Đột phá tăng trưởng quý II
Nhận định về bức tranh kinh tế 6 tháng đầu năm, tại cuộc họp công bố số liệu thống kê kinh tế - xã hội nửa đầu năm 2017 vừa diễn ra, TS. Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê khẳng định, nền kinh tế đã bắt đầu có những chuyển biến tích cực.
Theo đó, kinh tế vĩ mô duy trì ổn định, tăng trưởng quý II cao hơn hẳn so với quý trước; lạm phát được kiểm soát; mặt bằng lãi suất, tỷ giá ổn định; môi trường đầu tư, kinh doanh được cải thiện; xuất khẩu tăng cao, thu hút khách quốc tế và đầu tư nước ngoài đạt khá...
Theo ông Hà Quang Tuyến, Vụ trưởng Vụ Tài khoản quốc gia, Tổng cục Thống kê, thông thường, tăng trưởng GDP quý II sẽ cao hơn quý I khoảng 0,3 - 0,4%, tuy nhiên, trong 2 quý đầu năm nay, khoảng cách này đã được kéo dãn lên tới hơn 1%. Đây có thể coi là một bước đột phá trong tăng trưởng nhờ những nỗ lực lớn của Chính phủ, các bộ ngành trong điều hành kinh tế, cải thiện môi trường kinh doanh và đặc biệt là sự cố gắng của cộng đồng doanh nghiệp.
Làm rõ hơn nhận định này, ông Tuyến phân tích, tính chung tốc độ tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm 2017 là 5,73%, cao hơn các năm trong giai đoạn 2012 - 2016, trừ năm 2015.
“Điểm đáng chú ý không chỉ ở tốc độ tăng trưởng cao mà còn bởi tính bứt phá của nền kinh tế trong quý II so với quý I, từ mức 5,15% lên 6,17%. Khoảng cách tới hơn 1% này cao hơn nhiều so với con số 0,3% cùng kỳ năm trước. Đây là điều ít khi xảy ra, cho thấy sức tăng trưởng đột phá trong giai đoạn vừa qua”, ông Tuyến nói.
Cũng theo số liệu của Tổng cục Thống kê, mức tăng 5,73% toàn nền kinh tế 6 tháng đầu năm có được nhờ khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 2,65%; khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 5,81%; khu vực dịch vụ tăng 6,85%. Đây là mức tăng trưởng cao nhất so với cùng kỳ 5 năm gần đây.
Xét về tốc độ, quý II có mức tăng trưởng mạnh mẽ ở đồng loạt nhiều ngành kinh tế quan trọng, với 17/21 ngành có mức tăng cao hơn so với quý I. Đặc biệt, một số ngành tăng trưởng mạnh như công nghiệp chế biến, chế tạo đạt mức tăng 10,52%, tương đương mức tăng 10,50% của cùng kỳ năm trước, đóng góp 1,79 điểm phần trăm. Ngành xây dựng 6 tháng đầu năm tăng trưởng khá với tốc độ 8,50%, đóng góp 0,45 điểm phần trăm vào mức tăng trưởng chung.
Không chỉ vậy, khu vực dịch vụ cũng có nhiều ngành tăng trưởng rất tốt, đóng góp tỷ trọng đáng kể vào mức tăng trưởng chung như bán buôn và bán lẻ tăng 7,10% so với cùng kỳ năm trước, là ngành có mức đóng góp cao nhất; dịch vụ lưu trú và ăn uống tăng 8,9%; hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm tăng 7,66%; hoạt động kinh doanh bất động sản tăng 3,86%, là mức tăng cao nhất trong 5 năm gần đây.
Một điểm nổi bật khác là tăng trưởng GDP được hỗ trợ từ tổng cầu của nền kinh tế. Theo ông Tuyến, hiếm có năm nào tăng trưởng về tiêu dùng cuối cùng của hộ dân cư và khu vực nhà nước đạt mức 7,04%, cao hơn nhiều so với các năm trước, trong khi tích luỹ tài sản tăng 9,5%. Đây là những dấu hiệu cho thấy tổng cầu đang hồi phục rất rõ ràng và hỗ trợ cho tăng trưởng GDP bứt phá trong quý II.
Theo tính toán của Tổng cục Thống kê, để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm 6,7% thì 6 tháng cuối năm phải tăng 7,4%
Bên cạnh đó, đóng góp lớn vào sự khởi sắc của nền kinh tế, theo Tổng cục Thống kê, có vai trò quan trọng của thu hút đầu tư nước ngoài. Cụ thể, tại lĩnh vực đầu tư trực tiếp nước ngoài, từ đầu năm đến ngày 20/6/2017, cả nước có 1.183 dự án cấp phép mới với số vốn đăng ký đạt 11,84 tỷ USD, tăng 56,3% về số dự án và tăng 57,9% về vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2016.
Chưa kể, hoạt động của khu vực doanh nghiệp có nhiều chuyển biến tích cực khi 6 tháng đầu năm, cả nước có 61.276 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với tổng vốn đăng ký là 596 nghìn tỷ đồng, tăng 12,4% về số doanh nghiệp và tăng 39,4% về số vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2016; vốn đăng ký bình quân của một doanh nghiệp thành lập mới đạt 9,7 tỷ đồng, tăng 24%.
Về chỉ số giá tiêu dùng, bà Vũ Thị Thu Thủy, Vụ Thống kê giá cho biết, chỉ số giá tiêu dùng bình quân nửa đầu năm 2017 tăng 4,15%, thấp hơn mức tăng 4,96% của quý I, cho thấy lạm phát đang có xu hướng giảm dần và duy trì ở mức hợp lý, đáp ứng mục tiêu kiểm soát lạm phát của Chính phủ.
