Sáng ngày 15/1, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức hội thảo Kinh tế Việt Nam năm 2020 và triển vọng 2021: Cải cách, hội nhập và phát triển bền vững.
Đánh giá về tình hình kinh tế Việt Nam 2020, ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Ban Nghiên cứu Tổng hợp CIEM nhận định, tăng trưởng giảm mạnh từ quý I sang quý II, song đã có sự phục hồi trong các quý III - IV. “So với các nước châu Á, rõ ràng Việt Nam vẫn có sự tăng trưởng nhanh hơn”, ông Dương nói.
Tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 5,7% (cao hơn 1,6% so với năm 2010). Xuất khẩu và cán cân thương mại tiếp tục chuyển biến tích cực, đặc biệt khu vực có vốn FDI có sự phục hồi nhanh chóng.
Kinh tế vĩ mô vẫn tương đối ổn định, sức chống chịu với các cú sốc bên ngoài ít nhiều được thể hiện. Trong đó, lạm phát tương đối ổn định (cơ bản trên 2%), ở mức có thể chấp nhận trong bối cảnh ưu tiên tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phục hồi kinh tế. Mặt khác, tỷ giá ngân hàng thương mại và tỷ giá thị trường tự do nhìn chung ổn định.
 |
Toàn cảnh hội thảo Kinh tế Việt Nam năm 2020 và triển vọng 2021 (Ảnh: Kỳ Thành) |
Trước khả năng phục hồi như hiện nay, CIEM đưa ra 2 triển vọng kinh tế 2021.
Kịch bản 1 mang triển vọng tầm trung với tăng trưởng GDP là 5,98%; lạm phát bình quân ở mức 3,51%; tăng trưởng xuất khẩu 4,23% và thặng dư thương mại được dự báo 5,49 tỷ USD.
Kịch bản 2 tích cực hơn với chỉ tiêu tăng trưởng GDP là 6,46%; lạm phát bình quân ở mức 3,78%; tăng trưởng xuất khẩu đạt 5,06% và thặng dư thương mại 7,24 tỷ USD.
Dù hai kịch bản được đánh giá khả quan, song CIEM chỉ ra và phân tích 4 rủi ro mà kinh tế Việt Nam có thể phải đối mặt trong năm 2021.
Thứ nhất, khả năng tiếp cận vắc xin đến thời điểm hiện tại vẫn còn nhiều thách thức. Theo nhận định của các chuyên gia y tế thế giới, thời gian để đưa vắc xin phổ biến rộng rãi của các nước sẽ trong khoảng thời gian từ tháng 9/2021 đến tháng 4/2022. Trong đó, Việt Nam được đánh giá nằm trong nhóm sẽ phổ biến vắc xin vào tháng 4/2022. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến đà phục hồi kinh tế của nước ta.
Thứ hai, rủi ro phục hồi kinh tế không đồng đều ở các thị trường đối tác cũng sẽ tác động rất lớn đến kinh tế Việt Nam. Mỹ và EU có thể phục hồi chậm hơn Trung Quốc. Đặt trong bối cảnh quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc hiện nay, đây sẽ là thách thức lớn với nền kinh tế quốc dân.
Thứ ba, về xu hướng nới lỏng tiền tệ và giảm giá đồng nội tệ ở nhiều nước khác ở châu Á trong bối cảnh COVID-19, Việt Nam đang nằm trong danh sách các nước thao túng tiền tệ do Mỹ đưa ra.
Thứ tư, gia tăng các biện pháp phòng vệ thương mại ở các nước nhập khẩu. Việt Nam có khả năng gặp nhiều rủi ro nhất nếu như không kiểm soát được hàng giả, hàng nhái từ Trung Quốc và các nước khác. Do đó, vấn đề phá giá sẽ chỉ chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam.
Về định hướng chính sách, CIEM khẳng định thời gian tới Chính phủ cần tiếp tục theo dõi diễn biến dịch COVID-19 và có biện pháp phòng chống phù hợp. Cải cách kinh tế hậu dịch bệnh cần phải là một phần của Kế hoạch phục hồi tăng trưởng kinh tế.
Đồng thời, cần phát triển các mô hình kinh tế mới như kinh tế chia sẻ, kinh tế tuần hoàn... nhằm đa dạng hóa hoạt động kinh tế và ứng biến linh hoạt với xu hướng quốc tế.
Ngoài ra, Việt Nam cần thực hiện hiệu quả tiến trình hội nhập, không chỉ chủ động thực hiện cam kết trong FTA, mà còn chủ động đóng góp vào xây dựng luật chơi chung của các tổ chức như UN, WTO, APEC... "Để thực hiện được điều này, khối doanh nghiệp cần nghiêm túc hơn trong công tác cải thiện tiêu chuẩn, chất lượng hàng hóa theo tiêu chuẩn quốc tế", đại diện CIEM cho biết.
Chia sẻ tại hội thảo, TS Lê Xuân Bá, nguyên Viện trưởng viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương đã có những đánh giá tích cực về khả năng vừa khống chế được dịch bệnh vừa đảm bảo tăng trưởng kinh tế của Chính phủ trong năm qua.
Tuy nhiên, nhìn về triển vọng kinh tế Việt Nam 2021, ông Bá khẳng định không nên chủ quan và thỏa mãn với những kết quả hiện tại. Chính phủ vẫn phải đặt nhiệm vụ khống chế dịch bệnh làm trọng tâm vì không khống chế được dịch bệnh sẽ khó có thể phát triển kinh tế.
