Lợi nhuận lên xuống theo… thời tiết
Là một trong những “ông lớn” doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hóa trong năm nay theo phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, lịch trình cổ phần hóa, chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) của EVNGenco1 đang thu hút sự quan tâm của thị trường, giới đầu tư, nhất là trong bối cảnh một doanh nghiệp cùng ngành là EVNGenco3 hồi đầu năm nay đã IPO không thành công, bất chấp đơn vị này “chịu chơi” sang tận Singapore tổ chức roadshow. Cụ thể, EVNGenco3 chỉ bán được số lẻ cổ phần đưa ra chào bán (7,4 triệu trong tổng số hơn 267 triệu cổ phần).
Trở lại với EVNGenco1, đơn vị này thể hiện phong độ kinh doanh giảm sút trước cổ phần hóa. Nếu như năm 2014, Tổng công ty ghi nhận khoản lãi hơn 1.070 tỷ đồng, thì năm 2015, lợi nhuận sút giảm mạnh xuống còn 396,2 tỷ đồng. Hiệu quả kinh doanh của Tổng công ty tiếp tục đi lùi trong năm 2016, khi chỉ đạt 208,7 tỷ đồng và phục hồi phần nào trong năm 2017 với mức lãi 442,3 tỷ đồng… Tính trên mức vốn điều lệ 17.943 tỷ đồng, tỷ suất lợi nhuận trên vốn của EVNGenco1 trong năm 2017 chỉ đạt chưa đầy 2,4%.
Lý giải nguyên nhân suy giảm hiệu quả kinh doanh liên tục trong nhiều năm trước cổ phần hóa, EVNGenco1 cho biết, lợi nhuận của Công ty chịu ảnh hưởng lớn của yếu tố thời tiết. Theo đó, những năm tình hình thủy văn thuận lợi, nước về nhiều, các nhà máy thủy điện phát sản lượng cao giúp EVNGenco1 tối ưu hóa doanh thu, lợi nhuận hơn so với các năm nước về thấp.
Ngược lại, những năm nước về thấp, Tổng công ty phải tăng sản lượng các nhà máy nhiệt điện, dẫn tới tăng chi phí sản xuất điện (than, dầu, nhiên liệu) nên lợi nhuận giảm.
Cụ thể, lợi nhuận của EVNGenco1 trong năm 2015 và 2016 sụt giảm đáng kể so với năm 2014 là do ảnh hưởng tiêu cực của hiện tượng Elnino kéo dài trong thời gian này làm cho mưa ít, khiến sản lượng của các nhà máy thủy điện sụt giảm nghiêm trọng.
Nợ phải trả cao hơn 5 lần vốn chủ sở hữu
Theo báo cáo tài chính năm 2017 của EVNGenco1 đã được kiểm toán, tại thời điểm cuối năm 2017, nợ phải trả của Tổng công ty lên tới gần 105.577 tỷ đồng, cao gấp hơn 5 lần so với vốn chủ sở hữu (20.419,8 tỷ đồng). Trong đó, nợ vay chiếm 93.674 tỷ đồng.
Nợ phải trả tăng đáng kể trong năm 2017, thời điểm đầu năm 2017, con số này là 92.911,6 tỷ đồng. Theo EVNGenco 1, nợ phải trả cuối vào năm 2017 tăng cao so với đầu năm là do xuất hiện thêm khoản vay 15.838 tỷ đồng, vì trong năm Tổng công ty nhận bàn giao Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1 từ EVN. Tuy nhiên, hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu của EVNGenco1 có sự cải thiện, từ mức 6,69 lần vào đầu năm 2017 xuống còn 5,17 lần vào cuối năm này.
Với khoản nợ vay lớn, chi phí tài chính chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng phí hoạt động của EVNGenco1. Con số này trong năm 2017 là 4.544 tỷ đồng, tăng tới 45% so với năm 2016.
Theo EVNGenco1, chi phí tài chính chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí hoạt động của Tổng công ty do các dự án Trung tâm Điện lực Duyên Hải (chiếm hơn 50% giá trị tổng tài sản của EVNGenco 1) mới đi vào hoạt động nên chi phí lãi vay phát sinh lớn. Cụ thể, Dự án Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải 1, Dự án cảng biển Trung tâm Nhiệt điện Duyên Hải, Dự án cơ sở hạ tầng Trung tâm nhiệt điện Duyên Hải đi vào hoạt động từ đầu năm 2016, Dự án Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải 3 mới chính thức vận hành thương mại từ tháng 3/2017.
