Cụ thể, PGS TS. Phạm Thế Anh, chuyên gia kinh tế trưởng VEPR phân tích, ở kịch bản lạc quan nhất với dự kiến dịch bệnh trong nước được khống chế hoàn toàn vào giữa tháng 5, đưa hoạt động kinh tế dần trở lại bình thường từ cuối quý II và đầu quý III.
Trong khi đó, thế giới cũng bắt đầu nới dần các biện pháp phong tỏa. Tuy nhiên, các hoạt động kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực dịch vụ, vẫn còn dè dặt và chỉ dần hồi phục từ cuối quý II/2020.
Với kịch bản này, tác động xấu nhất của dịch Covid-19 rơi vào quý II. Theo đó, trong quý này, nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản có thể có mức tăng trưởng âm (giảm 2-3%). Ngành khai khoáng tăng trưởng âm trong cả năm.
Ngành chế biến chế tạo có thể có mức tăng trưởng âm, trong khi các ngành dịch vụ chịu ảnh hưởng nặng nhất gồm vận tải và kho bãi, dịch vụ lưu trú và ăn uống, nghệ thuật và giải trí (mức giảm từ 20 - 50%), y tế, truyền thông hay tài chính - ngân hàng - bảo hiểm là những ngành duy trì tăng trưởng khá do những hoạt động liên quan đến phòng chống bệnh dịch.
Bắt đầu từ quý III cho tới hết năm, tăng trưởng của các ngành có thể quay trở lại mức tăng những năm gần đây.
Ở kịch bản lạc quan nhất này, VEPR dự báo tăng trưởng GDP trung bình cả năm sẽ đạt 4,2%, riêng quý II chịu tác động nặng nề nhất bởi dịch sẽ tăng trưởng âm (-) 3,3%, quý III và quý IV kinh tế phục hồi đạt mức tăng 7,2 - 7,4%.
Kịch bản thứ hai kém lạc quan hơn khi VEPR nhận định, tác động xấu nhất của dịch Covid-19 rơi vào quý II và quý III, nền kinh tế bắt đầu hồi phục vào nửa cuối quý III.
Ðánh giá về tăng trưởng của các khu vực chủ chốt ở kịch bản này, VEPR dự báo trong quý II và quý III, nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản vẫn có thể có mức tăng trưởng âm (giảm 1,5 - 4%), riêng ngành khai khoáng duy trì mức tăng trưởng âm trong cả năm.
Ở khu vực công nghiệp, ngành chế biến chế tạo vẫn kéo dài mức tăng trưởng âm trong cả 2 quý II và III. Trong khi với khu vực dịch vụ, các ngành bị ảnh hưởng nặng nhất có thể chịu mức giảm lên tới 70%. Dấu hiệu phục hồi chỉ bắt đầu từ quý IV khi dịch bệnh được khống chế.
Ở kịch bản này, theo dự báo của VEPR, tăng trưởng GDP quý II sẽ ở mức âm 4,9%, quý III âm 1,1%, quý IV đạt 7%, trung bình cả năm 2020 đạt 1,5%.
Còn kịch bản thứ 3 là kịch bản xấu nhất, theo các chuyên gia VERP, vẫn có thể xảy ra với xác suất nhỏ hơn khi bệnh dịch trong nước chỉ được khống chế hoàn toàn vào nửa sau quý IV/2020.
Ở kịch bản này, VERP khuyến cáo, phần lớn các ngành chủ chốt trong khu vực nông lâm nghiệp thủy sản, khu vực công nghiệp và dịch vụ đều duy trì mức tăng trưởng âm trong cả quý II và quý III.
Theo đó, tăng trưởng GDP quý II dự báo cũng sẽ ở mức âm 5,1%; quý III ở mức âm 5,3%, quý IV bắt đầu phục hồi ở mức 2,8% và trung bình cả năm 2020 tăng trưởng âm 1%.
Cũng theo nhận định của VEPR, trong cả 3 kịch bản, sau khi dịch được khống chế, sự phục hồi hoàn toàn của nhiều ngành như hàng không, du lịch hay thời trang xuất khẩu sẽ gặp nhiều khó khăn và kéo dài trong thời kỳ hậu Covid-19 ở Việt Nam, cho tới khi thế giới hoàn toàn kiểm soát được bệnh dịch.
Tuy nhiên, con số tăng trưởng GDP vẫn chưa phản ánh thực sự đầy đủ khó khăn của nền kinh tế, bởi khu vực kinh tế phi chính thức đang bị ảnh hưởng nặng nề hơn nhiều so với các đợt suy thoái trước đây.
Một trong những khuyến nghị chính sách được VERP nhấn mạnh là phải tạo điều kiện tốt nhất cho các doanh nghiệp còn có khả năng hoạt động để duy trì tối đa hiệu suất của nền kinh tế, từ đó có phương án thích ứng vừa sản xuất vừa phòng chống dịch bệnh. Việc hỗ trợ cần đúng trọng tâm với nhu cầu của từng nhóm đối tượng trên cơ sở đánh giá các tác động, tránh dàn trải gây tốn kém nguồn lực.
Theo đề xuất của VEPR, đối với nhóm doanh nghiệp bị ngưng hoạt động bởi dịch Covid-19, cần khoanh/ngưng các chi phí tài chính. Nếu doanh nghiệp còn hoạt động trở lại sau dịch mới khuyến khích tín dụng. Chính sách giãn hay thậm chí là miễn các loại thuế không có tác dụng với nhóm doanh nghiệp này.
Đối với nhóm doanh nghiệp bị ảnh hưởng nhưng còn hoạt động, cần có tiêu chí phân loại mức độ chịu ảnh hưởng và hưởng hỗ trợ như hoãn/miễn đóng bảo hiểm xã hội, tiền thuê đất, lãi vay, giãn thu thuế VAT; ưu đãi vốn vay nhưng phải đảm bảo phương án kinh doanh khả thi để tránh nợ xấu.
Đối với nhóm doanh nghiệp ít hoặc không bị ảnh hưởng hoặc có hướng chuyển đổi hiệu quả, cần tạo điều kiện tối đa về môi trường thể chế và chính sách ngành, do đây là nhóm "gánh đỡ" cho cả nền kinh tế trong giai đoạn này. Bên cạnh đó, đẩy nhanh thực hiện các dự án hạ tầng đã được phê duyệt, cắt giảm hoặc tiết kiệm chi thường xuyên tối thiểu 10%.
