Thiếu hành lang pháp lý quản lý chung cư mini
Tại buổi thảo luận tại hội trường ngày 1/11 về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024..., nhiều đại biểu Quốc hội đóng góp ý kiến về việc quản lý chung cư mini sau hàng loạt vụ cháy nổ xảy ra thời gian gần đây.
Đại biểu Hoàng Đức Thắng (đoàn Quảng Trị) nêu quan điểm, vụ cháy chung cư mini tại quận Thanh Xuân, Hà Nội vừa qua như là giọt nước tràn ly của những tích tụ bất cập lâu nay, do vậy cần phải giải bài toán thực tế hiện hữu này bằng những biện pháp kỹ thuật phù hợp.
“Việc bịt chặt kẽ hở trong quản lý chung cư mini là việc cần làm ngay, nhưng siết chặt quá mức cần thiết thì sẽ đẩy người lao động, sinh viên nghèo ra đường khi họ không có điều kiện để ở những căn hộ đáp ứng yêu cầu cao hơn”, đại biểu nói.
 |
Đại biểu Hoàng Đức Thắng (đoàn Quảng Trị) - Ảnh: Quochoi.vn |
Cũng theo đại biểu, thời gian qua, chúng ta đã cố gắng thiết kế nhiều chính sách hấp dẫn hỗ trợ các nhà đầu tư các nhà dự án nhà ở xã hội nhưng vẫn rất ít doanh nghiệp mặn mà, còn người mua nhà chưa thể mua vì mức giá không phù hợp, thủ tục rườm rà, vị trí không phù hợp...
Với một “rừng” quy định hành chính cùng với những rủi ro pháp lý khác trong lĩnh vực đầu tư nhà ở xã hội, ông Thắng cho rằng đó chính là nguyên nhân căn bản làm nản lòng nhà đầu tư.
Do vậy, để thay thế chung cư mini bằng nhà ở xã hội, vị đại biểu cho rằng cần tháo gỡ ngay nút thắt điểm nghẽn, cần xem doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội là đối tượng ưu tiên đặc biệt thì mục tiêu cao cả mới trở thành hiện thực.
Trước ý kiến không nên siết chặt “chung cư mini”, đại biểu Leo Thị Lịch (đoàn Bắc Giang) tranh luận, việc tạo điều kiện cho người có thu nhập thấp để có chỗ ở, học tập và lao động rất là cần thiết. Nhưng không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý Nhà nước về xây dựng cơ sở hạ tầng và quản lý đô thị ở khu nhà ở, nhà trọ và khu chung cư nếu không đảm bảo an toàn.
“Việc cấp phép sai, không đúng quy định về cấp phép xây dựng đối với những ngôi nhà này là cần phải xử lý nghiêm minh”, bà Lịch nhấn mạnh.
 |
Đại biểu Leo Thị Lịch (đoàn Bắc Giang) - Ảnh: Quochoi.vn |
Liên quan đến phòng cháy chữa cháy, đại biểu Leo Thị Lịch cho biết, qua giám sát đối với 65 cơ sở cho thuê thì hầu hết đều không bảo đảm phòng cháy chữa cháy nhưng theo báo cáo của cơ quan có thẩm quyền lại cho biết không có quy định về phòng cháy chữa cháy đối với nhà riêng lẻ.
"Như vậy còn thiếu quy định về vấn đề này; do đó, đại biểu đề nghị siết chặt quản lý, làm rõ trách nhiệm của ngành chức năng và phải sửa luật trong thời gian tới", bà Lịch đề xuất.
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) nêu thực tế đang thiếu hành lang pháp lý quản lý chung cư mini, những lỗ hổng về hệ thống pháp luật đã dẫn đến lỗ hổng trong công tác quản lý chung cư mini.
Bà Thủy cho rằng, pháp luật quy định về loại hình nhà ở này rất lỏng lẻo, trong đó khoản 2 Điều 46 của Luật nhà ở hiện hành có dành một khổ để mô tả về loại hình nhà ở này, nhưng không rõ về tiêu chuẩn, quy chuẩn cũng như về yêu cầu quản lý, thậm chí định danh cũng không thực sự rõ ràng.
 |
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) |
“Trong khi đó, cả xã hội gọi sản phẩm này là chung cư mini - một thuật ngữ không có trong luật. Chính vì quy định lỏng lẻo như vậy dẫn đến thiếu hành lang pháp lý phù hợp, gây lúng túng trong quản lý, gây áp lực cho hạ tầng đô thị và đặc biệt tiềm ẩn nguy cơ cao đối với sự an toàn của người dân", bà Thuỷ nhấn mạnh.
