Hy vọng, năm bản lề 2017 - kỷ niệm 10 năm Cuộc bình chọn Báo cáo Thường niên sẽ trở thành một điểm mốc quan trọng, giúp bùng nổ về mặt chất lượng báo cáo thường niên, cải thiện vị thế cũng như nâng cao tính minh bạch của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Mong muốn doanh nghiệp niêm yết đi đầu về phát triển bền vững
Điểm nổi bật đầu tiên trong các báo cáo thường niên năm nay là số lượng báo cáo có nội dung về phát triển bền vững tăng vọt, 45% số báo cáo được chấm có nội dung này, tăng gấp đôi so với năm 2015. Mặc dù năm nay chưa bắt buộc các công ty niêm yết thực hiện theo mẫu Báo cáo thường niên tại Thông tư số 155/2015/TT-BTC hướng dẫn công bố thông tin trên thị trường chứng khoán (thay thế Thông tư số 52/2012/TT-BTC), nhưng số lượng báo cáo có thể hiện nội dung về phát triển bền vững là rất ấn tượng. Có 8 công ty đã chủ động lập thành một cuốn báo cáo riêng cho nội dung này (năm 2015 có 3 công ty lập báo cáo phát triển bền vững riêng).
Sự tiến bộ của các công ty được Ban tổ chức cuộc bình chọn ghi nhận thông qua việc cộng thêm điểm thưởng ở vòng sơ khảo cho các báo cáo có nội dung phát triển bền vững, tùy theo mức độ và chất lượng nội dung trình bày. Dù chưa tính đến chất lượng thực sự của nội dung này, nhưng Ban tổ chức đánh giá cao ý thức của các doanh nghiệp trong việc tuân thủ quy định mới, xem đây là bước chuẩn bị cho việc lập báo cáo phát triển bền vững tốt hơn cho các năm sau, vì báo cáo phát triển bền vững được xem là một trong các tiêu chí làm cơ sở cho các nhà đầu tư xem xét đầu tư dài hạn vào doanh nghiệp, cân nhắc các yếu tố tác động đến môi trường và cộng đồng của doanh nghiệp. Ngoài ra, phát triển bền vững đang được Chính phủ khởi xướng là một chương trình lớn của quốc gia và Ban tổ chức cũng mong muốn các doanh nghiệp niêm yết là những doanh nghiệp đi đầu, sẽ ngày càng quan tâm đến hoạt động bền vững, tạo sự lan tỏa đến cộng đồng doanh nghiệp cả nước.
Nỗ lực cải thiện chất lượng báo cáo thường niên
Một điểm mới nữa của năm nay mang lại sự phấn khởi cho Hội đồng bình chọn cũng như cho toàn thị trường, đó là có nhiều doanh nghiệp vừa mới lên niêm yết đã thực sự quan tâm đến việc lập báo cáo thường niên và đoạt giải cao tại Cuộc bình chọn. Các năm trước, những công ty mới lên niêm yết thường không chú trọng việc lập báo cáo thường niên đẹp và chất lượng, mà chỉ cung cấp thông tin đầy đủ đúng theo quy định.
Nhưng năm nay, nhiều công ty mới lên niêm yết đã đầu tư cho báo cáo thường niên và thực sự làm tốt với mong muốn được lọt vào vòng chung khảo. Điều này thể hiện các công ty vừa tham gia thị trường đã có nhận thức tốt về vai trò và ý nghĩa trong việc cung cấp thông tin đầy đủ và chất lượng cho nhà đầu tư, đó cũng chính là mục tiêu mà Cuộc bình chọn hướng đến ngay từ những ngày đầu khởi xướng và được duy trì cho đến nay.
Bên cạnh các công ty mới, nhiều gương mặt quen thuộc cũng nỗ lực cải thiện chất lượng báo cáo thường niên. Một số báo cáo có sự nhảy vọt về chất lượng so với các năm trước. Có báo cáo chỉ lọt vào Top 50 trong các năm trước, nhưng năm nay đã lọt vào Top 10, nhờ sự cố gắng và đầu tư trong hình thức trình bày, bố cục, nội dung. Chính vì thế, để ghi nhận sự cải tiến và khuyến khích nhiều công ty khác, năm nay, Ban tổ chức quyết định trao giải “Báo cáo thường niên thể hiện sự tiến bộ vượt trội” cho những gương mặt này.
Ngoài những điểm nổi bật nêu trên, không ít báo cáo thường niên có sự chuẩn bị khá tốt về mặt nội dung tài chính. Theo đó, báo cáo tài chính tại các báo cáo thường niên này được trình bày theo chuẩn mực kế toán Việt Nam và cả chuẩn mực kế toán quốc tế, giúp cho các nhà đầu tư nước ngoài có thể dễ dàng hiểu và so sánh được với các công ty cùng ngành trên thế giới. Đặc biệt, một số báo cáo có nội dung phân tích tài chính rõ ràng, có so sánh với các đối thủ cạnh tranh, nêu những sự kiện trọng yếu của doanh nghiệp cũng như các công ty con, giúp nhà đầu tư có thể hình dung ra bức tranh toàn cảnh của doanh nghiệp trong năm vừa qua.
Có báo cáo còn đi sâu phân tích điểm yếu, các kế hoạch chưa hoàn thành của doanh nghiệp, phân tích nguyên nhân và đánh giá, nêu ra hướng khắc phục để cổ đông, nhà đầu tư nhìn nhận. Ban tổ chức đều đánh giá cao đối với các báo cáo thực hiện tốt nội dung phân tích kinh doanh, tài chính và khuyến khích các công ty nên thực hiện để nâng cao chất lượng thông tin cung cấp ra thị trường.