Thách thức đan xen cơ hội
Tuy nhiên, theo Tổng cục Thống kê, bên cạnh những kết quả đã đạt được, tăng trưởng kinh tế vẫn phải đối diện với nhiều khó khăn khi tốc độ tăng trưởng mới đạt xấp xỉ dự kiến; tiến độ giải ngân vốn đầu tư chậm; sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn từ các năm trước và giá nông sản, thực phẩm giảm...
Đáng chú ý, vẫn còn một số ngành tăng trưởng thấp, thậm chí tăng trưởng âm như khai khoáng; nhập siêu hàng hoá quay trở lại cũng là một xu hướng cần quan tâm theo dõi.
Đánh giá về chất lượng tăng trưởng, ông Hà Quang Tuyến cho rằng, mặc dù trong quý II, nền kinh tế phát triển tích cực, song chủ yếu vẫn mang tính cơ học. Việc đổi mới mô hình tăng trưởng chưa có chuyến biến đột phá, cơ cấu nền kinh tế chưa có sự thay đổi lớn. Công nghiệp chế biến, chế tạo chủ yếu vẫn là gia công, lắp ráp, tỷ lệ chi phí trung gian cao, tỷ trọng giá trị gia tăng trong hàng hóa và năng suất lao động thấp.
Đặc biệt, 6 tháng đầu năm, tuy xuất khẩu hàng hóa tăng 18,9%, song nhập khẩu hàng hóa còn tăng mạnh hơn, lên tới 24,1%. Nhập siêu tiếp tục quay trở lại với mức ước tính 2,7 tỷ USD trong nửa đầu năm 2017, tăng gấp đôi so với mức 1,3 tỷ USD cùng kỳ năm 2016.
Trong bối cảnh này, theo tính toán của Tổng cục Thống kê, để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm 6,7% thì 6 tháng cuối năm phải tăng 7,4%.
“Lịch sử số liệu thống kê tăng trưởng trong thời gian gần đây cho thấy, chưa có năm nào chúng ta đạt được mức tăng trưởng cao như vậy trong 6 tháng cuối năm. Do đó, việc đạt mục tiêu tăng trưởng là nhiệm vụ hết sức khó khăn. Bên cạnh việc giải quyết các thách thức đặt ra, chúng ta phải nắm bắt và tận dụng những cơ hội, thuận lợi để phấn đấu đạt mức tăng trưởng như đã định”, ông Tuyến nói.
Cụ thể, các yếu tố hỗ trợ đà tăng của nền kinh tế trong 6 tháng cuối năm bao gồm: sự phát triển mạnh mẽ của khu vực doanh nghiệp và dư địa từ nguồn vốn đầu tư xã hội khá lớn.
Trước hết, xét về hoạt động của khu vực doanh nghiệp, số doanh nghiệp thành lập mới trong 6 tháng đầu năm 2017 là 61.000, số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động là 15.000 doanh nghiệp. Thêm vào đó, năm 2017 được kế thừa một lực lượng đông đảo các doanh nghiệp đã thành lập trong năm 2016. Dù phần lớn có quy mô vừa và nhỏ, nhưng nếu các doanh nghiệp này đều hoạt động hiệu quả, tập trung nguồn lực cho sản xuất thì sẽ có đóng góp lớn cho tăng trưởng kinh tế.
“Chúng ta hoàn toàn có cơ sở để kỳ vọng bởi số doanh nghiệp thành lập năm 2016 sang năm 2017 phần lớn đã qua giai đoạn đầu tư và bắt đầu đi vào sản xuất. Trong đó, có đến 87,05% hoạt động sản xuất - kinh doanh, 60% đã có doanh thu thực. Số doanh nghiệp hoạt động sản xuất đông đảo như vậy sẽ đóng góp nhiều cho tăng trưởng trong thời gian tới”, ông Nguyễn Bích Lâm cho biết.
Chưa kể, kết quả khảo sát đánh giá của doanh nghiệp về triển vọng sản xuất - kinh doanh trong thời gian tới khá tích cực, củng cố thêm niềm tin vào sức bứt phá của khu vực này. Cụ thể, với khối chế biến, chế tạo, hơn 52% doanh nghiệp tham gia khảo sát nhận định xu hướng hoạt động quý III sẽ tốt hơn quý II; gần 40% đánh giá ổn định; chỉ có 12% số doanh nghiệp dự báo sẽ có nhiều khó khăn hơn. Với các doanh nghiệp ngành điện tử, tăng trưởng từ quý II đã tốt lên và hứa hẹn phát triển mạnh trong quý III và IV, điển hình như Công ty Samsung Việt Nam với kế hoạch xuất khẩu dự kiến năm 2017 đạt 50 tỷ USD.
Yếu tố hỗ trợ tăng trưởng thứ hai là dư địa đầu tư toàn xã hội trong 6 tháng cuối năm còn lớn, với trên 60% vốn đầu tư thực hiện. Theo ước tính, vốn đầu tư phát triển toàn xã hội năm 2017 thực hiện chiếm khoảng 34 - 35% GDP sẽ là yếu tố quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nhất là khi mức đóng góp của vốn vào tăng trưởng GDP vẫn chiếm trên 50% trong những năm gần đây.
“Chúng ta có cơ hội để đạt mục tiêu tăng trưởng 6,7% trong năm nay, dù còn không ít thách thức. Để có thể thực hiện được nhiệm vụ khó khăn và đầy tham vọng này, đòi hỏi Chính phủ phải chỉ đạo, điều hành sát sao, cùng với sự vào cuộc quyết liệt của các bộ, ngành. Đặc biệt, để phát huy được nguồn lực từ cộng đồng doanh nghiệp, dứt khoát cần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, từ đó tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt là khu vực tư nhân”, ông Lâm khuyến nghị.
