Lỗ lớn với CRE, nhiều dự án “giữa đường đứt gánh”
Tới thời điểm này, Đầu tư I.P.A chưa công bố báo cáo tài chính quý II/2023, nhưng tính tới kỳ báo cáo gần nhất (quý I/2023), Công ty đã có hai quý liên tiếp thua lỗ. Cụ thể, quý IV/2022, Công ty lỗ 174,55 tỷ đồng; quý I/2023, lỗ 147,9 tỷ đồng.
Đầu tư I.P.A được giới thiệu là tập đoàn đa ngành, đầu tư vào nhiều lĩnh vực, bao gồm tài chính, bất động sản và năng lượng, song ngoại trừ khoản đầu tư vào Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect (mã VND), các khoản đầu tư khác đều kém hiệu quả.
Đơn cử, tại ngày 31/3/2023, Đầu tư I.P.A ghi nhận khoản đầu tư vào Công ty cổ phần Bất động sản Thế Kỷ (CenLand, mã chứng khoán CRE) với giá gốc 928,4 tỷ đồng, trích lập dự phòng 572,2 tỷ đồng, tương ứng tạm lỗ 61,6% tổng giá trị đầu tư. Ngoài ra, khoản đầu tư 5 tỷ đồng vào Công ty cổ phần Xây dựng và Thương mại Việt, trích lập dự phòng 1,76 tỷ đồng; đầu tư 8,39 tỷ đồng vào Công ty cổ phần Stringee, trích lập dự phòng 1,96 tỷ đồng.
Đối với lĩnh vực bất động sản, Đầu tư I.P.A đang triển khai 3 dự án, gồm dự án Khu đô thị mới Nam Cần Thơ, quy mô 103,05 ha; dự án Khu đô thị mới hai bên đường Nguyễn Thái Học (Cần Thơ), quy mô 22,92 ha, vốn đầu tư 735,6 tỷ đồng; dự án Toà nhà văn phòng, trung tâm nghiên cứu và giới thiệu sản phẩm ong, quy mô 5.000 m2 tại phố Trúc Khê, quận Ba Đình, Hà Nội.
Đáng chú ý, Đầu tư I.P.A từng lên kế hoạch triển khai nhiều dự án bất động sản nhưng lại sớm “đứt gánh giữa đường”. Chẳng hạn, Công ty từng công bố phát triển dự án Khu đô thị xanh Anvie Hà Mỹ trên diện tích 96.167 m2, nhưng đến đầu năm nay, UBND tỉnh Quảng Nam đã quyết định chấm dứt hoạt động đầu tư dự án này do chủ đầu tư không thực hiện đúng cam kết về tiến độ đầu tư. Trước đó, tại báo cáo thường niên 2020, Đầu tư I.P.A cho biết, Công ty là chủ đầu tư dự án Khu du lịch ven biển Hòn Ngọc Á Châu (khu du lịch Anvie Đà Nẵng), với diện tích 119.294 m2, tổng mức đầu tư khoảng 4.800 tỷ đồng. Nhưng sau đó, Công ty âm thầm thoái vốn và không còn đề cập tới dự án này.
Hiện Công ty chủ yếu còn các dự án ở Cần Thơ, nhưng các dự án này có dấu hiệu chậm triển khai. Cụ thể, tại dự án Khu đô thị mới hai bên đường Nguyễn Thái Học dự kiến triển khai từ năm 2019-2024, nhưng tới quý I năm nay, chi phí đầu tư tại dự án mới đạt 16,7 tỷ đồng (trên tổng vốn đầu tư dự kiến 621 tỷ đồng). Hiện dự án vẫn đang trong giai đoạn giải phóng mặt bằng.
Tương tự, theo kế hoạch ban đầu, dự án Khu đô thị mới Nam Cần Thơ được triển khai trong giai đoạn 2019-2024. Năm 2021, Công ty đặt mục tiêu đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng và hoàn thiện các hồ sơ pháp lý, thỏa thuận chuyên ngành để triển khai thi công. Tuy nhiên, đến cuối quý I/2023, dự án đang trong quá trình giải phóng mặt bằng và triển khai hạng mục tư vấn, thiết kế. Chi phí cho dự án ghi nhận 17,2 tỷ đồng (trên tổng vốn đầu tư 2.655 tỷ đồng).
Tại đại hội cổ đông thường niên 2023 của Đầu tư I.P.A, diễn ra vào ngày 28/6 vừa qua, khi cổ đông chất vấn về khoản đầu tư vào cổ phiếu CRE, dẫn tới việc phải trích lập dự phòng hơn 572 tỷ đồng, lãnh đạo Công ty giải thích: “Việc đầu tư vào CenLand để bắt đầu học hỏi, tiếp cận mảng dịch vụ bất động sản. Có dự án Công ty đầu tư trực tiếp, có dự án đầu tư gián tiếp, đầu tư tài chính, nhưng Đầu tư I.P.A đồng hành, kiến tạo cùng CenLand để tìm ra công thức thành công, chứ không chỉ đơn giản là một thương vụ đầu tư tài chính”.
I.P.A cũng cho biết, việc thua lỗ trong năm 2022 chủ yếu do các hoạt động đầu tư góp vốn vào đơn vị khác bị tắc nghẽn. Trong năm 2022, nhiều dự án bất động sản mà Công ty đầu tư bị dừng lại do vấn đề pháp lý, để có thể hoàn thiện thì Công ty đang đẩy nhanh việc củng cố pháp lý.