Bên cạnh những mặt tích cực về chất lượng báo cáo nêu trên, mặt bằng chung về chất lượng báo cáo thường niên năm nay mang tính chất bão hòa, đa số báo cáo đi theo lối mòn các năm trước của chính mình, hoặc sự cải tiến thường rất ít đối với các báo cáo đã thực hiện tốt trong các năm trước đó. Những doanh nghiệp có chất lượng báo cáo thường niên tốt liên tục nhiều năm trước thì năm nay có dấu hiệu chững lại, thậm chí có phần đi xuống. Đối với các báo cáo có chất lượng đi xuống, việc ra khỏi danh sách các công ty đoạt giải, hoặc không còn nắm giữ những giải cao như các năm trước là điều không thể tránh khỏi.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà trao giải thưởng Báo cáo thường niên tốt nhất năm 2015
Ngoài ra, một số lượng lớn báo cáo chỉ dừng lại ở mức liệt kê đủ những nội dung theo yêu cầu bắt buộc, không đầu tư về mặt hình thức và chất lượng nội dung. Về vấn đề này, Ban tổ chức lưu ý, không chỉ tuân thủ các nội dung cần thiết theo quy định, mà các công ty cần luôn nâng cao chất lượng báo cáo thường niên, đa dạng hóa cách trình bày và nhấn mạnh vào sự biến đổi mang tính nhạy cảm trong năm vừa qua cũng là một điểm giúp mang lại sự khác biệt cho báo cáo.
Kết quả Cuộc bình chọn cho thấy, còn nhiều việc phải làm để nâng cao hơn nữa chất lượng báo cáo và chất lượng thông tin trên thị trường. Đối với các báo cáo có chất lượng thấp hoặc chưa đạt được tiêu chí nội dung theo quy định, Sở Giao dịch chứng khoán sẽ gửi công văn lưu ý đối với từng công ty để yêu cầu công ty thực hiện đầy đủ hơn. Thông qua hành động này, Ban tổ chức hy vọng các công ty niêm yết chưa chú trọng tới việc lập báo cáo thường niên sẽ quan tâm nhiều hơn đến chất lượng báo cáo của mình, thay vì phó mặc chuyên viên công bố thông tin thực hiện báo cáo thường niên, dẫn đến nội dung thường sơ sài và có nhiều thiếu sót.
Lễ trao giải hàng năm luôn là sự kiện hội tụ của các doanh nghiệp lớn, minh bạch và hiệu quả trên sàn
Thông qua Cuộc bình chọn, Ban tổ chức muốn gửi thông điệp đến các công ty về việc nâng cao chất lượng quản trị công ty. Quản trị công ty luôn là một yếu tố được nhiều nhà đầu tư xem xét, cân nhắc khi đầu tư và được trình bày đầy đủ, công khai nhiều nhất tại báo cáo thường niên. Một số tiêu chí đánh giá của quản trị công ty theo chương trình đánh giá Thẻ điểm quản trị công ty các nước Đông Nam Á được lấy chủ yếu từ báo cáo thường niên.
Việc tuân thủ đầy đủ các nội dung tại báo cáo thường niên không chỉ cung cấp thông tin cho nhà đầu tư, mà còn là cơ sở đánh giá thực trạng quản trị công ty giữa Việt Nam so với các nước trong khu vực. Do đó, việc làm tốt báo cáo thường niên, cùng với việc công bố thông tin báo cáo thường niên và các thông tin khác bằng tiếng Anh, sẽ luôn được các nhà đầu tư nước ngoài hoan nghênh và giúp cho giới chuyên môn có điều kiện đánh giá so sánh tình hình công ty với các nước khác.
Kỳ vọng 2017 sẽ là năm ghi dấu ấn sự tiến bộ vượt trội
Cùng với xu hướng hội nhập và phát triển, báo cáo phát triển bền vững trở thành một nội dung không thể thiếu trong báo cáo thường niên và đã được hiện thực hóa bằng việc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đưa vào quy định tại Thông tư 155/2015/TT-BTC. Mặc dù báo cáo này còn xa lạ với đa số công ty niêm yết về phương pháp trình bày, cách tính toán các chỉ tiêu đo lường…, nhưng cũng có nhiều công ty đã bắt kịp xu hướng, tiếp cận các hướng dẫn về lập báo cáo phát triển bền vững của Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC) và tiêu chuẩn GRI G4 của Tổ chức Sáng kiến báo cáo toàn cầu (GRI).
Bà Ngô Viết Hoàng Giao, Phó tổng giám đốc Sở Giao dịch chứng khoán TP. HCM (HOSE), Chủ tịch Hội đồng bình chọn Báo cáo thường niên tốt nhất
Nhằm chuẩn bị cho việc lập báo cáo phát triển bền vững mang tính bắt buộc vào các năm sau, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã phối hợp với IFC và các tổ chức tài chính triển khai các buổi tập huấn lập báo cáo phát triển bền vững tại Hà Nội và TP. HCM. Không nằm ngoài xu hướng trên, cùng với việc gia tăng chất lượng báo cáo phát triển bền vững, Ban tổ chức Cuộc bình chọn Báo cáo thường niên tốt nhất dự kiến sẽ gia tăng số lượng giải dành cho báo cáo phát triển bền vững trong các mùa giải sau.
Đưa ra hàng loạt biện pháp nhằm nâng cao chất lượng báo cáo thường niên, Ban tổ chức Cuộc bình chọn hy vọng, năm 2017 - dấu mốc 10 năm Cuộc bình chọn Báo cáo thường niên tốt nhất sẽ trở thành năm ghi dấu sự tiến bộ vượt trội về mặt chất lượng báo cáo thường niên, cải thiện vị thế thị trường chứng khoán Việt Nam trong mắt nhà đầu tư nước ngoài, cũng như nâng cao tính minh bạch cho thị trường chứng khoán.
