Kinh doanh tiền đa cấp kiểu “cho - nhận”, lãi suất 540%/năm
Từ cuối năm 2015 đến nay, trên các diễn đàn mạng rộ lên quảng cáo các mạng lưới cho - nhận với tên gọi M5. Sau khi M5 ra đời một thời gian, các phiên bản nhái như M5Plus, STS6, X6… cũng xuất hiện. Điểm chung của các sàn này là có người cho và người nhận.
Cách thức chơi như sau: người chơi nộp tiền vào tài khoản, đặt lệnh cho tiền với phí 150.000 đồng và đợi hệ thống cung cấp danh sách người nhận, sau đó chuyển tiền cho những người nhận và tới lượt đăng ký nhận tiền. Số tiền cho đi của mỗi lần từ 6,6 triệu đồng đến hơn 8 triệu đồng, tùy từng sàn. Khi người nhận (những người chơi khác) xác nhận đã nhận tiền, giao dịch được hoàn tất và sau 8 - 10 ngày, người cho sẽ được chuyển về đầy đủ số tiền gốc và lãi suất tính trên số ngày chờ tiền về tài khoản với mức 1 - 1,5%/ngày (tương đương 360 - 540%/năm).
Theo lời quảng cáo trên mạng, chúng tôi gặp anh Long - một người chơi và phát triển mạng lưới của M5. Long cho biết, M5 hoạt động theo mô hình Ponzi, lấy tiền người tham gia sau trả lãi cho người trước, có rủi ro nhất định. Tuy vậy, M5 không phải là mô hình đa cấp, không phải đầu tư tài chính, không phải là tín dụng đen, không phải là một công ty.
“M5 là một mạng xã hội tài chính nhân văn, nơi mọi người giúp đỡ nhau trên cơ sở niềm tin. Chính vì M5 không phải là công ty, tiền được người chơi chuyển trực tiếp cho nhau, nên không có rủi ro công ty ôm tiền bỏ trốn như một số sàn đầu tư tài chính khác. Hồi đầu, nghe đến mô hình này, tôi không tin, nhưng thấy anh trai tháng đầu thu về 5 triệu đồng tiền lãi, tháng thứ 2 thu 20 triệu đồng và tháng thứ ba thu 40 triệu đồng, tôi mới tin và tham gia. Hiện nay, thu nhập của tôi là 50 triệu đồng/tháng”, Long phấn khởi cho hay.
Tuy nhiên, khi được hỏi, nếu lợi nhuận “thơm” như vậy thì tại sao các thành viên M5 không mở nhiều tài khoản tự đầu tư để nhận tiền lãi thay vì phát triển mạng lưới thì Long lúng túng cho hay, các thành viên của M5 không muốn đầu cơ mà muốn có nhiều người tham gia để phát triển bền vững. Theo thông tin của Long, cộng đồng M5 hiện có hơn 100.000 người tham gia.
Canh bạc 99% thua
Tính một cách đơn giản, nếu M5 có 100.000 người tham gia thì số tiền mà các thành viên cho đi tối thiểu trong một tháng là 660 tỷ đồng (mỗi lệnh cho tối thiểu là 6,6 triệu đồng). Với lãi suất 30%/tháng (1%/ngày), số tiền lãi mà toàn hệ thống phải có để chi trả cho người chơi là 198 tỷ đồng. Để có đủ số tiền lãi này, ít nhất, tháng đó, hệ thống phải có thêm 30.000 tài khoản mới tham gia. Như vậy, nếu không có thêm người tham gia, hệ thống sẽ bị âm 198 tỷ đồng và bị sập là đương nhiên.
Trên các diễn đàn xã hội, bên cạnh những lời quảng cáo, chiêu dụ hấp dẫn, đã xuất hiện những lời chửi rủa, than vãn của người chơi trót cho tiền, nhưng chờ mãi chưa được nhận tiền về.
Trong cuộc chơi này, được lợi lớn nhất là “nhà cái” - người vận hành mạng lưới. Mỗi lệnh chuyển tiền, nhà cái thu về mức phí 150.000 đồng. Nếu mạng lưới có 100.000 người tham gia, thực hiện 100.000 lệnh chuyển tiền thì số tiền thu về của nhà cái là 1 tỷ đồng.
Dĩ nhiên, con số 100.000 người tham gia chỉ là quảng cáo, trên thực tế, con số thực có khi chỉ mấy trăm người.
Trên thực tế, trước khi M5, M5Plus, STS6, X6… thành lập, rất nhiều sàn cho - nhận tương tự đã mọc ra, trả lãi đến 150%/tháng, nhưng rồi cũng nhanh chóng biến mất. Có thể kể đến những cái tên như MMM Asean, MMM Bank… Nguyên nhân khiến các sàn này sập chủ yếu là do không có người cho mới và nhiều người chơi cũ bỏ sàn.
Theo phân tích của các chuyên gia tài chính, thực tế, các sàn cho - nhận là những biến tướng của mô hình lừa đảo đa cấp online, tương tự mô hình hoạt động của một số đồng tiền ảo cũng như các quỹ đầu tư tài chính thời gian gần đây như AMT VN, BXP, GSM, Tresk Global green…
Chuyên gia ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu khẳng định, không có một ngành nghề kinh doanh nào mà tiền lãi bằng tiền gốc bỏ ra chỉ trong vòng mấy ngày, trừ đánh bạc. Nhưng đánh bạc cũng đồng nghĩa với nguy cơ trắng tay. Chưa kể, muốn huy động tiền của dân, các doanh nghiệp phải được cấp phép, song những mạng lưới trên đứng ngoài vòng pháp luật. Như vậy, người chơi càng rủi ro vì khi bất trắc xảy ra, họ không thể nhờ pháp luật can thiệp.
