“Cuộc chơi” tốn kém
Một trong những câu hỏi mà tôi nhận được nhiều nhất vào cuối năm qua là: “Liệu các proptech (công ty công nghệ bất động sản) có cửa phát triển trong năm 2023, khi mà thị trường bất động sản đang chững lại?”.
Vài năm gần đây, các nền tảng công nghệ đã hiện diện nhiều hơn trong lĩnh vực bất động sản, với các ứng dụng như “tìm kiếm, mua bán nhà online”, “tra cứu thông tin quy hoạch, pháp lý dự án trực tuyến”, “kiểm nghiệm nhà qua thực tế ảo”… Tuy nhiên, đó cũng là “cuộc chơi” hao tiền, tốn của và tốn cả thời gian của các doanh nghiệp trong lĩnh vực này, bởi không dễ để thay đổi thói quen giao dịch bất động sản của người dân từ mắt thấy, tai nghe, tiền trao trực tiếp sang giao dịch online.
Việc tạo ra các ứng dụng công nghệ kết nối người mua – người bán trên thị trường địa ốc, các tác vụ liên quan đến quản lý, hỗ trợ tăng giá trị bất động sản đến các khâu liên quan đến định giá hay tư vấn tài chính bất động sản không chỉ cần trí tuệ, sự sáng tạo của các startup, mà còn đòi hỏi nguồn vốn đầu tư rất lớn.
Mặc dù đa phần các nền tảng số đều chấp nhận lỗ trong 5 - 10 năm đầu hoạt động, theo nguyên tắc kinh tế nền tảng là trả trước cho những thay đổi hành vi, nhưng cũng không thể nằm ngoài việc sản phẩm đó phải thực sự có khả năng mang về doanh thu và có lãi trong tương lai. Điều này đồng nghĩa với việc các ứng dụng proptech phải đón nhận sự quan tâm của người dùng ngay tại thời điểm bây giờ và bước đầu thu được hiệu quả về doanh thu. Đây là vấn đề không dễ, ngay kể cả khi thị trường bất động sản đang tốt.
Một thực tế cho thấy người dân Việt Nam chưa quen với việc trả phí dịch vụ cho các tiện ích cung cấp qua internet, dù số lượng người dùng tại Việt Nam đã tăng khá nhanh trong vài năm qua. Một phần do tập quán, thói quen của người sử dụng, phần còn lại là do không ít proptech chưa chú trọng vào việc tạo ra các tiện ích nhằm thay đổi hành vi người sử dụng và vẫn tập trung vào khâu tìm kiếm thông tin.
Điều này vô hình trung tạo ra các sản phẩm không thực sự đủ giá trị để người dùng tin rằng mình đáng phải trả phí cho các sản phẩm đó. Đây cũng là lý do quan trọng khiến một số proptech “đời đầu” phải dừng bước trong cuộc đua trên thị trường công nghệ bất động sản, dù đã được đầu tư không nhỏ.
Khoảng 10 năm trước, khi thị trường chợ trực tuyến bất động sản tại Việt Nam còn sơ khai, khách hàng sẵn sàng nhận tờ rơi chương trình quảng bá bất động sản từ nhân viên bán hàng, dừng lại đọc một quảng cáo bán nhà, đất được dán tại cột điện trên đường và không cảm thấy quá phiền khi nhận một tin nhắn quảng cáo bán nhà... Nhưng, ngày nay, cùng với sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin, tâm lý, hành vi của người mua bất động sản có nhiều thay đổi.
Thực tế hiện nay, về phía người mua nhà, tìm kiếm thông tin chính xác chỉ là một phần trong quá trình giao dịch bất động sản, bên cạnh đó là nhu cầu về quản lý, định giá hay tìm kiếm các khoản vay tài chính phù hợp… Với người môi giới, đó là nhu cầu về một nền tảng kết nối kiểm tra dự án/sản phẩm, so sánh giá giao dịch…, thậm chí là bổ trợ các thông tin để nhanh chóng đưa ra phương thức tư vấn nhanh và chính xác nhất cho khách hàng. Với chủ đầu tư dự án, nhu cầu duy nhất là tăng hiệu suất bán hàng. Đặc biệt, không thể thiếu nhu cầu thẩm định giá tài sản bảo đảm là bất động sản tại các ngân hàng và công ty thẩm định.
