Theo đó, vào khoảng giữa năm 2014, HSBC và ANZ đã có đơn tố cáo 13 doanh nghiệp gửi tới cơ quan công an. Qua điều tra, Cơ quan An ninh điều tra - Bộ Công an xác định có 8 doanh nghiệp liên quan đến hành vi lừa đảo của nhóm bị cáo.
Chẳng hạn, tại CTCP Thương mại Medi-Sanfrontler, Bùi Kiên Dũng đứng tên Chủ tịch HĐQT Công ty và giao cho An Thị Hương Giang vốn là kế toán tại CTCP Đầu tư An Phát (cũng do bị cáo Dũng thành lập) chuẩn bị hồ sơ giả để vay vốn của HSBC.
Bị cáo Giang đã làm giả báo cáo kiểm toán, bản sao báo cáo tài chính các năm 2009, 2010 của Công ty Medi-Sanfrontler, nâng khống giá trị các khoản phải thu, hàng tồn kho rồi cắt, dán, photo các chữ ký để đưa vào hồ sơ vay vốn. Khi giải ngân, các bị cáo đưa vào các hợp đồng mua bán hàng hóa không có thật để xuất trình cho ngân hàng. Đến thời điểm khởi tố vụ án, Công ty Medi-Sanfrontler còn nợ gốc tại HSBC là hơn 55 tỷ đồng.
Đến năm 2012, Công ty An Phát và Công ty Medi-Sanfrontler đã nợ 150 tỷ đồng tại nhiều ngân hàng như HSBC, VIB, MB, VPBank... Để có tiền đảo nợ và chi tiêu, bị cáo Kiên và Giang đã gặp Vũ Văn Diện, nguyên Giám đốc Công ty Toàn Diện để thỏa thuận việc sử dụng pháp nhân Công ty Toàn Diện vay vốn của HSBC và ANZ. Lúc này, Công ty Toàn Diện cũng còn dư nợ tại nhiều ngân hàng như Techcombank, Agribank...
Các bị cáo đã đưa hồ sơ giả, bao gồm các báo cáo tài chính, báo cáo kiểm toán... để được ngân hàng cho vay vốn. Khi cán bộ ngân hàng đi kiểm tra hoạt động kinh doanh, các bị cáo cho người xếp các bao nông sản chặn kín cửa kho, nên cán bộ tín dụng tin là Công ty Toàn Diện có nhiều hàng hóa.
Mặc dù không có tài sản, không có hàng trong kho, không có khoản phải thu, nhưng bị cáo Vũ Văn Diện vẫn đại diện Công ty Toàn Diện ký hợp đồng tín dụng và các thủ tục khác như bảo lãnh, hợp đồng thế chấp hàng trong kho, khoản phải thu... Đến nay, Công ty Toàn Diện còn dư nợ gốc tại HSBC là 47,9 tỷ đồng, tại ANZ là 55,8 tỷ đồng.
Cách thức này được các bị cáo sử dụng nhiều lần cho các khoản vay khác nhau. Từ năm 2010 đến 2013, các bị cáo Bùi Kiên Dũng, An Thị Hương Giang, Vũ Văn Diện, Lê Quốc Huy, Trần Nam Phương, Vũ Quang đã sử dụng các pháp nhân làm giả hồ sơ vay vốn, hồ sơ giải ngân để rút tiền vay tại HSBC và ANZ.
Tổng số tiền còn nợ tại 2 ngân hàng này tính đến ngày khởi tố vụ án là 379 tỷ đồng, trong đó có 300 tỷ đồng không có tài sản bảo đảm (HSBC là 201 tỷ đồng, ANZ là 99 tỷ đồng). Số tiền chiếm đoạt, các bị cáo sử dụng sai mục đích vay vốn, chi tiêu cá nhân, trả nợ chính ngân hàng vay và các ngân hàng khác...
Trong số 13 công ty bị 2 ngân hàng tố cáo, có 3 công ty đã tất toán nợ (CTCP Đầu tư quốc tế An Phát, CTCP Dược phẩm Vitaglobal, CTCP Dược phẩm Trung Anh) nên cơ quan điều tra không tiến hành điều tra. Tại Công ty Thành Công, cơ quan điều tra chưa phát hiện sai phạm.
Đối với Công ty Tiến Phát, bước đầu phát hiện dấu hiệu làm giả các hợp đồng, hóa đơn giá trị gia tăng xuất khẩu sản phẩm tre công nghiệp cho Công ty Pilot98 ở Nga để vay vốn và giải ngân. Tuy nhiên, để kết luận hợp đồng nước ngoài là giả cần có thời gian làm rõ nên cơ quan điều tra tách hồ sơ liên quan Công ty Tiến Phát để tiếp tục xác minh, làm rõ những dấu hiệu sai phạm và xử lý sau.
Riêng đối với các cán bộ HSBC và ANZ tham gia thẩm định, phê duyệt hồ sơ vay vốn và giải ngân cho các công ty, cơ quan điều tra không phát hiện các cá nhân này thông đồng với các bị can để thực hiện hành vi phạm tội.
Ngoài ra, HSBC và ANZ cũng không quy định cụ thể danh mục công việc mà các cán bộ này cần thực hiện. Trong quá trình cho vay, nhiều bộ phận, cá nhân của 2 ngân hàng có trách nhiệm tham gia phê duyệt hạn mức tín dụng, soạn thảo hợp đồng tín dụng và giải ngân tiền vay.
Các bộ phận này làm việc độc lập, luân phiên thay đổi cán bộ nên không có cơ sở xác định trách nhiệm riêng đối với từng cá nhân nên không đủ cơ sở xác định trách nhiệm cán bộ ngân hàng.
