Sau thông báo mua vào khối lượng lớn cổ phần từ HĐQT, đà lao dốc cổ phiếu DLG của CTCP Tập đoàn Đức Long Gia Lai trong 8 tuần bị chặn đứng với hai phiên quay đầu tăng trần. Tuy nhiên, trong hai phiên kế tiếp, DLG lại nằm sàn với lượng dư bán lớn. Thực tế cho thấy, nhiều trường hợp NĐT đánh cược theo các giao dịch lớn tương tự DLG có thể gặp rủi ro.
Rủi ro của việc bắt “dao rơi”
“Bắt dao rơi” là thuật ngữ giới đầu tư chứng khoán ám chỉ việc bắt đáy một cổ phiếu đang trượt dốc mạnh với kỳ vọng giá sớm phục hồi. Nếu như việc bắt con dao đang rơi ít nguy hiểm nhất khi vừa chạm đất, thì việc bắt đáy một cổ phiếu chỉ an toàn khi vừa quay đầu phục hồi. Với đa phần NĐT cá nhân không có lợi thế về tiếp cận thông tin, dấu hiệu quan trọng nhất của việc cổ phiếu lập đáy là lãnh đạo công ty niêm yết đăng ký mua vào cổ phần với khối lượng lớn. Động cơ thúc đẩy là suy luận rằng, ít ai có thể vượt các VIP của DN về độ hiểu công ty.
Đơn cử như trường hợp gây chú ý gần đây là DLG. Với mức giá xấp xỉ 2 “chấm” đầu tháng 5, đến cuối tuần trước, giá cổ phiếu này giảm xuống 8.800 đồng/CP. Ngày 22/6, website của DLG công bố thông tin ông Bùi Pháp, Chủ tịch HĐQT khẳng định, cá nhân ông cùng với một số lãnh đạo Tập đoàn đăng ký mua 7 - 8 triệu cổ phiếu, tương đương 24 - 27 lần tổng khối lượng giao dịch của cổ phiếu này trong tháng 5. Được hỗ trợ bởi thông tin về đợt mua vào diễn ra trong 1 tháng, ngay phiên sau đó, cổ phiếu DLG lập tức quay đầu.
Tuy nhiên, các giao dịch lớn gần đây thường phát đi tín hiệu nhiễu. Chẳng hạn, với DLG, khối lượng đăng ký mua nếu được thực hiện đúng chắc chắn phải thông qua giao dịch thỏa thuận. Đáng chú ý là chỉ vài ngày trước khi thông tin đăng ký mua vào được công bố bởi Chủ tịch DLG, đã có 4 VIP của DLG đăng ký bán ra từ vài trăm ngàn đến cả triệu cổ phiếu. Trong số này có cả chị gái và vợ ông Bùi Pháp. Trong ngắn hạn, quan hệ cung cầu sẽ quyết định giá cổ phiếu. Các giao dịch lớn cũng là một tín hiệu cung cầu, nhưng sẽ không đáng tin cậy nếu được thực hiện nội khối hay lòng vòng.
Một hiện tượng phổ biến hiện nay là lãnh đạo DN có xuất phát điểm là công ty tư nhân hay gia đình rất chú trọng đến giao dịch cổ phiếu. Đà trượt dốc bất thường của nhiều cổ phiếu thời gian qua đa phần nằm trong diện cổ phiếu bị giải chấp khi các VIP đem cầm cố cổ phần. Hơn ai hết, chính các VIP trong DN, CTCK và sau đó là khách hàng lớn được rỉ tai cập nhật hàng ngày về khối lượng cần giải chấp. Nếu không lợi thế về thông tin, “bắt dao rơi” là một chiến thuật nguy hiểm với cả các NĐT cá nhân dạn dày kinh nghiệm.
Kỹ nghệ “bơm” tin
Cơn sốt đầu cơ cổ phiếu khoáng sản diễn ra mạnh mẽ trong nửa cuối tháng 4/2012. Trong số này, cổ phiếu BKC của CTCP Khoáng sản Bắc Cạn ít được chú ý dù có mức phục hồi gần 3 lần kể từ đáy. Tuy nhiên, BKC khá lý thú xét trên phương diện nghiên cứu mối liên quan giữa thông tin từ DN niêm yết ảnh hưởng đến giá cổ phiếu.