Đế chế tài chính đứng sau Chứng khoán VNDirect và Trustlink
Báo cáo tài chính quý đầu năm cho thấy, tính tới 31/3/2023, Tập đoàn Đầu tư I.P.A có tổng tài sản 8.485,6 tỷ đồng. Trong đó, 4.198 tỷ đồng là đầu tư tài chính dài hạn, chiếm 49,5% tổng tài sản; 2.487,5 tỷ đồng là các khoản phải thu ngắn hạn, chiếm 29,3% tổng tài sản. Như vậy, riêng hai khoản mục này đã chiếm 78,8% tổng tài sản.
Hoạt động chủ yếu của IPA vẫn là đầu tư tài chính, với khoản đầu tư lớn nhất vào Chứng khoán VNDirect.
Công ty có thuyết minh đầu tư 3.717,99 tỷ đồng vào Chứng khoán VNDirect để sở hữu 25,84% vốn điều lệ; đầu tư 928,4 tỷ đồng vào CenLand và phải thu về cho vay Công ty cổ phần Dịch vụ và Đầu tư Trustlink là 2.170,3 tỷ đồng. Đầu tư I.P.A và Trustlink ký hợp đồng cho vay kỳ hạn dưới 1 năm, lãi suất từ 8 - 10,5%/năm.
Đây không phải lần đầu tiên Công ty cho Trustlink vay tiền. Khoản mục cho vay này phát sinh từ quý II/2016, với giá trị 640 tỷ đồng. Như vậy, từ ngày 30/6/2016 đến 30/6/2022, Tập đoàn Đầu tư I.P.A đã liên tục cho công ty này vay thêm tiền.
Trustlink được thành lập năm 2009, địa chỉ tại tầng 1, toà nhà Comatce Tower, số 61 Nguỵ Như Kon Tum, Khu dân cư 17, phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Người đại diện pháp luật là bà Nguyễn Thị Hiền (sinh năm 1985) và hoạt động chính là tổ chức giới thiệu và xúc tiến thương mại. Ngoài ra, giấy phép kinh doanh còn có thêm lĩnh vực hoạt động dịch vụ hỗ trợ thanh toán, tín dụng, hoạt động cấp tín dụng khác.
Do Trustlink chưa phải là công ty đại chúng nên các thông tin về Công ty còn hạn chế. Tuy nhiên, dễ nhận thấy hoạt động đầu tư và cho vay của công ty này ở các doanh nghiệp trong nước.
Tại thời điểm 30/6/2022, CenLand cho biết có dư nợ 950 tỷ đồng trái phiếu lãi suất từ 10,5 - 11%/năm. Trong đó, tài sản đảm bảo là toàn bộ chứng khoán và tiền trên tài khoản cá nhân của Ban lãnh đạo CenLand mở tại VNDirect; toàn bộ các quyền tài sản thuộc sở hữu của CenLand phát sinh từ hợp đồng vay vốn giữa Công ty và Trustlink.
Trước đó, năm 2019, Trustlink cho Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (mã HAG) vay 93,3 tỷ đồng, lãi suất 14%/năm, tài sản bảo đảm là 13,75 triệu cổ phiếu HNG thuộc sở hữu của Công ty Hưng Thắng Lợi Gia Lai.
Ngoài ra, ngày 30/6/2020, Trustlink cho Công ty cổ phần Kho vận Miền Nam (mã STG) vay 139,7 tỷ đồng, lãi suất 13,5%/năm, tài sản bảo đảm là 3,75 triệu cổ phiếu của Công ty PDN.
Ở một diễn biến khác, trong tháng 5/2022, Tập đoàn Đầu tư I.P.A thông qua kế hoạch nhận chuyển nhượng Công ty cổ phần Dịch vụ và Đầu tư Trustlink từ các cổ đông hiện hữu, tỷ lệ sở hữu có thể đến 99% vốn điều lệ. Nếu giao dịch thành công, Đầu tư I.P.A sẽ thành công ty mẹ của Trustlink.
Trong khi đó, Công ty Chứng khoán VNDirect là doanh nghiệp do bà Phạm Minh Hương, thành viên Hội đồng quản trị Đầu tư I.P.A là cổ đông sáng lập và hiện đảm nhiệm vị trí thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc.
Chứng khoán VNDirect chủ yếu hoạt động môi giới chứng khoán, cho vay ký quỹ và tự doanh. Tính tới 31/3/2023, công ty này có 37.024,9 tỷ đồng tài sản. Trong đó, 20.169,2 tỷ đồng là các tài sản tài chính ghi nhận thông qua lãi/lỗ (9.814,5 tỷ đồng là trái phiếu doanh nghiệp), chiếm 54,5% tổng tài sản; 8.716,6 tỷ đồng các khoản cho vay ký quỹ, chiếm 23,5% tổng tài sản…
Có thể thấy, mặc dù được giới thiệu là tập đoàn đa ngành thành lập từ năm 1998, do vợ chồng doanh nhân Vũ Hiền - Phạm Minh Hương sáng lập, với ngành nghề chính là kinh doanh tài chính, đầu tư bất động sản và năng lượng, nhưng Tập đoàn Đầu tư I.P.A chủ yếu bơm vốn vào hai doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tài chính là Công ty Chứng khoán VNDirect và Trustlink.