Hoạt động trong lĩnh vực phát điện, đòi hỏi vốn đầu tư lớn, EVNGenco1 cũng như nhiều doanh nghiệp cùng ngành có khoản nợ bằng ngoại tệ lớn. Năm 2016, Tổng công ty ghi nhận khoản chi phí tài chính do lỗ chênh lệch tỷ giá với khoản vay bằng ngoại tệ lên tới 625 tỷ đồng. Năm 2017, nhờ nhận bàn giao vốn và tài sản của Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1 từ EVN, Tổng công ty được hạch toán khoản lãi chênh lệch tỷ giá trong giai đoạn đầu tư xây dựng cơ bản Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1 là 2.849 tỷ đồng, nên khoản chênh lệch tỷ giá bằng 0.
Tuy nhiên, xem xét kỹ báo cáo tài chính hợp nhất năm 2017 của EVNGenco1 (phần thuyết minh), có thể thấy, rủi ro biến động tỷ giá có ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Trên cơ sở giả định tất cả các biến số không thay đổi, đặc biệt là lãi suất và bỏ qua ảnh hưởng của các dự báo bán hàng và mua sắm, tại thời điểm cuối năm 2017, báo cáo phân tích, nếu USD mạnh thêm so với VND 1%, lợi nhuận trước thuế thu nhập của doanh nghiệp giảm 462,696 tỷ đồng. Còn nếu đồng Yên mạnh thêm 3% so với VND, lợi nhuận trước thuế của Tổng công ty giảm 651 tỷ đồng…
Sẽ công bố giá trị doanh nghiệp vào tháng 6/2018
Việc EVN bàn giao Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1 về EVNGenco1 là một trong những nỗ lực của EVN và Tổng công ty trong cải thiện tình hình tài chính của EVNGenco1 trước thềm cổ phần hóa. Tình hình tài chính của EVNGenco 1 đến cuối năm 2017 có bước cải thiện đáng kể so với những năm trước. Hiện EVNGenco 1 vẫn tiếp tục thực hiện các biện pháp lành mạnh hóa tài chính theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công thương, EVN để đảm bảo sức hút với nhà đầu tư trong và ngoài nước khi tổ chức IPO trong thời gian sắp tới.
Rút kinh nghiệm từ đợt IPO không thành công của EVNGenco 3, mới đây, Bộ Công thương đã ra quyết định thành lập Ban chỉ đạo cổ phần hóa Công ty mẹ - EVNGenco 1, với bước cải cách là bổ nhiệm các thành viên Ban chỉ đạo đến từ nhiều đơn vị liên quan của Bộ Công thương, EVN và EVNGenco 1. Thứ trưởng Bộ Công thương Hoàng Quốc Vượng, người từng nắm giữ vị trí Chủ tịch Hội đồng thành viên EVN được bổ nhiệm làm Trưởng ban chỉ đạo cổ phần hóa EVNGenco1...
Liên quan đến tiến độ triển khai cổ phần hóa, theo EVNGenco1, ngày 27/3, Tổng công ty đã trình EVN sửa đổi kế hoạch cổ phần hóa và báo cáo tình hình sắp xếp, xử lý nhà, đất của Tổng công ty. Sau khi hoàn thành xác định giá trị doanh nghiệp, ngày 30/3, EVNGenco1 đã trình EVN bổ sung phương án xử lý tài chính và kết quả xác định giá trị doanh nghiệp tại thời điểm 0h ngày 1/1/2018. Đến nay, EVNGenco1 đã hoàn thành dự thảo Điều lệ Công ty cổ phần Tổng công ty Phát điện 1.
Trong quý II này, EVNGenco1 tập trung hoàn thiện phương án sử dụng đất sau cổ phần hóa theo Nghị định 167/2017/NĐ-CP về quy định việc sắp xếp lại, xử lý tài sản công, trên cơ sở đó trình Bộ Tài chính xem xét theo quy định. EVNGenco1 còn đang phối hợp với liên danh tư vấn để giải trình về phương án xử lý tài chính, kết quả xác định giá trị doanh nghiệp với EVN và các bộ ngành liên quan, đảm bảo tiến độ để Bộ Công thương công bố giá trị doanh nghiệp Công ty mẹ - EVNGenco1 trong tháng 6/2018... Trên cơ sở đó, Tổng công ty sẽ tổ chức IPO.