Được biết, doanh thu chính của ứng dụng tìm kiếm Google lại không đến từ dịch vụ tìm kiếm, mà là các sản phẩm nền tảng xung quanh như Google Ads, dịch vụ dữ liệu điện toán đám mây… Hay doanh thu chính của tập đoàn công nghệ Microsoft từ lâu không còn là cung cấp thiết bị hay phần mềm Windows, mà từ dịch vụ điện toán đám mây cũng như các dịch vụ phục vụ cho hoạt động quản lý của doanh nghiệp. Đây là những ví dụ điển hình cho việc proptech không nên chỉ là một sản phẩm, mà phải là một hệ sinh thái sản phẩm.
Con đường tất yếu
Trong vài tuần qua, câu chuyện thu hút sự quan tâm của đông đảo dư luận là sự xuất hiện của ứng dụng Chat GPT do Open AI phát triển, với sự hậu thuẫn của tỷ phú Elon Musk và Microsoft.
Ứng dụng này đã “làm mưa làm gió” trên toàn cầu khi có thể trò chuyện, tạo văn bản theo yêu cầu của người dùng, thậm chí còn tạo ra những hình ảnh và video mới dựa trên những gì nó đã học được từ cơ sở dữ liệu khổng lồ về sách kỹ thuật số, bài viết trực tuyến và các phương tiện khác.
Xung quanh ứng dụng Chat GPT có nhiều ý kiến trái chiều, trong có ý kiến lo ngại nguy cơ về an ninh, chính trị khi hàng tỷ người có thể sử dụng ứng dụng này trong tương lai. Sự lo lắng này phần nào khẳng định tốc độ phát triển của công nghệ đang ở một tầm cao mới và những ứng dụng công nghệ ngày càng len lỏi nhiều hơn vào cuộc sống con người. Đó cũng là minh chứng cho khả năng proptech có thể nhanh chóng phổ biến, một khi các hệ sinh thái công nghệ có thể tăng mạnh các ứng dụng kết nối người mua - người bán, người thuê - người cho thuê và các dịch vụ liên quan trên thị trường bất động sản.
Proptech có thể nhanh chóng phổ biến, một khi các hệ sinh thái công nghệ có thể tăng mạnh các ứng dụng kết nối người mua - người bán, người thuê – người cho thuê và các dịch vụ liên quan trên thị trường bất động sản.
Theo xu hướng toàn cầu, proptech có thể ứng dụng để giải quyết ba bài toán chính, là tiếp cận thông tin, hỗ trợ giao dịch an toàn cho người dùng cuối, quản lý và tối ưu hóa tài sản. Nhìn ra thế giới, proptech đã tham gia sâu vào quá trình phát triển dự án, như phát triển bản vẽ indoor mapping. Proptech cũng tối ưu chi phí trong quá trình phát triển dự án, ứng dụng công nghệ để khi toà nhà đi vào vận hành có thể tiết kiệm các chi phí điện, nước. Việc ứng dụng công nghệ vào phát triển dự án bất động sản của các chủ đầu tư ngày càng thực tiễn và đa dạng hơn.
Tại Việt Nam, cái khó trong việc phát triển các ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực bất động sản các doanh nghiệp hiện nay là thiếu hệ thống dữ liệu về thị trường minh bạch và đầy đủ. Thời gian qua, Meey Land đã nỗ lực xây dựng các sản phẩm proptech tương thích với các trải nghiệm đặc thù cho từng nhóm khách hàng. Do sự phân mảnh của thị trường nên mỗi nhóm, tệp người dùng chỉ giải quyết được một phần nhỏ nhu cầu thị trường.
Trong khi đó, nguồn lực đầu tư, công nghệ đi kèm, thị trường... cần phải đủ tốt mới tạo được sức hút, nếu không sẽ dẫn đến việc thiếu chi phí, không thể tái đầu tư và phát triển. Do đó, các giải pháp đầu tư phải đi từ gốc, bao trùm toàn diện các vấn đề dù là nhỏ nhất của thị trường mới có thể tạo được giá trị và nhận được sự đón nhận của cộng đồng.