Theo đại biểu, sự ra đời của các chung cư mini thời gian vừa qua đã đáp ứng nhu cầu của nhiều người dân có mức thu nhập trung bình thấp. Do thị trường đang thiếu trầm trọng sản phẩm nhà ở giá bình dân phù hợp với nhu cầu, túi tiền của phần đông người lao động nên biết chung cư mini không an toàn, nhiều người vẫn lựa chọn.
Từ đó, bà Thuỷ kiến nghị Chính phủ tiếp tục triển khai những giải pháp ưu đãi để khơi thông nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá bình dân.
Không hợp thức hóa những sai phạm của chung cư mini
Đại biểu Đồng Ngọc Ba (đoàn Bình Định) cho biết, trên cơ sở ý kiến của Chủ tịch Quốc hội về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi), đặc biệt là chỉ đạo không hợp pháp hóa các vi phạm liên quan đến chung cư mini, trong thời gian chỉnh lý vừa qua Ủy ban Pháp luật chủ trì giúp cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội phối hợp rất chặt chẽ với các cơ quan liên quan đánh giá kỹ thêm thực trạng về chung cư mini; kịp thời cập nhật các vấn đề của thực tiễn phát sinh, cầu thị, lắng nghe ý kiến đa chiều để hoàn thiện tối đa theo quy định về loại nhà ở này trong dự thảo Luật tại Điều 57.
 |
Đại biểu Đồng Ngọc Ba (đoàn Bình Định) |
"Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã đề nghị Chính phủ nghiên cứu và đề xuất phương án cụ thể về loại nhà ở này trong dự thảo Luật. Theo đó, dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 đã có một số nội dung quan trọng về loại nhà ở này", đại biểu đoàn Bình Định thông tin.
Cụ thể, dự thảo Luật quy định đầy đủ, chặt chẽ, rõ ràng hơn để tiếp tục bảo vệ, bảo đảm quyền phát triển nhà ở là chung cư mini của người dân để đáp ứng nhu cầu của thực tiễn khách quan.
Theo đó, dự thảo đã phân loại để quản lý theo tiêu chí chính là quy mô căn hộ. Đối với nhà ở có quy mô từ 20 căn hộ trở lên khi xây dựng phải đảm bảo các điều kiện về chủ đầu tư cũng như trình tự thủ tục thực hiện rất chặt chẽ.
Đối với nhà ở quy mô dưới 20 căn yêu cầu thấp hơn nhưng vẫn phải tuân thủ các yêu cầu về quy chuẩn xây dựng, phải có thiết kế phải phê duyệt về phòng cháy chữa cháy, thực hiện các biện pháp an toàn phòng cháy chữa cháy, đồng thời, bổ sung quy định về quản lý vận hành loại chung cư này, đảm bảo trật tự an toàn và không gian sống thuận lợi cho người dân.
Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về chuyển tiếp để đảm bảo không hợp pháp hóa các vi phạm liên quan đến chung cư mini, bổ sung quy định về trách nhiệm của chính quyền cơ sở trong vấn đề thanh tra, kiểm tra đối với việc vận hành loại nhà ở này.
"Chúng tôi cũng đã yêu cầu các cơ quan chức năng, trong đó chủ trì là Bộ Xây dựng, tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước, kịp thời khắc phục tình trạng buông lỏng quản lý trong thời gian vừa qua, khắc phục kịp thời các sai phạm như không phép, không theo quy hoạch, không đảm bảo quy chuẩn, nhất là phòng cháy chữa cháy", đại biểu nói.
 |
Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Bình) |
Dẫn chứng, tại kỳ họp thứ 5, Bộ trưởng Bộ Xây dựng khẳng định: Bộ Xây dựng và Bộ Công an đang phối hợp để đưa ra các giải pháp tăng cường cho các công trình hiện hữu, nhằm đảm bảo tốt nhất an toàn phòng cháy; lực lượng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy sẽ hướng dẫn cho từng công trình cụ thể; tuy nhiên, ông Tâm cho rằng đây là vấn đề chưa có giải pháp.
"Trước tình hình này, tôi nhất trí với quan điểm của Chủ tịch Quốc hội và đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) rằng dứt khoát không hợp thức hóa những sai phạm của chung cư mini trong dự thảo Luật Nhà ở", đại biểu nói.
Đồng thời, ông cũng đề nghị Chính phủ kịp thời chỉ đạo xác định trách nhiệm xử lý cá nhân, tổ chức liên quan để đảm bảo tính răn đe; chỉ đạo rà soát lại quy chuẩn, hoàn thiện quy định về phòng cháy, chữa cháy cho phù hợp thực tiễn. Đặc biệt, cần có các giải pháp phòng ngừa tiêu cực trong việc rà soát, thẩm định công trình.
