, lãnh đạo Chính phủ và các bộ GTVT, Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã trao đổi với phía Nhật Bản nhiều lần, nhưng không nhận được câu trả lời kịp thời từ phía Nhật Bản.
Do việc triển khai thực hiện Gói thầu J3-1 là rất cấp bách, VEC đã có Văn bản số 1524/VEC-ĐTXD ngày 13/6/2024 gửi JICA đề nghị chuyển Gói thầu J3-1 sử dụng vốn của VEC thay cho vốn vay JICA. Ngày 14/6/2024, JICA Việt Nam đã có Công thư số 202406140002 thông báo ý kiến không phản đối chủ trương theo nội dung VEC đã đề xuất.