Trong tháng 2 và tháng 3, cả Kế toán trưởng và con trai Chủ tịch HĐQT đã đăng ký mua vào hàng trăm ngàn cổ phiếu BKC. Vào đầu tháng 4, giá BKC còn xoay quanh mệnh giá, nhưng ngay sau đó đã tăng vọt rất nhanh cả về giá lẫn khối lượng giao dịch. Đến giữa tháng 4, trên thị trường râm ran tin đồn BKC được cấp phép khai thác mỏ vàng. Đến ngày 20/4, BKC công bố chính thức tin này trên website. Ngày 24/4, BKC tiếp tục công bố tin dự án khai thác quặng chì, kẽm mỏ Nà Bốp - Pù Sáp. Sau các thông tin này, không chỉ Kế toán trưởng lẫn con trai của Chủ tịch HĐQT mà BKC cũng đăng ký bán ra cổ phiếu quỹ.
Đáng chú ý nhất là thông tin dự án của BKC được Bộ Tài nguyên và Môi trường có công văn cấp phép từ ngày 10/2, nhưng tới 70 ngày sau BKC mới chính thức công bố. Trong khoảng thời gian đó, liệu có bình thường không khi một số yếu nhân liên quan đến Công ty đã mua vào cổ phiếu và kịp bán ra khi BKC đạt đỉnh, tăng lên gần 2 chấm? Trước đây, theo thông lệ BKC cũng chỉ thông báo các thông tin định kỳ.
Thông tin do DN công bố được xem như nguồn chính thống và đáng tin cậy nhất với đa phần cộng đồng NĐT sử dụng để ra quyết định mua bán. Tuy nhiên, khi DN ra tin một cách vô tình hoặc có ý định “kéo đẩy” giá cổ phiếu, phần thiệt hại luôn thuộc về các NĐT ít thông tin.
Công nghệ “bơm đẩy”
Tuyên bố mới đây của ông Kiều Hữu Dũng, Chủ tịch HĐQT CTCK Sacombank về khả năng cổ phiếu SBS có thể hủy niêm yết ngay lập tức gây ra hiệu ứng tiêu cực khi các NĐT thực hiện một cuộc tháo chạy ra khỏi cổ phiếu này. Đơn thư về các sai phạm tại SBS gửi đi một số nơi là phát pháp hiệu phơi ra ánh sáng nhiều câu chuyện hậu trường của CTCK một thời nổi như cồn. Không thể quy kết các vấn đề của SBS trước đây cho Ban lãnh đạo hiện nay, nhưng cũng khó có thể “hồi tố” trách nhiệm cho Ban lãnh đạo trước đây khi tất cả đã hạ cánh an toàn. Chỉ có các cổ đông trung thành của SBS đứng trước nguy cơ thiệt hại nặng nề, thậm chí có nguy cơ mất trắng.
Lật lại hồ sơ của SBS gần đây có thể thấy, có thời điểm cổ phiếu SBS đã được “bơm đẩy” có chủ đích nhằm thoát hàng. Chẳng hạn, thời điểm kết thúc quý I/2012, một loạt VIP của SBS lúc đó đã đăng đàn công bố về một SBS lành lặn và mạnh khỏe sau khi tái cấu trúc tài chính. Cũng trong thời gian này, giá cổ phiếu SBS đã tăng gấp đôi. Tuy nhiên, những nhân sự chủ chốt này sau đó đã đăng ký bán sạch cổ phiếu và đa phần đã rời SBS sau ĐHCĐ vừa qua. Đầu tư hay thậm chí đầu cơ cũng phải dựa trên thông tin công bố của DN. Tuy nhiên, khi sự thật đã được khúc xạ có chủ đích, kết cục với các NĐT say sưa với các cổ phiếu có diễn biến bất thường thường là thua lỗ. Và đây là hồi chuông cảnh báo với giới đầu tư chạy theo những cổ phiếu được bơm đẩy nhưng chưa lộ diện.
